لاتانوپروست چیست و چرا تجویز می شود؟

معرفی قطره چشمی لاتانوپروست

لاتانوپروست (Latanoprost) ضد گلوکوم و برای کاهش دهنده فشار داخل کره چشم (آنالوگ پروستاگلاندین) مورد استفاده قرار می گیرد. لاتانوپروست خط اول درمان افزایش فشار داخل کره چشم (IOP) در بیماران مبتلا به افزایش فشار داخل کره چشم یا گلوکومای زاویه باز است.

افزایش فشار درون چشم می‌تواند سبب آسیب به عصب بینایی در پشت چشم شود. به این حالت گلوکوم و یا آب سیاه چشم گفته می‌شود. در صورت درمان نشدن، این بیماری می‌تواند باعث از بین رفتن بینایی شود. در برخی افراد فشار درون چشم بالاتر از حالت نرمال است اما دچار بیماری آب سیاه نیستند این افراد در خطر این بیماری قرار دارند و ممکن است در آینده به گلوکوم مبتلا شوند.

قطره چشم لاتانوپروست سبب کاهش فشار درون چشم می‌شود و از پیامدهای آتی این بیماری پیشگیری می‌کند. گاهی بیشتر از یک نوع قطره برای کاهش فشار درون چشم لازم است. لاتانوپروست در ترکیب با داروی دیگری به نام تیمولول با نام تجاری Xalacom برای کاهش فشار درون چشم نیز وجود دارد.

مکانیسم اثر لاتانوپروست

مکانیسم دقیق عملکرد دارو مشخص نیست. ممکن است دارو از طریق افزایش خروج مایع زجاجیه سبب کاهش IOP شود.

فارماکوکینتیک لاتانوپروست

• جذب: از طریق قرنیه جذب می‌شود.
• پخش: حجم پخش آن L/kg 0.16 می‌باشد. اسید لاتانوپروست در مایع زلالیه در مدت 4 ساعت اول و در پلاسما فقط در ساعت اول پس از مصرف موضعی قابل اندازه گیری می‌باشد.
• متابولیسم: بوسیله استرازها در قرنیه هیدرولیز شده و به اسید فعال بیولوژیک تبدیل می‌شود. اسید فعال دارو که به جریان خون سیستمیک می‌رسد، بوسیله کبد متابولیزه می‌شود.
• دفع: متابولیتها عمدتاً از طریق ادرار دفع می‌شوند.

روش صحیح استفاده از لاتانوپروست

• کمی سرتان را به عقب کج کرده و پلک پایین خود را برای ایجاد یک فضای کوچک پایین بکشید. قطره چکان را بالای چشم با پایین پلک نگه دارید . نگاه کنید و قطره چکان را برای چکاندن یک قطره فشار داده و پس ازآن چشم خود را ببندید.
• فقط همان تعداد قطره ای را که پزشک شما تجویز کرده است، استعمال کنید.
• به آرامی انگشت خود را برای حدود 1 دقیقه برای حفظ مایع از تخلیه مجرای اشک آور به خود را، به گوشه داخلی چشم (نزدیک بینی شما) را فشار دهید.
• اگر شما از بیش از یک قطره برای همان چشم استفاده می کنید، حدود 5 دقیقه قبل از استعمال قطره قبلی، صبر کنید.
• حداقل 5 دقیقه صبر کنید قبل از استفاده از هر چشم دیگر قطره که دکتر شما تجویز کرده است.
• اگر شما دچار هرگونه آسیب چشم یا عفونت، و یا اگر شما نیاز به هر نوع عمل جراحی، به خصوص جراحی چشم دارید در اسرع وقت به پزشک یا جراح خود اطلاع دهید. اگر مایع قطره چشمی دچار تغییر رنگ شد یا ذرات در آن به چشم می خورد، از مصرف آن جلوگیری کنید.
• ظرف باز نشده از قطره های چشمی لاتانوپروست را در یک یخچال نگهداری کنید. پس از باز کردن و شروع به استفاده از قطره کردن، شما آن ها را در دمای اتاق ذخیره، به دوراز رطوبت، گرما، و نور نگهداری کنید. محکم را زمانی که از آن استفاده نمی کنید در یک بطری دربسته نگهداری کنید.
• اگر بیش از 6 هفته از زمان باز کردن خیال قطره های چشمی می گذرد، از این قطره چشمی استفاده نکنید. اگر شما نیاز به ادامه دوره درمانی دارید، به پزشک خود پیش از به اتمام رسیدن قطره چشمی اطلاع دهید.

عوارض جانبی لاتانوپروست

• قلبی ـ عروقی: آنژین صدری، درد قفسه سینه.
• چشم، گوش، حلق، بینی: تاری دید، سوزش، پر خونی ملتحمه، کونژکتیویت، دو بینی، خشکی چشم، افزایش ریزش اشک، درد چشم یا ترشح، کراسته شدن پلک، ادم، اریتم، ناراحتی یا درد، احساس جسم خارجی، کراتیت هرپس سیمپلکس، افزایش پیگمانتاسیون عنبیه، خارش، فتوفوبی، کراتوپاتی نقطه نقطه اپیتلیال، تیرگی پوست پلک، افزایش طول، ضخامت و تعداد مژه ها.
• عضلانی – اسکلتی: درد پشت، مفصل یا عضله.
• تنفسی: آسم، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی.
• پوست: واکنشهای حساسیت پوستی، راش.
• سایر عوارض: سرماخوردگی، آنفلوانزا.

