قرص اکسی متولون و عوارض جانبی آن
معرفی قرص اکسی متولون
اکسی متولون (Oxymetholone) از داروهایی است که به منظور درمان نوع خاصی از کم خونی که بیشتر ناشی از شیمی درمانی است، استفاده می‌شود. توجه داشته باشید که استفاده طولانی مدت از این دارو می‌تواند باعث بروز تومور یا کیست خونی در کبد شود. بنابراین دوره درمان را پزشک باید با توجه به نوع بیماری و شدت یا ضعف آن تعیین کند.
کم خونی مشکلات مختلفی می‌تواند برای فرد ایجاد کند. رنگ‌پریدگی پوست، تنگی نفس، سردرد، بی‌حسی اندام‌های بدن، سرد شدن دست و پا، احساس درد در ناحیه قفسه سینه، ضعف و بی‌حالی، سرگیجه و ضربان نامنظم قلب برخی از نشانه‌های کم خونی در بدن است. گاه این عارضه بر اثر درمان‌های دیگر یا استفاده از داروهای دیگر بروز می‌کند. علت کم خونی هر چیزی که باشد، باید به فکر درمان آن بود؛ چرا که عملکرد تمامی ارگان‌های بدن به خون که حامل اکسیژن به تمام قسمت‌های بدن است، بستگی دارد.
از آنجاییکه قرص اکسی متولون یک استروئید خوراکی است و آب را در بدن محبوس می‌کند، باعث بزرگ به نظر رسیدن عضلات می‌شود. همین این ویژگی سبب شده است تا بدنسازان از این دارو برای حجیم شدن عضلات استفاده کنند اما باید توجه داشته باشند که عوارض استروژنی این دارو بالاست.
نام‌های تجارتی: Adroyd – Anadrol – Anapolon
مکانیسم اثر اکسی متولون
گرچه اکسی متالون دارای خواص آندروژنیک و خواص آنابولیک می‌باشد، اما در درمان آنمی آپلاستیک یا MDS بیشتر خواص اریتروپوئیتیک دارو، مد نظر قرار دارد. این دارو همچون ناندرلون(ناندرولون) باعث تحریک آنابولیسم پروتئین‌ها و تحریک اشتها می‌شود و علاوه بر افزایش ساخت پروتئین و تحریک اشتها، با افزایش تولید اریتروپوئیتین و احتمالاً با اثر مستقیم بر مغز استخوان، موجب افزایش میزان هموگلوبین و گلبول‌های قرمز خون می‌گردد و به همین طریق اثرات فارماکولوژیک خود را اعمال می‌نمایند.
مقدار و نحوه مصرف قرص اکسی متولون
مقدار دقیق مصرف این دارو باید حتما توسط پزشک متخصص تعیین گردد. به طور معمول به منظور درمان کم خونی ناشی از کمبود گلبول‌های قرمز، ۱ تا ۵ میلی‌گرم به ازای هر یک کیلو گرم از دارو به صورت روزانه مصرف می‌شود. معمولا درمان باید ۳ تا ۶ ماه ادامه پیدا کند.
مقدار مصرف: بزرگسالان: مقدار 5mg/kg/day ـ 1مصرف می‌شود. برای درمان کم‌خونی‌ممکن است به 6 ـ 3 ماه درمان نیاز باشد. کودکان: در نوزادان و کودکان نارس‌مقدار 18mg/kg/day یا 5mg/m2 بصورت‌مقدار واحد مصرف می‌شود.
عوارض جانبی قرص اکسی متولون
- آندروژنیک: در زنان : بم شدن صدا، بزرگ شدن کلیتوریس، تغییر میل جنسی.
- در مردان: قبل از بلوغ، بسته شدن زودرس اپی فیز، نعوظ مکرر و مداوم، بزرگ شدن آلت تناسلی؛ بعد از بلوغ، آتروفی بیضه، کاهش تولید اسپرم، کاهش حجم منی، ناتوانی جنسی، ژنیکوماستی، اپیدیدیمیت.
- اعصاب مرکزی: سردرد، افسردگی روانی.
- قلبی ـ عروقی: خیز.
- پوست: آکنه، پوست چرب، پرمویی، برافروختگی، تعریق.
- دستگاه گوارش: گاستروآنتریت، تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست، تغییر اشتها، افزایش وزن.
- ادراری ـ تناسلی: تحریک مثانه، واژینیت، قاعدگی نامنظم.
- کبد: یرقان قابل برگشت، مسمومیت کبدی.
- سایر عوارض: افزایش کلسیم خون .
