علت عارضه اونیکولیز چیست؟ آیا درمان پذیر است؟

علل، نشانه ها، درمان و پیشگیری از اونیکولیز

اونیکولیز به معنی جدا شدن بدون درد ناخن از بستر آن است. جدا شدن ممکن است از کناره‌ها یا انتهای دیستال (دور) شروع شود.

از علت‌هایی که باعث این حالت می‌شوند می‌توان از پسوریازیس (شایع‌ترین سبب)، هیپرتیروئیدیسم، تروما، عفونت کاندیدیایی، سودومونایی، داروها (مثلاً تتراسایکلین که می‌تواند باعث اونیکولیز حساس به نور شود) و آلرژی‌های تماسی نام برد.

کارهای منزل در صورتی که بدون دستکش و سنگین باشد، یکی از علت‌های اونیکولیز محسوب می‌شود.با دلگرم همراه باشید.

داروهای دیگری که ممکن است باعث اونیکولیز شوند، مینوسیکلین و قرص‌های جلوگیری از بارداری هستند.بین علت‌های سیستمیک برای اونیکولیز می‌توان به کم خونی و برونشکتازی اشاره نمود.بغیر از پسوریازیس که درگیری شناخته شده‌ای در اونیکولیز دارد، لیکن پلان هم می‌تواند باعث اونیکولیز شود.

تا ۵۰ درصد از بیماران مبتلا به پسوریازیس درگیری ناخن دارند. در پسوریازیس ناخن، ممکن است علاوه بر اونیکولیز، نقطه نقطه‌های فرورفته ( Pitting) و لکه‌های زردرنگ شفاف زیر ناخن ( Oli drop) دیده شود.بیماران مبتلا به اونیکولیز باید از نظر هیپرتیروئیدیسم بررسی شوند.

چه چیزی باعث اونیکولیز می شود؟

از جمله مهمترین علل ایجاد این عارضه در ناخن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• صدمه به ناخن
• آلرژی به محصولاتی مانند لاک، مواد کاشت ناخن یا ناخن مصنوعی
• قارچ ناخن یا پسوریازیس
• واکنش به داروهای سیستمیک
• تروما

برخی از متخصصان معتقدند که سلامت ناخن ها می تواند نشانه ای از سلامت کلی بدن باشد. به همین دلیل معمولا ایجاد اختلال در ناخن ها نشان دهنده وجود یک بیماری زمینه ای جدی است.

بنابراین گاهی عارضه اونیکولیز نشان دهنده عفونت قارچی یا بیماری تیروئید است. گاهی اوقات نیز کمبود برخی از ویتامین های ضروری و مواد معدنی مانند آهن باعث جدا شدن ناخن از بستر خود می شود.

علائم این اختلال چیست؟

اولین نشانه ای که ایجاد می شود این است که ناخن کم کم از بستر خود جدا می شود و به سمت بالا حرکت می کند. در این مرحله معمولا درد ایجاد می شود. ناخنی که تحت تاثیر این اختلال است، بسته به علت ایجاد بیماری، ممکن است به رنگ های زیر در آید:

• زرد
• سبز
• بنفش
• سفید
• خاکستری

جلوگیری از اونیکولیز

اگر این عارضه به دلیل حساسیت به مواد زیر ایجاد شده باشد، به راحتی و با اجتناب از قرار گرفتن در معرض این مواد می توان از جدا شدن ناخن از بستر جلوگیری کرد:

• چسب
• اکریلیک
• استون که در مانیکور و پدیکور استفاده می شود
• ناخن مصنوعی

اگر قصد دارید که از ابزاری مانند لاک یا استون استفاده کنید، حتما نوع ضد آلرژی آن را تهیه کنید.اگر رشد قارچ یا مخمر باعث اونیکولیز شده باشد برای جلوگیری از گسترش عفونت بهتر است مراقبت بیشتری از ناخن ها انجام دهید.

در حین حالت و در صورتی که ناخن ها قارچ دارند، می توانید از آنتی بیوتیک های طبیعی زیر استفاده کنید. ضمن این که هرگز نباید دست آلوده را به دهانتان بزنید زیرا ممکن است موجب انتقال قارچ و مخمر به دهانتان شود.

