علت عفونت ادرار در کودکان چیست و چگونه درمان کنیم ؟
عفونت ادراری نوزاد
عفونت ادراری در نوزادان هنگامی رخ می دهد که باکتری‌ها از پوست اطراف ناحیهٔ تناسلی یا مقعد و یا از طریق جریان خون وارد بدن شود و در هر نقطه‌ای در طول مسیر ادرار باعث عفونت و التهاب شود.
حدود ۸ درصد از دختران و ۲ درصد از پسران ، حداقل یک عفونت ادراری را در دوران کودکی تجربه می‌کنند ، هرچند قبل از یک سالگی ، عفونت ادراری در پسرها شایعتر از دخترهاست.
عفونت‌های مجاری ادرار معمولاً به آسانی درمان میشود ، اما اگر بدون درمان رها شود می‌تواند منجر به آسیب دائمی به کلیه و حتی نارسایی کلیه شود.
پزشکان می‌گویند نوزادان و کودکان زیر دو سال نسبت به کودکان بزرگ‌تر ، احتمال بیشتری برای آسیبهای جدی دارند ، پس ضروری است که تشخیص و درمان عفونت مجاری ادراری کودک به موقع صورت گیرد.
اگر به موقع برای درمان عفونت ادراری فرزندتان اقدام کنید، خیلی زود علائم بهبود در کودک بروز می کند.
در مواردی که عفونت دیر تشخیص داده شود یا برای درمان آن اقدامی صورت نگیرد ، احتمال آسیبهای دراز مدت به سیستم دفع ادرار کودک وجود دارد.
در این صورت عملکرد کلیه ها مختل میشود و نارسایی کلیه پدید می آید.
نوزادان و بچه های کوچک به مراتب بیشتر در خطر نارسایی کلیوی ناشی از عفونت مجاری ادراری هستند.
عفونت مجاری ادراری در نوزادان نارس و نوزادانی که به هر دلیل جریان ادرار در مجاری ادراریشان مختل شده شایعتر است.
علائم عفونت ادراری
علائم عفونت ادرار برای سنین مختلف متفاوت است. اما علائم آن به گونه ای است که به راحتی می توان تشخیص داد.
علائم عفونت ادراری در نوزادان :
در سن نوزادی علامت عفونت ادراری ، خوب شیرنخوردن است.
علائم در نوزادی خیلی اختصاصی نیست.
در نوزادان زیر یک ماه ، عفونت ادراری معمولا باعث تب نمی‌شود.
علائم عفونت ادراری در کودکان زیر یک ماه و نوزادی :
- بی اشتهایی
- تحریک پذیری
- شلی ، بی حالی
- اسهال
- زردی
- از بین رفتن واکنش های نوزادی
- کم شدن حجم ادرار
- تب یا کم شدن حرارت بدن
علائم عفونت ادراری کودکان :
برای بسیاری از کودکان ، تب غیرقابل توضیح ، تنها علامتی است که در این بیماری بروز می‌کند.
درصد کمی از کودکانی که تب دارند اما هیچ علائم بیماری دیگری ندارند ، اغلب دچار عفونت ادراری هستند.
طبق نظر برخی از کارشناسان ، فقدان نشانه‌های دیگر باعث میشود که بسیاری از عفونت‌های ادراری در کودکان تشخیص داده نشود.
در برخی موارد ، کودک ممکن است علائم دیگری را ، همراه تب یا بدون آن نشان دهد.
برخی از این علائم شامل موارد زیر است:
- گریه یا علامت دیگری به نشانۀ درد یا سوزش هنگام ادرار کردن در کودک ، درد در ناحیه زیر شکم و پهلوها
- بوی غیرطبیعی ادرار ، بی اختیاری ادرار ، تکرر ادرار ، قطع و وصل شدن جریان ادرار
- ادرار کدر یا خونی
- تحریک‌پذیری مداوم و غیرقابل توضیح ، شب ادراری
- نداشتن وزن‌گیری مناسب
- استفراغ
- امتناع از غذا خوردن
- اسهال
والدین باید هر از گاهی جریان ادرار کودک خود را وارسی کنند. به خصوص کودکانی که پوشک می شوند.
تشخیص عفونت ادراری کودک
پزشک در مورد علائم کودک سؤال‌هایی می‌پرسد و او را معاینه می‌کند.
ممکن است در مورد سابقهٔ خانوادگی عفونت‌های مجاری ادراری از شما سؤال کند، زیرا ابتلا به آنها می‌تواند به طور ژنتیکی به ارث برده شود.
