علائم و نشانه های هشدار دهنده آمبولی ریوی کدامند ؟
علائم آمبولی ریوی
آمبولی ریوی، ایجاد انسداد در سرخرگ ریوی است که خون را به ریه ها می رساند. این یکی از مرسوم ترین بیماری های قلبی عروقی در آمریکا محسوب می شود.
آمبولی ریوی هر ساله در آمریکا از هر 1000 نفر 1 نفر را تحت تاثیر قرار می دهد. انسداد، معمولا به صورت لخته خون، مانع از رسیدن اکسیژن به بافت های ریه می شود.
این وضعیت می تواند کشنده باشد. آمبولی با ترومبوز که معمولا در یک نقطه تشکیل شده و ثابت باقی می ماند، تفاوت دارد.
آمبولی ریوی چیست ؟
واژه آمبولی از لغت یونانی امبولوس به معنی سد یا متوقف کننده گرفته شده است.
در یک آمبولی ریوی، مسدود کننده در یک بخش بدن شکل گرفته و از طریق سیستم گردش خون به حرکت درآمده و در جای دیگری از بدن باعث انسداد یک شریان می شود که در این جا آن بخش، ریه می باشد.
علائم آمبولی ریوی
علائم آمبولی ریوی عبارتند از:
- درد قفسه سینه، درد شدیدی که ممکن است در هنگام نفس کشیدن (عمل دم) تشدید شود.
- افزایش یا نامنظم شدن ضربان قلب
- سرگیجه
- تنفش دشوار که ممکن است به طور ناگهانی یا به تدریج ایجاد شود
- نفس نفس زدن
- سرفه خشک که معمولا با خون یا خلط همراه است
در صورت بروز این علائم بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. در موارد شدیدتر، ممکن است فرد دچار شوک، از دست دادن هوشیاری، ایست قلبی یا مرگ شود.
عوامل خطر آفرین بیماری آمبولی ریوی
- خطر ایجاد آمبولی ریوی با افزایش سن بالا می رود. افرادی که به مشکلات یا بیماری هایی که خطر ایجاد لخته خونی را افزایش می دهند، مبتلا باشند، در معرض خطر بیش تری برای تشکیل آمبولی ریوی قرار دارند.
- یک فرد در معرض ریسک بالایی برای ابتلا به آمبولی ریوی قرار دارد اگر دارای لخته خونی در پاها یا دست ها (DVT) بوده یا سابقه آن را داشته و یا اگر قبلا دچار آمبولی ریوی شده باشد.
- استراحت طولانی مدت یا کمبود فعالیت بدنی خطر DVT را افزایش داده و در نتیجه خطر بروز آمبولی ریوی را نیز افزایش می دهد. این مساله ممکن است در پروازهای هوایی و رانندگی های طولانی مدت نیز روی دهد.
- وقتی ما تحرک چندانی نداریم، خون بدن در قسمت های پایینی بدن ما انباشته می شود. اگر خون با سرعت کم تر از حالت عادی در بدن گردش داشته باشد، احتمال بروز لخته خونی افزایش خواهد یافت.
- رگ های خونی آسیب دیده نیز می تواند خطر بروز این مشکل را افزایش دهند. این مساله ممکن است به دلیل جراحت یا جراحی ایجاد شود. اگر یک رگ خونی دچار آسیب دیدگی شود، قسمت داخلی آن باریک تر شده و ممکن است احتمال تشکیل لخته خونی در آن مکان را افزایش دهد.
سایر عوامل خطر آفرین عبارتند از بعضی انواع سرطان ها، بیماری التهاب روده، چاقی، بیماری های عصبی، کاتتر ها در رگ های خونی، بارداری، مکمل های استروژن، سابقه خانوادگی تشکیل لخته خونی و سیگار کشیدن.
نشانه های هشداردهنده آمبولی ریه
درد یا قرمزی در پاها
برخی بیماران لخته خون را ابتدا در پای خود احساس می کنند. درد، تورم، و قرمزی پوست از نشانه های وجود لخته خون در پا هستند.
این شرایط به نام ترومبوز سیاهرگی عمقی شناخته می شود. لخته خون می تواند از پا جدا شده و با سفر در بدن وارد ریه ها شده و محرکی برای آمبولی ریه باشد.
در صورت مواجهه با دردهای منقبض کننده ماهیچه، قرمزی پوست یا احساس گرما در پای خود به پزشک مراجعه کنید.