مصرف لاتانوپروست در دوران حاملگی و شیردهی

C – مطالعات کافی درباره مصرف داروی این گروه در حیوانات نشان داده است که این دارو اثرات جانبی دارد ولی مطالعات کافی برای انسان در دسترس نیست. با اینحال منافع استفاده از دارو در زنان حامله ممکن است در مقابل خطرات احتمالی آن بیشتر باشد. یا اینکه هیچ گونه مطالعه ای در حیوانات و یا مطالعات کافی در انسان وجود ندارد

در دوران شیردهی و بارداری با احتیاط و تنها در صورت لزوم مصرف شود

مسمومیت با لاتانوپروست و درمان آن

تظاهرات بالینی:جدای از حساسیت چشمی و پرخونی کونژکتیوا یا اپی اسکلرا، اثرات چشمی لاتانوپروست در دوزهای بالا شناخته شده نمی باشد.
درمان:در صورت مصرف بیش از حد دارو، درمان به صورت علامتی می باشد.

موارد منع مصرف قطره چشم لاتانوپروست

• به تاریخ انقضا دارو توجه کنید و اگر دارویی که در دستتان است تاریخ انقضای آن تمام‌شده است،از آن مصرف نکنید.
• هرگز دارو را به کس دیگری حتی با علائم مشابه خودتان تجویز نکنید.
• دارو را بیش از دوز تجویزشده توسط پزشک ، مصرف نکنید.
• تداخل دارویی دارو را چک کنید و حتماً به پزشکتان،اطلاع دهید که در حال مصرف چه داروی دیگری هستید.

تداخلات دارویی قطره چشم لاتانوپروست

تداخل دارویی ممکن است عملکرد دارو‌ها را تغییر و خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. یک لیست از تمام داروهایی (ازجمله داروهای با نسخه / بدون نسخه و داروهای گیاهی) که استفاده می‌کنید تهیه کرده و آن را با دکتر و داروساز خود به اشتراک بگذارید. دوز دارو مصرفی خود را بدون مشورت با دکتر خود تغییر نداده و یا مصرف دارو را ترک نکنید.

درصورت مصرف همزمان سایر قطره های چشمی حاوی تیمروزال، بین تجویز این داروها باید حداقل 5 دقیقه فاصله باشد.

احتیاط در حین مصرف لاتانوپروست

1- گزارشاتی از کراتیت باکتریایی وجود دارد.
2- چون لاتانوپروست حاوی بنزال کونیوم کلراید است که به وسیله لنز تماسی جذب می شود، افرادی که از لنز تماسی استفاده می کنند باید 15 دقیقه قبل از چکاندن قطره لنز را از چشم خارج کنند.
3- در عفونت یا التهاب فعال چشمی
4- سابقه حساسیت به مشتقات پروستاگلاندین

ملاحظات اختصاصی لاتانوپروست

1- لاتانوپروست می‌تواند به تدریج باعث تغییر رنگ چشم و افزایش مقدار پیگمان قهوه‌ای در عنبیه شود. تغییر در رنگ عنبیه به آهستگی ایجاد شده و برای ماهها تا سالها قابل توجه نمی‌باشد. افزایش پیگمانتاسیون ممکن است دائمی باشد.
2- دارو در معرض نور قرار نگیرد. قطره باز نشده در یخچال نگه داری شود.

نکات قابل توصیه به بیمار در دوره مصرف لاتانوپروست

1- به علت خطر افزایش پیگمانتاسیون قهوه‌ای در چشم درمان شده همچنین تنوع رنگ بین چشمها، بیمار تنها از یک چشم درمان شود.
2- دارو می‌تواند تیرگی پلک یا افزایش طول، ضخامت یا تعداد مژه‌ها را باعث شود. این تغییرات می‌تواند دائمی باشد یا نباشد.
3- چکاندن قطره را به بیمار آموزش دهید. به او توصیه کنید که قبل و بعد از چکاندن قطره دستها را شسته و نوک قطره چکان را لمس نکرده و به داخل چشم و بافتهای اطراف برخورد نکند.
4- پس از چکاندن قطره، برای کاهش جذب سیستمیک دارو، با انگشت به آرامی به اندازه 1 دقیقه روی ساک اشکی فشار وارد کنید.
5- واکنشهای چشمی بویژه کونژکتیویت و واکنشهای پلک گزارش شود.
6- لنزهای تماسی قبل از چکاندن قطره خارج شده و تا 15 دقیقه پس از چکاندن قطره دوباره در چشم قرار نگیرید.
7- در صورت استفاده از بیش از یک داروی موضعی چشمی، بین مصرف آنها حداقل 5 دقیقه فاصله باشد.
8- کمپلیانس بیمار برای انجام درمان توصیه شده، بسیار مهم می‌باشد.
9- مصرف در کودکان: بی خطری و کارایی دارو در کودکان اثبات نشده است.

نحوه نگه‌داری قطره چشم لاتانوپروست

• دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از نور مستقیم آفتاب نگه داری کنید.
• دارو را دور از دسترس کودکان قرار دهید.
• پس از باز شدن در قطره تنها به مدت چهار هفته می‌توان از آن استفاده نمود. پس از این دوره از مصرف دارو خودداری نمایید.
• قطره‌های تک دوز بلافاصله پس از باز شدن در آن باید مصرف شوند. زیرا این قطره‌ها مواد نگه‌دارنده ندارند.

بیشتر بخوانید:

پیلوکارپین چیست و چرا تجویز می شود؟

آشنایی کامل با قطره سیپروفلوکساسین (سیپلکس)

موارد مصرف و فواید ژل چشمی افتاژل ( Oftagel )