اگر پزشک مشکوک به عفونت دستگاه ادراری باشد، به یک نمونه ادرار برای کنترل عفونت و التهاب از طریق آزمایش ادرار نیاز دارد.
مهم ترین کار برای تشخیص عفونت ادراری در کودکان , گرفتن نمونه ادراری به صورت استریل است.
اگر نمونه در شرایط استریل گرفته نشود یا برای برای رساندن نمونه به آزمایشگاه بیش از یک ساعت تاخیر وجود داشته باشد ، به اشتباه کشت مثبت شده و عفونت ادراری تشخیص داده می شود(کودک عفونت ندارد اما در آزمایش عفونت ادراری دیده می شود).
انجام این کار برای نوزاد یا کودکی که نمی‌تواند طبق دستور ادرار کند یا دستورالعمل‌های خاصی را دنبال کند، سخت است.
به همین دلیل و به احتمال زیاد ، از یک سوند برای جمع‌آوری نمونه ادراری استفاده خواهد شد.
پزشک، اندام تناسلی کودک را با محلول استریل تمیز و پس از آن یک سوند را وارد مجرای ادراری می‌کند تا ادرار را مستقیماً از مثانهٔ کودک بگیرد.
کودک ممکن است در طول این پروسه گریه کند، اما خطری وجود ندارد.
در برخی شرایط، انجام آزمایشات بیشتری ممکن است لازم باشد که شامل موارد زیر هستند :
- سونوگرافی
- اسکن DMSA (دی مرکاپتو سوکسینیک اسید)
- سیستو اورتروگرام در حین ادرار
نوع اسکن و زمان انجام آن بستگی به شرایط خاص کودک شما دارد. در برخی موارد ، این اسکن ممکن است چند هفته یا چند ماه پس از عفونت اولیه فرزندتان انجام شود.
درمان عفونت ادراری کودک
برای درمان عفونت ادراری کودک احتمالاً نسخه‌ای از آنتی‌بیوتیک ها تجویز میشود ، تا بسته به نوع دارو ، بین یک تا چهار دز را برای یک روز تا دو هفته به کودک بدهید.
حتی اگر کودک شما بعد از چند روز بهتر به نظر رسید، لازم است دورهٔ کامل داروها را به او بدهید.
اگر کودک یک انسداد در مجاری ادراری خود دارد، ممکن است به عمل جراحی برای درمان آن نیاز داشته باشد.
در برخی از موارد ، برای درمان ریفلاکس ادرار نیز جراحی مورد نیاز است ، اگر چه بسیاری از کودکان تا شش سالگی کاملاً از این عارضه بهبود می‌یابند.
آنچه پزشک کودک ممکن است در این فاصله برای جلوگیری از صدمه به کلیه‌ها انجام دهد تجویز بلندمدت آنتی‌بیوتیک شبانه با دز پایین برای جلوگیری از تکرار عفونت ادراری است.
اگر فرزند شما کمتر از سه ماهه است و یا احتمال بدتر شدن عفونت وجود دارد ، باید نوزادتان را جهت درمان در بیمارستان بستری کنید.
در موارد زیر کودکتان بدون درمان در بیمارستان در معرض خطر جدی خواهد بود :
- اگر نوزادتان بسیار بیمار به نظر می‌رسد ، دچار کم آبی بدن شده یا به دلیل استفراغ قادر به نگه داشتن داروهای خوراکی در بدن خود نیست.
- اگر علائم غیر طبیعی مانند کاهش جریان ادرار ، فشار خون بالا و یا یک برجستگی و یا توده در شکم یا مثانه کودک مشاهده کنید.
- اگر کودک قبلاً مبتلا به یک بیماری مؤثر بر سیستم ادراری شده است.
در این موارد، کودک شما برای دریافت آنتی بیوتیک داخل وریدی نیاز به بستری شدن در بیمارستان به مدت چند روز دارد.
دفع ادرار کودکان باید چگونه باشد ؟
در سن پایین ، بچه‌ها چهار تا شش بار دفع ادرار دارند.
هرچه سن کودک کمتر باشد ، فاصله ادرار کودک هم باید پایین‌تر باشد.
سن کودک که بیشتر میشود ممکن است بتواند چند ساعت ادرار خود را نگه دارد.
کودک یک تا دو ساله می‌تواند هر دو تا سه ساعت دفع ادرار داشته باشد و بیش از این باشد ، غیرطبیعی است.
گاهی ممکن است کودک خوب مایعات دریافت نکرده یا آب بدنش کم شده باشد.