اگر اونیکولیز در ناخن پاها ایجاد شده است نیز باید نکات زیر را رعایت کنید:

1. از جوراب تمیز استفاده کنید.
2. پاهایتان را همیشه خشک نگه دارید.
3. از کفشی استفاده کنید که تهویه مناسب دارد.
4. هر روز پاهای خود را در سرکه سیب رقیق شده با آب بشویید و خشک کنید.

کدام مشکل ناخن پیگیری می‌خواهد؟

به‌طور کلی با مشاهده هر عارضه، تغییر شکل و تغییر رنگ روی ناخن باید به متخصص پوست مراجعه کرد.

علایمی که با مشاهده آنها لازم است حتما به متخصص پوست مراجعه شود، عبارتند از:

• قاشقی یا چماقی شکل شدن ناخن‌ها که می‌تواند ناشی از فقر آهن یا بیماری‌های قلبی ریوی باشد. صفحه ناخن به‌‌دلیل شفاف بودن دریچه خوبی برای پی بردن به وضعیت خونی فرد است. در مبتلایان به کم‌خونی‌ بستر ناخن کمرنگ می‌شود و می‌تواند پزشک را از این نظر راهنمایی کند.
• بیماری‌های قارچی مانند اونیکومایکوز یک یا چند ناخن را درگیر می‌کند و باعث تغییر شکل و تغییر رنگ صفحه ناخن می‌شود.
• بیماری‌های پوستی مانند اگزما یا پسوریازیس و لیکن‌پلان می‌توانند باعث ایجاد مشکلاتی مانند منقوط شدن ناخن یا جدا شدن ناخن از بستر آن یا تغییر شکل آن شوند.
• در برخی بیماری‌های ریوی و قلبی شاهد کلابینگ و چماقی شکل شدن ناخن‌ها هستیم.
• بیماری‌های عفونی مانند زگیل، سل، ایدز و حتی بیماری‌های قارچی می‌توانند آثار مختلفی بر ناخن‌ها داشته باشند.
• گاه به‌دنبال پوشیدن کفش تنگ، فرو رفتن ناخن در گوشت اتفاق می‌افتد که می‌تواند همراه با عفونت و درد فراوان باشد و گاه به اقدام جراحی برای درمان نیاز دارد.
• اگر مانیکور و پدیکور به‌وسیله افراد ماهر انجام نشود، با آسیب به کوتیکول ناخن، باعث عفونت‌های مکرر این عضو و تغییر شکل همیشگی آن می‌شود.

• نرم و شکننده بودن ناخن یا تغییر رنگ آنها همیشه نشانه بیماری و نگران‌کننده نیست و می‌تواند به علت مسایل ژنتیکی یا استفاده زیاد از لاک باشد مثلا شستشوی بیش‌از حد دست‌ها و ناخن‌ها از علل مهم خشکی و شکنندگی ناخن‌هاست.
• در این شرایط استفاده از شوینده‌های ملایم و چرب کردن ناخن‌ها با وازلین یا کرم‌های حاوی اوره می‌تواند بسیار مهم و کمک‌کننده باشد. شکنندگی و ریش‌ریش شدن گوشه ناخن‌ها هم مساله شایعی در افراد با پوست خشک و اگزمایی است.
• تغییر رنگ ناخن‌ها همیشه به دلیل بیماری نیست. گاهی زرد رنگ بودن ناخن‌ها جنبه ارثی دارد (مثلا در نشانگان ناخن‌های زرد) و گاه در اثر مصرف لاک و لاک‌پاک‌کن‌ها چنین تغییر رنگ‌هایی به وجود می‌آید. البته برخی داروها مانند داروهای ایدز هم می‌توانند تغییر رنگ در ناخن ایجاد کنند بنابراین در شرح حال باید به آنها توجه کرد.
• برخی داروها از جمله برخی آنتی‌بیوتیک‌ها در مواجهه با نور باعث اونیکولیز یا جدا شدن صفحه ناخن از بستر آن می‌شوند.
• تغییر رنگ قهوه‌ای یا سیاه به صورت یک باند طولی که می‌تواند ناشی از یک خال خوش‌خیم در ریشه ناخن یا به‌دلیل بیماری‌های بدخیمی مانند ملانوم باشد که اگر زود تشخیص داده نشود به‌سرعت فرد را از پا در می‌آورد.