تنگی نفس
برای برخی بیماران، نخستین نشانه آمبولی ریه پس از ورود لخته خون به ریه شکل می گیرد. شایع‌ترین علامت تنگی نفس است.
ظهور این شرایط به طور معمول بسیار سریع است. بیمار ممکن است شب قبل از حال عمومی خوبی برخوردار بوده و صبح روز بعد به ناگاه با دشواری در تنفس مواجه شود
سینه درد
آیا زمانی که نفس عمیق می کشید با احساس درد در سینه خود مواجه هستید ؟
سینه درد یکی دیگر از نشانه های آمبولی ریه است. زمانی که بخشی از عملکرد ریه در معرض خطر قرار می گیرد، اکسیژن کمتری می تواند به قلب برسد که به درد منجر می شود.
درد ممکن است تیز و آزاردهنده باشد و با هر نفس عمیق تشدید شود
بیشتر بخوانید : علت درد قفسه سینه + درمان این عارضه
سرفه خونی
یکی از علائم ترسناک آمبولی ریه سرفه ای است که ترکیب خلط و خون را به همراه دارد. این شرایط نسبت به علائم دیگر، مانند تنگی نفس، کمتر رایج است، اما باید توجه شما را به خود جلب کند زیرا می تواند نشانه ای از بیماری ریه، از جمله سرطان ریه، نیز باشد.
در صورت مواجهه با سرفه خونی برای بررسی دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید : علت اصلی استفراغ خونی (خون بالا آوردن) چیست ؟
سبکی سر
در حالت عادی، اگر با احساس سرگیجه یا غش مواجه شوید، این شرایط به سرعت بهبود می یابد. اما در صورت ابتلا به آمبولی ریه، سبکی سر ممکن است به بیهوشی منجر شود.
بیشتر بخوانید : ۱۵ راهکار جادویی برای درمان گیجی و منگی سر
احساس ترس و اضطراب
به گفته کلینیک کلیولند، احساس اضطراب یا ترس ممکن است نشانه ای از آمبولی ریه باشد.
از آنجایی که اضطراب می تواند موجب علائم جسمانی، مانند تپش قلب شود، ممکن است با این شرایط مواجه شوید.
نشانه هایی که درست به نظر نمی رسند را نادیده نگرفته و در پی دریافت کمک باشید.
روش های جلوگیری از بیماری آمبولی ریوی
یک سری معیارها می توانند خطر بروز آمبولی ریوی را کاهش دهند.
- یک بیمار که در معرض خطر جدی ابتلا به این بیماری قرار دارد، ممکن است از داروهای ضدانعقاد مانند هپارین یا وارفارین استفاده کند.
- می توان از جوراب های آنتی آمبولی یا دستگاه های فشرده سازی پنوماتیک برای تحت فشار قرار دادن پاها استفاده کرد. از دستکش ها، آستین ها یا چکمه های بادشونده نیز می توان برای نگه داشتن ناحیه آسیب دیده و افزایش فشار در صورت نیاز استفاده کرد.
- روش های فشرده سازی از طریق وارد کردن خون به رگ های عمیق و کاهش مقدار خون انباشته شده در رگ ها، مانع از ایجاد لخته خون می شوند.
- سایر روش های کاهش خطر شامل فعالیت های بدنی، ورزش مداوم، داشتن رژیم غذایی سالم و ترک سیگار می باشد.
دلایل بروز بیماری آمبولی ریه
آمبولی ریوی وقتی روی می دهد که آمبول (معمولا لخته خون) جریان خون را در یک شریانی که ریه ها را تغذیه می کند، مسدود نماید. لخته خونی ممکن است در دست یا پا تشکیل شود که با نام ترومبوز وریدی عمیق (DVT) شناخته می شود.
پس از آن لخته خون رها شده و از طریق سیستم گردش خون به سمت ریه ها به حرکت در می آید. در ریه ها به دلیل وجود رگ های خونی باریک، لخته باعث ایجاد انسداد می شود.
این انسداد مانع از جریان یافتن خون به بخشی از ریه ها می شود. این مساله باعث می شود که بخش آسیب دیده ریه در اثر کمبود اکسیژن از بین برود.
به ندرت یک آمبولی ریوی ممکن است از آمبول حاصل از ذرات چربی، مایعات آمنیوتیک یا ذرات دیگری که وارد جریان خون می شوند، به وجود آید.