قبل از سه سالگی فواصل دفع ادرار مشخص نیست ، اما بعد از سه سالگی فواصل زیر یک ساعت غیرطبیعی است.
اگر کودکی هر ده دقیقه یک بار دفع ادرار دارد ، غیرطبیعی است و باید به پزشک مراجعه کند.
سرما و استرس تکرر ادرار می‌آورد. گاهی مشکل ادراری و مثانه است. یعنی اگر کوتاه‌مدت و گذر است ، مشکلی ندارد.
5 راهکار ساده پیشگیری و درمان عفونت ادرار کودک
برخی از کودکان ممکن است مستعد ابتلا به عفونت مجاری ادراری باشند ، اما در اینجا به چند اقدام که می‌توانید برای به حداقل رساندن خطر ابتلا کودک انجام دهید اشاره میشود :
- شیردهی :
اگر کودک را با شیر مادر تغذیه می‌کنید، همچنان در صورت بیماری لازم است به شیردهی ادامه دهید. مطالعات نشان داده‌اند که تغذیه با شیر مادر ممکن است از کودک در برابر عفونت ادراری محافظت کند و مزایای آن حتی پس از قطع شیردهی تا دو سال ادامه دارد. - مصرف مایعات :
به مصرف مایعات کافی توجه شود. کم ادرار کردن ، ادرار غلیظ و رسوب ادرار بر اثر خوب مصرف نکردن مایعات ایجاد میشود.
اطمینان حاصل کنید که کودک شما مقدار زیادی مایعات می‌نوشد.
نوشیدن مایعات بیشتر باعث ادرار کردن بیشتر خواهد شد که دستگاه ادراری را تخلیه و تمیز خواهد کرد. نوشیدن مایعات همچنین از یبوست ، که احتمال ابتلا به عفونت مجاری ادراری را بیشتر می‌کند، جلوگیری خواهد کرد. - مصرف غذاهای فیبردار :
اگر کودک شما خوردن مواد غذایی جامد را شروع کرده است، مقدار زیادی میوه ، سبزیجات و غلات سبوس‌دار که به جلوگیری از یبوست نیز کمک می‌کند به او بدهید. - بهداشت ناحیۀ تناسلی :
در نوزادان و شیرخواران که کنترل ادراری ندارند، رعایت بهداشت مهم است.
هروقت نوزاد دفع ادرار و مدفوع دارد، پوشک تعویض شده و کودک شسته و خشک شود.
اگر کودک شما دختر است، از شست‌وشوی او با صابون‌های عطری که می‌تواند اندام تناسلی او را تحریک کند، خودداری کنید و وقتی پوشک او را عوض می‌کنید ناحیهٔ تناسلی را از جلو به عقب تمیز کنید تا باکتری‌های این ناحیه را به حداقل برسانید ولی از وسواس بیش از حد در مورد شست‌وشوی ناحیۀ تناسلی کودکتان خودداری کنید. - آموزش صحیح به کودکان :
در سن بالاتر بچه‌ها سرگرم بازی هستند و اغلب بازی آنها نشستنی است که در این مواقع بخصوص دختر‌ها تمایل به ادرارنکردن دارند.
نگه داشتن ادرار باعث عفونت مجاری ادراری میشود. به بچه‌ها آموزش بدهیم چگونه در جا‌هایی غیر از منزل دستشویی بروند.
روش تخلیه بهداشتی را به کودکان آموزش بدهیم. اگر عفونت ادراری درست تشخیص داده و درمان نشود ، احتمال آسیب کلیوی وجود دارد و ممکن است به نارسایی کلیه منجر شود.
درمان عفونت ادراری نوزادان در طب سنتی
اگر کودک شیر مادر میخورد پس از کانال مادر عفونت ادراری کودک دفع شود :
- عسلاب به مادر.
- أب سیب خانگی به مادر.
- مالیدن روغن بادام شیرین روی روده کودک.
- مادر نوشیدنی خنک طبیعی زیاد مصرف کند.
- حتما به کودک دمنوش ترنجبین و بارهنگ و شیرخشت فقط از کانال مادر و نتیجتا شیردهی مادر.
- مادر عرق أویشن روزی یک قاشق در یک لیوان آب ریخته و خودش بخورد.
- مادر خودش کندر لیس بزند.
- مادر دمنوش ختمی و بنفشه و پنیرک و پرسباوشان را روزی یک استکان تا یک هفته بخورد.
بیشتر بخوانید :
علت عفونت ادرار در مردان چیست؟
دمنوش جعفری در درمان عفونت مجاری ادراری و دیگر بیماریها
عفونت ادراری در بارداری و درمان های خانگی آن