همچنین بخوانید:

دلیل علمی ناخن نگرفتن در شب چیست؟

آیا کاشت ناخن نماز و غسل دارد؟

۱۰ راهکار خانگی برای از بین بردن قارچ ناخن پا

علت قوس ناخن

5 مشکل شایع ناخن کودکان

ناخن‌ها در کودکان باید شکل و انحنای طبیعی داشته و براق باشند. نسج زیر ناخن نیز باید کاملا مشخص باشد. در برخی شرایط و بیماری‌ها تغییراتی در ناخن‌ها بروز می‌کند که باعث می‌شود شکل و حالت طبیعی ناخن به هم بریزد و حتی رنگ و قوام آن تغییر کند. لازم است والدین با مشاهده هر یک از علایم زیر با پزشک اطفال مشورت کنند.

1-قاشقی شدن ناخن‌ها

در کودکی که تغذیه خوبی دارد و از منابع ویتامینD و کلسیم، ویتامین‌ و فسفر و زینک به اندازه کافی بهره می‌برد، رشد استخوانی خوب است، بنابراین ناخن‌ها هم قوام خوبی دارند اما کمبود برخی ریزمغذی‌ها می‌تواند باعث تغییر شکل یا شکننده‌شدن ناخن یا کاهش رشد آن شود مثلا در اثر کمبود آهن، ناخن انحنای طبیعی خود را از دست می‌دهد، دوام طبیعی ندارد و حالت فرورفته و قاشقی پیدا می‌کند.

در این شرایط در صورت فشار آوردن بر ناخن، نسج زیر آن به رنگ قرمز شفاف نیست و رنگ‌پریده است. اگر نتایج آزمایش‌ خون هم نشان دهد میزان هموگلوبین کمتر از 12 است، بی‌‌شک کودک دچار کم‌خونی است .

با تجویز مکمل آهن و رژیم‌غذایی حاوی گوشت، جگر، زرده تخم‌مرغ و برخی حبوبات مثل عدس، لوبیا و پسته که منبع خوب آهن هستند، کم‌خونی درمان می‌شود و درنتیجه به‌تدریج ناخن حالت طبیعی پیدا می‌کند.

2-شکننده و نازک شدن ناخن

کمبود ویتامینD و کلسیم باعث شکنندگی و نازکی ناخن و کاهش رشد آن می‌شود. اگر نتایج آزمایش‌ها، کمبود ویتامین‌D و کلسیم و راشیتیسم را در کودک نشان دهند، به‌خصوص در فصل زمستان که کمبود ویتامینD شایع است، تجویز ویتامینD به صورت خوراکی یا تزریقی و در معرض آفتاب مستقیم قرار گرفتن کودک می‌تواند باعث بهبود عارضه ناخنی ‌شود.

3-عفونت و التهاب کناره ناخن

برخی بیماری‌های عفونی می‌توانند باعث عفونت‌ ناخن‌ها شوند. استافیلوکوک‌ها کنار ناخن‌ها عفونت‌هایی ایجاد می‌کنند که قرمزرنگ هستند و ترشحات چرکی دارند و چون بستر ناخن وسیع نیست، دردهای شدیدی در کودک ایجاد می‌شود.

این عفونت در شست پا شایع‌تر است. برای درمان از محلول‌های موضعی و آنتی‌بیوتیکی و گاهی آنتی‌بیوتیک خوراکی مناسب استفاده می‌شود. اگر عفونت شدید باشد پزشک مجبور است ناخن را بکشد و آن را موضعی درمان کند. برخی عفونت‌های قارچی نیز شکل ناخن را تغییر می‌دهند و آن را شکننده می‌کنند. در این شرایط درمان‌های موضعی ضدقارچی تجویز می‌شود.

4-سیاه‌شدن و افتادن ناخن

ممکن است در اثر ضربه، ناخن کودک بشکند و سیاه ‌شود. در این شرایط لازم است آن را نگهداری کرد تا عفونت نکند. بعد از مدتی ناخن جدید از ریشه‌ رشد می‌کند.

5-تغییر رنگ ناخن

یکی از دلایل شایع تغییر رنگ ناخن در کودکان، استفاده مرتب از لاک و لاک‌پاک‌کن‌هاست. این مواد روی رشد ناخن کودکان تاثیر منفی می‌گذارند و در طولانی‌مدت می‌توانند باعث بروز عفونت‌های ناخن شوند. بهتر است لاک‌زدن ناخن کودک به جشن‌ها یا مواقع خاص محدود شود.