علائم عفونت فارنژیت یا التهاب حلق چیست و چگونه درمان میشود ؟
فارنژیت یا عفونت گلو چیست ؟
به التهاب و عفونت ناحیه حلق و لوزه ها فارنژیت ( pharyngitis ) گفته میشود.
عفونت حلق را فارنژیت و عفونت حلق توام با لوزه ها را تونسیلوفارنژیت (tonsillo-pharyngitis) مینامند.
گرچه عوامل بیماری زا در هر سه گروه مشابه هستند و عوارض و نتیجه بیماری نیز تفاوت چندانی ندارد ولی لازم است تشخیص عفونت حلق به تفکیک موارد فوق بیان شود.
فارنژیت التهاب غشاهای مخاطی است که در پشت ، گلو و یا حلق را می‌پوشاند، که این التهاب منجر به احساس ناراحتی ، خشکی و دشواری در بلع میشود.
فارنژیت اصطلاح پزشکی برای گلو درد است ، که علل فارنژیت شامل عفونت‌های ویروسی مثل سرماخوردگی و عفونت‌های باکتریایی مانند استرپتوکوک گروه A است.
حلق را میتوان به سه قسمت تقسیم کرد :
- نازوفارنکس که در خلف حفره بینی قرار گرفته
- اوروفارنکس که در انتهای حفره دهان واقع شده
- هایپوفارنکس که ادامه حلق به طرف پایین تا ابتدای مری است تقسیم میشود
علائم بیماری فارنژیت یا عفونت حلق
علائم اصلی فارنژیت شامل خشکی ، خارش و گلو درد است ، سایر علائم وابسته به نوع عفونت ، مانند علائم سرماخوردگی یا آنفلوانزا ، ظاهر می‌شوند.
علائم شایع اصلی بیماری فارنژیت :
- گلودرد
- اختلال بلع
- تب
- احساس غلغلک یا توده در گلو
- تورم غدد لنفاوری در گردن (گاهی)
- درد عمومی بدن
- گلو ممکن است قرمز بوده یا با یک غشای خاکستری پوشیده شده باشد (گاهی)
نشانه‌ها و علائم فارنژیت ویروسی عبارتند از :
- سرفه ، سردرد ، تب و لرز ، بدن درد
- عطسه ، آبریزش بینی ، احتقان یا گرفتگی بینی ، تورم غدد لنفاوی ، زخم‌های دهان
- خستگی
فارنژیت مرتبط با مونونوکلئوز می‌تواند دارای علائم زیر باشد :
- درد شکمی، به ویژه در سمت بالا و چپ تنه ، کاهش اشتها
- خستگی بسیار زیاد
- تورم غدد لنفاوی
- ضایعات دانه مانند پوستی
نشانه‌های فارنژیت باکتریایی شامل موارد زیر است :
- تب و لرز ، درد شدید در زمان بلعیدن ، دردناک و متورم شدن غدد لنفاوی گردن
- ضایعات سفید یا چرکی قابل مشاهده در پشت گلو ، لوزه های متورم و قرمز
- سردرد ، درد شکمی
- خستگی ، حالت تهوع ، استفراغ
- ضایعات دانه مانند قرمز رنگ که به عنوان مخملک شناخته می‌شوند.
- احساس طعم عجیب در دهان
انواع بیماری فارنژیت یا عفونت گلو
1. گلودرد ساده و مزمن (فارنژیت مزمن ساده)
این نوع شایع تر است ، عملکرد مخاط حلق از احتقان مزمن.
ضایعات به طور عمده در مخاط حلق ، که دارای نفوذ بیشتری دور عروقی از بافت و سلول های سفید خون و سلول های پلاسما قابل مشاهده است.
2. فارنژیت مزمن هیپرتروفیک
همچنین به عنوان فارنژیت مزمن و سمت حلق التهاب ذرات ، تاخیر در درمان گلو درد مزمن به تنهایی شناخته شده می توانید یک فارنژیت مزمن هیپرتروفیک را تشکیل می دهند.
ترشحات التهابی در غدد مخاطی است که می تواند در خط الراس بالا از شکل گیری ذرات نقطه سفید کیستیک لنفاوی ، قابل مشاهده زرد سفید زخم اگزودا بسته است.
