علت بالا و پایین بودن CH۵۰ در آزمایش خون

دسامبر 13, 2023

0 خواندن این مطلب 5 دقیقه زمان میبرد

تفسیر آزمایش CH50

CH50 آزمایشی جهت اندازه گیری میزان همولیز کمپلمان کل و بهترین سنجش عملکردی مسیر کلاسیک کمپلمان می باشد. سطح سرمی CH50 اغلب در بیماری SLE، گلومرولونفریت و سایر بیماریهای کمپلکس ایمنی کاهش می یابد. اندازه گیری C3 و C4 نیز در اختلالات خود ایمنی حائز اهمیت است. کاهش سطوح کمپلمان با افزایش شدت بیماری مرتبط می باشد. کاهش و یا عدم فعالیت عملکردی کمپلمان ممکن است در کمبودهای ارثی یک یا چند جزء کمپلمان رخ دهد.

سیستم کمپلمان شامل پروتئین های پلاسمایی و غشایی است که ایمنی ذاتی در برابر پاتوژن های میکروبی را ایجاد می کنند. فعالیت سیستم کمپلمان معمولا با ارزیابی اجزای کمپلمان نظیر C3 ,C4 , و یا فعالیت CH50 تعیین می گردد.

CH50 یک ابزار مفید برای ارزیابی تمام 9 جزء مسیر کلاسیک (C1، C2، C3، C4، C5، C6، C7، C8 و C9) بوده در کمبود هر کدام از اجزا کمپلمان CH50 نیز کاهش فعالیت نشان می دهد. در صورت فقدان کامل هر یک از اجزای کمپلمان CH50 غیر قابل تشخیص می گردد. فعال سازی مسیر کلاسیک با کاهش مقادیر C3 و C4 مشخص می شود در حالی که فعال سازی مسیر آلترناتیو با مقادیر C3 کاهش یافته و مقادیر نرمال C4 مشخص می شود. مسیر کلاسیک توسط کمپلکس آنتی ژن آنتی بادی آغاز می شود در حالی که مسیر آلترنیتیو یک سیستم دفاع طبیعی و غیر اختصاصی علیه میکروارگانیسم ها و سایر پاتوژن ها را فراهم می کند.

درصد مرجع مقادیر CH50

صفر تا 50	صفر تا 100	پایین و یا عدم فعالیت
51 تا 150	101 تا 300	طبیعی
151	301	بالا

سایر نام ها: Complement Profile، Complement Total serum،Hemolytic Complement, Serum ، total hemolytic assay

کاربردهای بالینی آزمایش CH50

1. ارزیابی قدرت تخریبی کمپلمان موجود در سرم و در عین حال بررسی کلی عوامل شرکت کننده در مسیر کلاسیک کمپلمان در بیماران دچار نقص های کمپلمان.
2. به عنوان یک آزمایش اولیه برای تشخیص بیمارانی که به طور مکرر دچار عفونت می شوند و احتمالاً فاقد یک یا چند پروتئین سیستم کمپلمان به طور مادرزادی می باشند مفید است.
3. ارزیابی بیماری هایی که مصرف کمپلمان به دلیل تشکیل کمپلکس ایمنی بالا است. مانند بیماری های کمپلس ایمنی از جمله بیماران روماتیسمی، لوپوس اریتروماتوز سیستمیک (SLE) و گلومرولونفریت.

تفسیر نتایج آزمایش CH50

طبیعی بودن همولیز کمپلمان مسیر فرعی(AH50) درمقابل عدم فعالیت همولیز کمپلمان کل (CH50) نشاندهنده کمبود اولیه مسیر کلاسیک (C1، C2، C4) می باشد.
طبیعی بودن CH50درمقابل عدم فعالیت AH50 نشاندهنده کمبود یا نقص مسیر فرعی ( آلترنیتیو) می باشد.
عدم فعالیت AH50 و CH50 در حضور C3 و C4 طبیعی، نشاندهنده کمبود اجزاء اواخر مسیر (C5، C6، C7، C8، C9) می باشد.
سطوح پایین AH50 در حضور مقادیر کم C3 و C4 مطابق با روند مصرفی کمپلمان می باشد.
عدم فعالیت AH50 و CH50 نشاندهنده کمبود اجزاء اواخر مسیر یا مصرف کمپلمان (C3، C5، C6، C7، C8، C9) می باشد.

کاهش CH50 در بیماریهای زیر رخ می دهد:

سوء تغذیه
رد پیوند کلیه
آنژیوادم ارثی
سیروز
نفریت لوپوسی
هپاتیت
لوپوس اریتروماتوز سیستمیک (SLE)
گلومرولونفریت

افزایش CH50 در بیماریهای زیر رخ می دهد:

اهمیت بالینی آزمایش CH50

فعالیت سیستم کمپلمان معمولا با تعیین سطح اجزای کمپلمان مانند C3 و C4 و یا با اندازه گیری فعالیت CH50، ارزیابی می شود که نشان دهنده تعامل پی در پی تمام اجزاءمسیر کلاسیک و آلترناتیو است.

