علت بالا و پایین بودن HbA۱C در آزمایش خون

هموگلوبین ای وان سی (HbA1C ) چیست؟

HbA1C تست آزمایشگاهی ساده ای است که میانگین میزان قند موجود در خون فرد را در ۳ ماه گذشته نشان می دهد. آزمایش هموگلوبین ای وان سی (HbA1C ) نشان می دهد که قند خون فرد مبتلا به دیابت در طول این مدت به میزان نرمال نزدیک بوده یا از میزان نرمال بسیار بالاتر است. با این روش پزشک معالج ، قادر به بررسی کیفیت کنترل قند خون بیماران می باشد.

برای افراد مبتلا به دیابت مقدار هموگلوبین ای وان سی (HbA1C ) باید کمتر از ۷ باشد. تحقیقات نشان داده است که هر چه نتیجه آزمایش هموگلوبین ای وان سی (HbA1C ) به عدد ۷ نزدیکتر باشد احتمال ابتلا فرد به عوارض و مشکلات دیابت نظیر ناراحتی های بینایی ،کلیوی، اعصاب کمتر است. مقادیر قندخون در جدول زیر آمده است:

شرایط انجام آزمایش HbA1C

آزمایش هموگلوبین ای وان سی (HbA1C ) را می توان در هر ساعتی از شبانه روز انجام داد و نیازی به ناشتا بودن نیست. همچنین نتیجه این آزمایش ارتباطی با نوع تغذیه و فعالیت بدنی و یا وضعیت روحی فرد در روز آزمایش ندارد؛ ولی اگر فرد دچار هرگونه کسالت یا بیماری بود، بهتر است انجام آزمایش هموگلوبین A1Cرا به روز دیگری موکول کند، زیرا این احتمال وجود دارد که آزمایش به طور کاذب بالا برود.

آزمایش هموگلوبین ای وان سی (HbA1C ) به هیچ عنوان جایگزین آزمایشهای روزانه قند خون نمی شود و نمی توان به آن را مبنای اضافه یا کم کردن مقدار تزریق روزانه انسولین قرار داد. در واقع جهت کنترل موثر دیابت، انجام مرتب آزمایش قند خون و نیز آزمایش هموگلوبین A1Cهر 3-2 ماه یک بار، به یک اندازه از اهمیت برخوردار هستند.

چه کمیتی در آزمایش HbA1C اندازه گیری می شود؟

قندی که در جریان خون وجود دارد تمایل به اتصال به هموگلوبین (هموگلوبین مسئول حمل اکسیژن در خون است) در گلبول قرمز دارد این فرایند گلیکوزیلیشن (glycosylation) نامیده می شود. قند متصل شده به هموگلوبین در طی مدت ۱۲۰ روز عمر گلبول قرمز همچنان به هموگلوبین باقی می ماند. تحقیقات نشان داده است، هر چه میزان هموگلوبین ای وان سی (HbA1C )پائین تر باشد احتمال ابتلا به عوارض بینایی، کلیوی و اعصاب انتهایی در بیماران دیابتی کمتر است.

در چه شرایطی نیاز به انجام آزمایش HbA1C وجود دارد؟

تمام افراد مبتلا به دیابت حداقل دو بار در سال باید این آزمایش را انجام دهند. چنانچه تغییری در نحوه درمان بیمار توسط پزشک معالج صورت گیرد و یا چنانجه برای مدتی طولانی مقدار قند خون بیمار بالا باشد دفعات انجام این آزمایش بالا می رود.

انجام آزمایشات روتین اندازه گیری قند خون بوسیله دستگاههای قند سنج توسط خود بیمار، میزان قند خون را در همان زمان آزمایش نشان می دهد این موضوع کمک بزرگی برای انتخاب نوع و مقدار غذا ، میزان فعالیت فیزیکی و میزان داروی مورد نیاز بیمار می باشد. همچنین با اندازه گیری های روزانه بیمار متوجه خواهد شد که در چه ساعاتی از شبانه روز قند خونش خیلی بالا یا خیلی پایین است و این می تواند برای تنظیم داروی بیمار، توسط پزشک موثر می باشد. اندازه گیری قند خون بصورت روتین با دستگاههای قند سنج در واقع کنترل قند خون در همان زمان آزمایش است در حالیکه آزمایش آزمایش هموگلوبین ای وان سی (HbA1C ) تصویر بهتری از کنترل قند خون در سه ماهه گذشته را به ما نشان می دهد.