این نوع از فارنژیت مزمن اغلب شامل حلق جانبی بافت به هیپرتروفی ، نشان دادن خط.
3. فارنژیت حاد باکتریایی
شایع‌ترین نوع فارنژیت باکتریایی ، فارنژیت استرپتوکوکی است.
عامل ایجادکننده در فارنژیت استرپتوکوکی همان‌طور که از نامش پیدا است ، یک باکتری به نام استرپتوکوک می‌باشد.
استرپتوکوک باعث ایجاد گلودرد، قرمزی و اگزودا (پوشش زرد روی لوزه‌ها) ، پتشی یا دانه‌های قرمز روی فضای خلفی حلق میشود.
همراه با تب، بزرگ شدن غدد لنفاوی قسمت قدامی گردن ، سردرد ، دل درد و استفراغ هم وجود دارد.
در این بیماری معمولاً سرفه ، عطسه و آبریزش بینی فراوان وجود ندارد.
تشخیص قطعی این بیماری با کشت حلق یا تست سریع ترشحات حلق از نظر وجود استرپتوکوک است که توسط متخصص انجام می شود.
4. فارنژیت حاد ویروسی
اکثر عوامل ایجاد کنندهٔ فارنژیت ، ویروس‌ها هستند که می‌توانند با تب و ضایعات تاولی در ناحیه حلق و دهان ، خستگی ، عطسه و سرفه همراه باشند.
این ویروس‌ها از گروه انتروویروس‌ها می‌باشند و می‌توانند ضایعات جلدی نیز ایجاد کنند.
سایر ویروس‌های درگیرکننده دستگاه تنفس مثل رینوویروس (ویروس سرماخوردگی) و کروناویروس را نباید فراموش کرد.
این‌ها می‌توانند مشکلاتی برای گوش و شش‌ها نیز ایجاد کنند.
ویروس اپشتین بار نیز به عنوان یکی از علایم خود باعث ایجاد فارنژیت اگزوداتیو در ناحیه حلق میشود.
ویروس هرپس سیمپلکس تیپ I (تبخال) ، در صورت ایجاد عفونت اولیه ممکن است باعث ضایعات زخمی و تاولی در داخل دهان همراه با تب و بی‌اشتهایی شود.
این ضایعات ممکن است حتی به کنار لب نیز تجاوز نمایند.
هر دو نوع ویروسی و باکتریایی فارنژیت واگیردار هستند و میکروارگانیسم های عامل فارنژیت تمایل به زندگی در بینی و گلو دارند.
فرد مبتلا به بیماری با سرفه یا عطسه قطرات ریزی که حاوی ویروس یا باکتری هستند را در هوا آزاد می‌کند و از راه های زیر باعث آلوده شدن سایرین می‌شوند:
- تنفس مستقیم قطرات ریز
- لمس اشیاء آلوده و سپس لمس صورت خود
- مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های آلوده
به همین دلیل شستن دست ها قبل از خوردن غذا یا لمس صورت خود ضروری است
فارنژیت چگونه تشخیص داده میشود؟
معاینه بالینی
در صورت شکایت از هر گونه علائم فارنژیت ، پزشک گلو را معاینه خواهد کرد و از نظر وجود هر گونه ضایعات سفید یا خاکستری ، تورم یا قرمزی آن را بررسی می‌کند.
پزشک همچنین گوش و بینی و غدد لنفاوی دو طرف گردن را معاینه خواهد کرد.
کشت گلو
در صورت شک پزشک به گلودرد استرپی ، کشت گلو را درخواست خواهد داد، که با استفاده از سوآپ نمونه ای از ترشحات گلو می‌گیرند.
اکثر پزشکان قادر به انجام آزمایش سریع استرپتوکوک در مطب هستند و این آزمایش در چند دقیقه در صورت مثبت بودن برای استرپتوکوک به پزشک اطلاع می‌دهد و در برخی موارد سوآپ را جهت آزمایش های بیشتر به آزمایشگاه می‌فرستند و نتایج آن حداقل تا ۲۴ ساعت در دسترس نخواهد بود.
آزمایش خون
در صورت شک پزشک به سایر علل دیگر فارنژیت ، ممکن است آزمایش خون را درخواست کند، که نمونه را از دست یا بازو گرفته و به آزمایشگاه می‌فرستند، که با آزمایش خون میتوان وجود منونوکلئوز را بررسی کرد.