اندازه گیری اجزای کمپلمان یک ابزار تشخیصی مهم در بسیاری از اختلالات بافت همبند است. کاهش اجزای کمپلمان خون در اختلالات همراه با وجود سطوح بالای کمپلکس های ایمنی مانند SLE و Cryoglobulinemia مشاهده می شود. ارتباط معنی داری بین سطح کم کمپلمان و نفروپاتی لوپوس وجود دارد.

کاربرد سطوح پایین اجزای کمپلمان به عنوان پیش بینی کننده عود لوپوس مورد بحث بوده؛ در برخی از مطالعات انجام شده رابطه ی واضحی بین کاهش سطح پروتئین های کمپلمان و فعالیت لوپوس وجود داشته است در حالی که در سایر مطالعات چنین رابطه ای مورد تایید قرار نگرفته است. .مقادیر بالای ANA و anti-dsDNA در بیماران مبتلا به سندرم آنتی بادی ضد فسفولیپید اولیه توام با کاهش اجزای کمپلمان خون ممکن است که بیماران را به سمت بیماری های شبه لوپوس سوق دهد.

مقادیر کاهش یافته کمپلمان در بیماری های نقص ایمنی ارثی نیز دیده می شود. نقص وراثتی اجزای C1، C2 و C4 کمپلمان فرد را در معرض ابتلا به SLE قرار می دهد. فقدان کامل C3 نادر بوده و به صورت عفونت های شدی راجعه با ارگانیسم های تب زا بارز می شود.

فقدان کامل C4 به دلیل کد شدن این پروتئین توسط چهار ژن بسیار نادر است ولیکن نقص جزئی به دلیل حضور یک، دو یا سه آلل نول C4 امکان پذیر است که منجر به تولید مقادیر پایین C4 و احتمال بروز SLE می گردد. نقص در مهار کننده C1 استراز منجر به بیان کنترل نشده C1 و کاهش سطح C4 میگردد.

شرایط نمونه گیری در آزمایش CH50

1.خون را در ویال های بدون ماده ضد انعقاد جمع آوری نمایید
2. نیاز به ناشتایی نمی باشد.

ملاحظات نمونه گیری در آزمایش CH50

1. خون کامل باید توسط تکنیک های پزشکی مورد قبول جمع آوری شود. حداقل 5 میلی لیتر خون بدون ماده ضد انعقاد توصیه می شود.
2. خون را به مدت 60 -30 دقیقه در دمای اتاق قرار دهید تا لخته تشکیل شود. سپس توسط سانتریفیوزژ یخچالدار (4oC) سرم را جدا نمایید.
3. سرم را داخل لوله های تمیز انتقال داده و آن را تا زمان آزمایش در دمای یخچال (8-2 درجه سانتیگراد) نگاه دارید.
4. برای جلوگیری از نتایج نادرست، نمونه گیری و نگهداری نمونه باید به درستی صورت گیر د.
5. پس از جمع آوری نمونه، محل نمونه گیری را از نظر خونریزی یا کبودی بررسی نمایید.

موارد عدم پذیرش نمونه در آزمایش CH50

ذوب و فریز مکرر نمونه مورد قبول نمی باشد.
نمونه پلاسما مورد قبول نمی باشد به ویژه با EDTA و سیترات.
نمونه حرارت دیده قبل از انجام آزمایش مورد قبول نمی باشد.
استفاده از نمونه همولیز شده اجتباب گردد.

شرایط نگهداری نمونه در آزمایش CH50

1. پس از جداسازی سرم، آن را در دمای یخچال (8-2 درجه سانتیگراد) نگاه دارید.
2. در صورت انجام نشدن تست طی چند روز آینده، سرم را در فریزرهای 70oC- نگاه دارید. در صورت انجام تست طی 24 ساعت آینده آن را در 4oC نگاه دارید.
3. قبل از انجام آزمایش، نمونه فریز شده را در دمای اتاق قرار دهید و پس از ذوب شدن نمونه آن را به خوبی مخلوط نمایید. از تشکیل کف اجتناب گردد.

عوامل مداخله گر در آزمایش CH50

مصرف سیکلوفسفامید در بیماران مبتلا به SLE و مصرف دانازول سبب افزایش CH50 در بدن می گردد.
بعضی از فرگمنت های کمپلمان ( نظیر C4a و Bb) که بطور طبیعی از طریق ادرار دفع می شوند، ممکن است در اثر نارسایی کلیوی در سرم افزایش یافته و منجر به نتایج مثبت کاذب گردد.
ذوب و فریز مکرر نمونه، نمونه حرارت دیده، پلاسما حاوی ضد انعقاد EDTA یا ACD و همولیز نمونه در نتایج آزمون تداخل ایجاد می نماید.

توضیحات در مورد آزمایش CH50

آزمون CH50 یک آزمون عملکردی است و وابسته به روش صحیح نمونه گیری، ذخیره سازی، و شرایط حمل و نقل است.
عدم فعالیت CH50 ، جهت تأیید باید با یک نمونه متفاوت تکرار گردد.
اندازه گیری AH50 و C3 و C4 برای تفسیر نتایج ضروری است.