علت بالا و پایین بودن SHBG در آزمایش خون

دسامبر 13, 2023

0 خواندن این مطلب 3 دقیقه زمان میبرد

تفسیر آزمایش SHBG

SHBG آزمایشی است که مقدار گلبولین باند شده به هورمون جنسی را ارزیابی می کند. SHBG اغلب در ارزیابی سطح پایین تستوسترون (کمبود آندروژن) در مردان اندازه گیری می‌شود؛ همچنین معمولا در ارزیابی زنان دارای علائم و نشانه‌های هورمون‌های مردانه (آندروژن) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در زنان باردار به دلیل افزایش تولید استروژن ، غلظت SHBG به طور قابل توجهی بالاتر است. محدوده مرجع در کودکان پیش از بلوغ بالاتر از بزرگسالان است.

سطح بالای SHBG می توان در مردان مسن دیده می شود. SHBG اغلب در بیماران مبتلا به هیپوگونادیسم، پرکاری تیروئید ، سیروز کبدی و بی اشتهایی عصبی افزایش می یابد. سطح SHBG همچنین در مصرف کنندگان قرص های ضد بارداری و داروهای ضد صرع افزایش می یابد. کاهش غلظت SHBG اغلب با کم کاری تیروئید، سندرم تخمدان پلی کیستیک، چاقی، هیرسوتیسم، آندروژن بالا، ریزش مو، آکنه، بیماری کوشینگ و آکرومگالی دیده می شود.

سایر نام ها: گلبولین باند شده به هورمون جنسی، Sex Steroid Binding Protein, Testosterone-Estradiol Binding Globulin,

شرایط نمونه گیری: نیاز به ناشتایی نمی باشد. ترجیحاً نمونه گیری صبحگاه صورت گیرد.

مقادیر مرجع SHBG

سن	پسر	دختر
یک ماه تا یک سال	۷۰ – ۲۵۰ nmol/L	۶۰ – ۲۱۵ nmol/L
یک تا شش سال	۴۵ – ۱۸۰ nmol/L	۵۵ – ۱۹۰ nmol/L
هفت تا نه سال	۲۸ – ۱۹۰ nmol/L	۳۵ – ۱۷۰ nmol/L
ده تا دوازده سال	۲۳ – ۱۶۰ nmol/L	۱۷ – ۱۵۵ nmol/L
سیزده تا پانزده سال	۱۳ – ۱۴۰ nmol/L	۱۱ – ۱۲۰ nmol/L
شانزده تا هفده سال	۱۰ – ۶۰ nmol/L	۱۹ – ۱۴۵ nmol/L

نوزادان: پسر: ۱۳ – ۸۵ nmol/L دختر: ۱۴ – ۶۰ nmol/L
مردان: ۱۰ – ۸۰ nmol/L
زنان غیر حامله: ۲۰ – ۱۳۰ nmol/L
محدوده مرجع به خوبی در دوران بارداری مشخص نشده است.

کاربردهای بالینی آزمایش SHBG

1. تشخیص و پیگیری زنان با علائم و یا نشانه های آندروژن بیش از حد (به عنوان مثال، سندرم تخمدان پلی کیستیک و هیرسوتیسم ایدیوپاتیک)،
2. کمک به پایش استروئید جنسی و درمان ضد آندروژن،
3. کمک در تشخیص اختلالات بلوغ،
4. کمک به تشخیص و پیگیری بی اشتهایی عصبی ( آنورکسی)
5. کمک در تشخیص تیروتوکسیکوز (نشانگر بافتی ترشح بیش از حد هورمون تیروئید)
6. امکان کمک به تشخیص و پیگیری مقاومت انسولینی و بیماری قلبی و عروقی و ارزیابی ریسک دیابت نوع دو، بویژه در زنان.

ملاحظات نمونه گیری در آزمایش SHBG

1. با رعایت اصول نمونه گیری از بیمار، نمونه خون وریدی گرفته و آن را در لوله یا ویالهای های با درپوش قرمز یا سبز جمع آوری کنید.
2. پس از نمونه گیری، محل خونگیری را از لحاظ خونریزی یا هماتوم بررسی نمایید.
3. در صورت استعمال داروهای استروئیدی ۸ ساعت قبل از انجام آزمایش، در برگه آزمایش یادداشت نمایید.
4. دانستن سن و جنس بیمار حائز اهمیت است. آن را در برگه آزمایش یادداشت نمایید.
5. از جمع آوری نمونه سرم لیز، ایکتریک و یا لیپمیک اجتناب نمایید.

موارد عدم پذیرش نمونه در آزمایش SHBG

همولیز شدید نمونه.
ذوب و فریز مکرر نمونه.
نمونه خون حاوی ضد انعقاد EDTA

شرایط نگهداری نمونه در آزمایش SHBG

1. در ظرف دو ساعت سرم یا پلاسما را از سلول جدا نموده و در ویالهای مخصوص انتقال بریزید.
2. ترجیحاً تا قبل از انجام آزمایش، نمونه را در یخچال بخش آنالیز هورمون نگاه دارید.
3. پایداری نمونه در دمای یخچال، دو هفته و در فریزر، دو ماه می باشد.

عوامل مداخله گر در آزمایش SHBG

آنتی بادی انسانی ضد موش ممکن است در نمونه های بیماران که آنتی بادی های منوکلونال دریافت کرده اند (ایمنی درمانی) یافت شود. آنتی بادی های هتروفیل دیگر نیز ممکن است در نمونه بیمار باشد. این روش به طور خاصی برای به حداقل رساندن اثرات این آنتی بادی ها طراحی شده است با این حال، باید نتایج حاصل از بیماران شناخته شده به چنین آنتی بادی هایی، به دقت ارزیابی شود.
نمونه های شدیداً همولیز در نتایج آزمایش تداخل می نمایند.
داروهای دانازول، استانوزولول باعث کاهش و آنتی کانوولسانت ها باعث افزایش SHBG می شوند.

توضیحات در مورد آزمایش SHBG

اتصال هورمون های تستوسترون و استروژن به SHBG باعث کاهش تخریب متابولیکی این هورمون ها و تنظیم تعادل بین مقدار آزاد و متصل هورمون می شود.
افزایش سطح آندروژن ها منجر به کاهش غلظت SHBG می گردد. در مقابل استروژن ها در زمان بارداری و هورمون های تیروئیدی منجر به افزایش سطح SHBG می گردد.
در مردان مبتلا به سندرم کلاین فلتر ممکن است غلظت SHBG طبیعی باشد.
اندازه گیری SHBG به شکل غیر مستقیم در ارزیابی استروژن ها و تستوسترون آزاد مفید می باشد.
روش های ایمینو اسی باعث بالا رفتن حساسیت و اختصاصیت سنجش می گردد.