جهت بررسی سایر عفونت‌ها از شمارش کامل سلول های خونی (CBC) استفاده میشود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده ی هر کدام از علائم زیر توسط افراد مبتلا به فارنژیت ، باید به پزشک مراجعه کنند :
- علائم بیش از ۱۰ روز طول بکشد.
- دشواری شدید یا درد در هنگام بلعیدن
- دشواری در تنفس
- ضایعات دانه مانند پوستی
درمان بیماری فارنژیت یا عفونت ناحیه حلق
1. درمان های خانگی بیماری فارنژیت یا عفونت حلق
اگر ویروس عامل فارنژیت باشد ، مراقبت‌های خانگی به کاهش علائم کمک می‌کنند ، مراقبت‌های خانگی شامل موارد زیر است :
- نوشیدن مقدار زیادی مایعات برای جلوگیری از کم آبی بدن
- خوردن سوپ گرم
- غرغره کردن آب نمک گرم (۱ قاشق چایخوری نمک در هر ۸ اونس آب)
- استفاده از مرطوب کننده ی هوا
- استراحت در خانه تا زمان بهبودی کامل
- مصرف داروهای بدون نسخه جهت تسکین درد و تب مانند استامینوفن یا ایبوپروفن
2. درمان دارویی بیماری فارنژیت یا عفونت حلق
در برخی موارد، درمان دارویی برای بیماری فارنژیت ضروری است، به خصوص اگر عامل آن عفونت باکتریایی باشد.
در چنین مواردی پزشک آنتی بیوتیک تجویز می‌کند و آموکسی سیلین و پنی سیلین معمولا از داروهای تجویز شده برای گلودرد استرپی است و باید دوره ی کامل مصرف آنتی بیوتیک را جهت پیشگیری از بازگشت عفونت و یا بدتر شدن بیماری طی کنید و یک دوره ی کامل معمولا ۷ تا ۱۰ روز طول می‌کشد.
برای ناراحتی خفیف ، مصرف داروهای بدون نسخه نظیر استامینوفن ممکن است کافی باشد.
از دادن آسپیرین به کودکان برای هرگونه بیماری ویروسی خودداری کنید زیرا در مطالعات ارتباط مصرف آن با بروز نشانگان رای نشان داده است.
استفاده از قرص‌های بدون نسخه مخصوص گلو ممکن است به تسکین ناراحتی گلو کمک کند. آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدقارچ برای مقابله با عفونت‌های باکتریایی یا قارچی.
برای جلوگیری از عوارض قلبی ، یا کلیوی فارنژیت ، دوره درمان آنتی‌بیوتیک را حتماً به پایان برسانید.
محدودکردن فعالیت‌ها تا برطرف شدن علایم لازم است.
مصرف مایعات را افزایش دهید. روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید، و در موارد تب بالاتر بیشتر بنوشید.
اگر بلع غذاها جامد باعث درد میشود تا چند روز از مایعات یا غذاهای نرم استفاده کنید.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمائید :
- اختلال بلع یا تنفس
- تب، سردرد شدید
- ترشحات غلیظ بینی
- بثورات پوستی
- ادرار تیره رنگ
- درد قفسه سینه
- سرفه همراه با خلط سبز ، زرد ، قهوه‌ای یا خونی
پیشگیری از ابتلا به فارنژیت یا عفونت ناحیه حلق
رعایت مناسب بهداشت از بسیاری از موارد ابتلا به فارنژیت جلوگیری می‌کند. اقدامات لازم جهت پیشگیری از فارنژیت عبارتند از:
- اجتناب از مصرف غذا و نوشیدنی و ظرف غذای مشترک
- اجتناب از افراد بیمار
- دست‌ها‌ی خود را بشویید، مخصوصا قبل از غذا خوردن و بعد از سرفه یا عطسه کردن
- در صورت در دسترس نبودن صابون و آب ، از مواد ضدعفونی کننده دست دارای الکل استفاده کنید.
- از سیگار کشیدن و استنشاق دود دست دوم سیگار بپرهیزید.
بیشتر بخوانید :
درمان طبیعی گلو درد و عفونت گلو با معجون معجزه آسا
التهاب و درد یک طرفه گلو و درمان این عارضه