تفسیر آزمایش HbA1C

برای افراد مبتلا به دیابت میزان هموگلوبین A۱C باید کمتر از ۷ باشد تحقیقات نشان داده است که هر چه نتیجه آزمایش هموگلوبین ای وان سی (HbA1C ) به عدد ۷ نزدیکتر باشد احتمال ابتلا فرد به عوارض و مشکلات دیابت نظیر ناراحتی ها ی بینایی ،کلیوی، اعصاب کمتر است. نتیجه آزمایش هموگلوبین ای وان سی (HbA1C ) با اندازه گیری قند خون روزانه در افرادی که قند خون آنها بالا است مرتبط است اما در افراد یکه نتیجه آزمایش هموگلوبین A۱C آنها کمتر از ۷ باشد. قند خون روزانهشان (قبل از غذا) در طول سه ماه گذشته بندرت بالای ۱۵۰ میلی گرم در سی لیتر خواهد بود و از سوی دیگر حداقل قند خون آنها کمتر از ۶۰ تا ۷۰ میلی گرم در سی لیتر نخواهد بود.

اگر بخواهید دیابت را تحت کنترل در آورید لازم است که برنامه غذایی صحیح و منظمی را رعایت کنید، برنامه ورزشی منظمی را دنبال کنید و داروهای خود را بطور منظم با هماهنگی با پزشک معالجتان مصرف کنید. در ضمن اندازه گیری روتین قند خون و مشورت با پزشک از ضروریات است.

عواملی نظیر خوردن بیش از حد، خوردن غذاهایی که برای افراد دیابتی توصیه نمی شود، نداشتن فعالیت فیزیکی ، استرس ،نیاز به تغییر دارویی ،عفونت ها و بیماریها، سبب بالا رفتن نتیجه آزمایش هموگلوبین A۱C می شود. بهر حال در صورت بالا بودن نتیجه آزمایش هموگلوبین A۱C ، بیمار باید تحت بررسی قرار گرفته و برنامه منظم تغذیه ای ، ورزش و دارویی جدیدی دریافت کند.

روش انجام آزمایش HbA1C

در طول آزمایش قند دراز مدت، یکی از اعضای تیم مراقبت های بهداشتی به سادگی یک نمونه از خون را با وارد کردن سوزن به داخل رگ و یا سوراخ کردن نوک انگشت شما به اندازه یک نقطه با لانست کوچک، می گیرد. نمونه خون به آزمایشگاه برای تجزیه و تحلیل ارسال می شود. شما می توانید به فعالیت های معمول خود بلافاصله بازگردید.

رنج نرمال آزمایش هموگلوبین ای وان سی (HbA1C ) چقدر است؟

برای کسی که دیابت ندارد، سطح آزمایش هموگلوبین a1c نرمال زیر ۵/۷ درصد است. کسی که دیابت کنترل نشده برای یک مدت طولانی داشته ممکن است سطح آزمایش هموگلوبین A1C بیشتر از ۸ درصد داشته باشد.

زمانی که تست آزمایش هموگلوبین a1c برای تشخیص دیابت استفاده می شود، یک سطح A1C از ۶/۵ درصد و یا بالاتر در دو نوبت جداگانه نشان می دهد که شما مبتلا به دیابت هستید. نتیجه بین ۵/۷ و ۶/۴ درصد پیش دیابت در نظر گرفته می شود، که نشان می دهد در معرض خطر ابتلا به دیابت هستید.

برای بسیاری از مردم که قبلا دیابتشان تشخیص داده شده، سطح A1C از ۷ درصد و یا کمتر از این مقدار، معمولا هدف درمانی هستند. هدف های بالاتر تا ۸ درصد ممکن است برای برخی از افراد مناسب باشد. اگر سطح A1C شما بالاتر از هدف است، پزشک شما ممکن است یک تغییر در برنامه درمانی دیابت به شما توصیه کند. به یاد داشته باشید در سطح بالاتر، احتمال ابتلا به عوارض دیابت بالاتر است.

نکته :

نتایج این آزمایش ممکن است در بیماران مبتلا به کم خونی، افرادی که ترکیبات ویتامینی مانند ویتامین C و E دریافت می کنند، بیماران با کلسترول بالا و بیماران مبتلا به بیماری های کبدی و کلیوی غیر طبیعی باشد. پس درصورت داشتن هرکدام از شرایط یاد شده پزشک خود را آگاه نمایید.

بیشتر بخوانید:

عدد قند خون نرمال چند است و چه زمانی خطر آفرین میشود ؟

با روش های کنترل قند خون آشنا شوید

روش های پایین آوردن قند خون سریع و آسان را بیاموزید

بهترین داروی دیابت چیست؟