توجه: در صورت بروز زیادی کلسیم خون، خیز، واکنش حساسیت مفرط، نعوظ مکرر و مداوم یا تحریک بیش از حد جنسی یا بروز صفات مردانه در زنان، باید مصرف دارو قطع شود.
موارد منع مصرف قرص اکسی متولون
- بیماری شدید قلبی و کلیوی
- بیماری‌های کبدی
- مردان مبتلا به سرطان پروستات یا سرطان پستان
- هیپرتروفی خوش خیم پروستات همراه با انسداد
- خونریزی غیرطبیعی ژنیتال تشخیص داده نشده
- دوران حاملگی
- دوران شیردهی
توجه : از اکسی متالون در بیماری عروق کرونر و سابقه انفارکتوس میوکارد، باید با احتیاط استفاده کرد.
تداخلات دارویی قرص اکسی متولون
- در صورت مصرف همزمان این دارو با انسولین و داروهای ضد دیابت خوراکی، نیاز به تنظیم دوز این داروها وجود دارد.
- در صورت مصرف همزمان این دارو با داروهای ضد انعقاد خوراکی، اثرات این داروها تشدید می‌شود و خطر بروز خونریزی افزایش می‌یابد.
- مصرف همزمان این دارو با آدرنوکورتیکواستروئیدها، ممکن است باعث احتباس آب و الکترولیت‌ها شود.
اثر قرص اکسی متولون بر آزمایشهای تشخیصی
اکسی متولون ممکن است موجب غیر طبیعی شدن نتایج آزمونهای تعیین گلوکز پلاسما در حالت ناشتا، تحمل گلوکز، و متیراپون شود. این دارو ممکن است احتباس سولفوبروموفتالئین را افزایش دهد.
اکسی متولون ممکن است نتایج آزمونهای عملکرد تیروئید (ید پیوند یافته به پروتئین، برداشت ید رادیواکتیو، گنجایش پیوند تیروئید) و غلظت 17- کتواستروئید کاهش و نتایج آزمون عملکرد کبد، زمان پروترومبین (بخصوص در بیمارانی که داروهای ضد انعقاد خون مصرف می کنند) و غلظت سرمی کراتینین افزایش یابد. به دلیل فعالیت آنابولیک دارو، ممکن است غلظت سرمی سدیم، پتاسیم، کلسیم، فسفات و کلسترول افزایش یابند.
نکاتی که در رابطه با مصرف قرص اکسی متولون باید بدانید
- اگر مبتلا به بیماری کبد یا بیماری کلیوی، سرطان پروستات، بیماری قلبی، کلسترول بالا، دیابت، لخته شدن خون، بزرگی پروستات یا سرطان سینه با میزان بالایی از کلسیم در خون هستید، نباید از این دارو استفاده کنید.
- در صورت باردار بودن، از این دارو استفاده نکنید.
- طی درمان با این دارو، در صورت داشتن درد بیش از حد معده، از دست دادن اشتها، ادرار تیره، مدفوع خاکستری‌رنگ ، زردی (زرد شدن پوست یا چشم‌ها) یا افزایش سریع وزن، با پزشک خود تماس بگیرید.
- هر نوع سابقه حساسیت دارویی که داشته‌اید، به پزشک اطلاع دهید.
- قبل از مصرف این دارو، فهرست کلیه داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک قرار دهید. ممکن است برخی از داروها با قرص اکسی متولون تداخل داشته باشند.
- در صورتی که مصرف یک وعده از دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری، داروی خود را مصرف کنید. اگر به زمان مصرف بعدی نزدیک هستید، دوز فراموش شده را رها کنید و به برنامه دارویی خود بازگردید.
- دارو را طبق دستور پزشک، مصرف کنید.
- این دارو ممکن است بر باروری (توانایی شما برای داشتن فرزند)، تأثیر بگذارد. (چه مرد، چه زن)
- مصرف این دارو برای افراد زیر ۱۸ سال، مناسب نیست.
- در صورتیکه در دوران شیردهی هستید، بدون مشورت پزشک از این دارو استفاده نکنید.
- اگر طی درمان با این دارو تغییرات شدید وزنی داشتید، به پزشک خود بگویید.
- ممکن است ۳ تا ۶ ماه طول بکشد تا علائم شما بهبود یابد. در صورت عدم بهبودی به پزشک مراجعه کنید.
- این دارو می‌تواند نتایج غیر معمولی را در آزمایشهای پزشکی خاص ایجاد کند.
بیشتر بخوانید:
بهترین و سریع ترین راه درمان کم خونی در کودکان
مزایای باورنکردنی کپسول ایزی آیرون در رفع کم خونی