تشخیص آمبولی ریه
برای تشخیص، پزشک به سابقه بیمار نگاه کرده و در نظر می گیرد که آیا احتمال بروز این بیماری وجود دارد یا خیر. او بیمار را معاینه خواهد کرد.
تشخیص این وضعیت ممکن است کمی سخت باشد زیرا بعضی از مشکلات دیگر نیز علائمی مشابه آمبولی ریوی دارند.
آزمایشاتی که برای تشخیص آمبولی ریوی به کار می رود، عبارتند از:
- یک مدل ریاضی که به پزشک کمک می کند احتمال DVT و خطر ایجاد آمبولی را محاسبه نماید.
- یک آزمایش خون d-Dimer که در صورت منفی بودن نتیجه می تواند ترومبوز را تشخیص داده و نیاز به آزمایشات بیش تر را آشکار می سازد.
- اسکن V/Q ریوی، دو آزمایش که خصوصیات دم و بازدم و ساختار ریه ها را بررسی کرده و تشعشعات کم تری نسبت به CT اسکن دارد.
- CT اسکن که می تواند وضعیت های غیرعادی در قفسه سینه، مغز و سایر ارگان های بدن را آشکار کند و معمولا در مواقعی که اسکن V/Q در دسترس نباشد مورد استفاه قرار می گیرد.
- الکتروکاردیوگرام (EKG) برای ثبت فعالیت های الکتریکی قلب.
- بررسی گازهای خون شریانی برای اندازه گیری اکسیژن، دی اکسید کربن و سایر گازها در خون.
- عکس برداری اشعه X از قفسه سینه برای تهیه تصویری از قلب، ریه ها و سایر ارگان های داخلی.
- سونوگرافی از پاها برای اندازه گیری سرعت جریان خون در آن ها و وجود هر گونه تغییر احتمالی
- آنژیوگرام ریوی برای آشکار کردن لخته های خونی در ریه ها
- تصویربرداری نوسانات مغناطیسی (MRI) برای کسب تصاویر دقیق از ساختارهای داخلی بدن
آمبولی ریه در حاملگی
آمبولی ریه در بارداری باعث 20% مرگ‌ها میشود. در زنان حامله نسبت به زنان دیگر شانس آمبولی ریه دو تا چهار برابر است. احتمال ایجاد آمبولی ریه در سزارین بیشتر از زایمان طبیعی است.
شایع‌ترین علایم و نشانه‌ها شامل تنگی نفس، افزایش تعداد تنفس و ضربان قلب می‌باشد.
تشخیص آمبولی ریه بر اساس نشانه‌های بالینی معتبر نمی‌باشد و این نکته در مورد خانم‌های حامله با این بیماری مصداق بیش‌تری دارد.
استراتژی کارهای تشخیصی در خانم‌های حامله با افراد معمولی فرق ندارد. کارهای تشخیصی غیر اختصاصی در بیماران آمبولی ریه، رادیوگرافی ساده قفسه سینه، نوار قلب، آزمایش گازهای خونی می‌باشد.
در بیماران مشکوک به آمبولی ریه که با علایم لخته در عروق سیاهرگی عمقی اندام تحتانی مراجعه کرده‌اند، ابتدا سونوگرافی داپلر اندام تحتانی پیشنهاد میشود.
اسکن هسته‌ای شریانی- تهویه‌ای ریه و آنژیو سی‌تی‌اسکن ریه برای تشخیص آمبولی ریه در خانم‌های حامله کمک‌کننده است.
در افرادی که احتمال تشخیص آمبولی ریه بالا است درمان باید شروع شود و در افرادی که احتمال تشخیص متوسط و یا خفیف است براساس شرایط بیمار و قضاوت پزشک بیمار درمان را می‌توان تا انجام کارهای تشخیصی و مسجل شدن تشخیص به تاخیر انداخت.
انوکساپارین داروی انتخابی برای درمان آمبولی ریه در خانم‌های حامله می‌باشد.
بیشتر بخوانید :
آمبولی چیست؟ چه عواملی باعث به وجود آمدن آمبولی میشود؟
آیا ریه ی افراد سیگاری پس از ترک بهبود می یابد ؟
برونکوسکوپی ریه چیست ؟ چند نوع دارد و چگونه انجام میشود ؟
دلایل زخم ریه (اسکار ریه) چیست؟ آیا این عارضه قابل درمان است؟
