زمان خواندن نماز آیات در هنگام خورشید یا ماه گرفتگى
نماز آیات خورشید گرفتگی چه وقت، چه موقع و چگونه خوانده میشود؟
خواندن نماز آیات هنگام رخ‌دادن برخی حوادث طبیعی واجب میشود. برخی پدیده‌هایی که در طبیعت رخ می‌دهد و حالت غیر عادی دارد، گاهی موجب وحشت افراد میشود و گاهی نیز ممکن است افکار خرافی و شرک آلود را در اذهان غافلان پدید آورد.
خورشیدگرفتگی یا کسوف، هنگامی رخ می‌دهد که سایه ماه بر بخشی از زمین بیفتد و در نتیجه در قسمت‌هایی از کره زمین، قرص ماه قسمتی از قرص خورشید یا تمام آن را از دید ناظر زمینی بپوشاند. ماه در خورشیدگرفتگی از بین خورشید و زمین عبور می‌کند. این حرکت مانع رسیدن نور خورشید به زمین میشود و هنگامی که ماه از مقابل خورشید می‌گذرد سایه ماه روی زمین می‌افتد و آسمان تاریک میشود. خورشیدگرفتگی به سه شکل کلی، جزئی و حلقوی رخ می‌دهد که در هر یک از این شکل‌ها بخش‌هایی از خورشید به اصطلاح می‌گیرد.
آیا نماز آیات واجب است؟
نماز آیات از نمازهای واجبی است که هنگام رخ دادن برخی حوادث طبیعی مانند خورشید گرفتگی، زلزله و ماه‌گرفتگی و … واجب میشود. نماز آیات در چند صورت واجب میشود:
- کسوف خورشید و خسوف ماه، اگر چه مقدار کمی از آنها گرفته شود.
- زلزله و هر حادثه غیرعادی که باعث ترس بیشتر مردم شود مانند بادهای سیاه یا سرخ و یا زرد که غیرعادی باشند؛ تاریکی شدید، فرو رفتن زمین و ریختن کوه، صیحه آسمانی و آتشی که گاهی در آسمان ظاهر میشود.
- در غیر از کسوف و خسوف و زلزله، باید آن حادثه موجب ترس و وحشت بیشتر مردم شود، و حادثه‌ای که ترس آور نباشد و یا موجب ترس و وحشت افراد نادری گردد، اعتبار ندارد.
- مواردی که نماز آیات برای آنها واجب است در هر شهری اتفاق بیافتد فقط مردم همان شهر باید نماز آیات بخوانند و بر مردم مناطق دیگر واجب نیست، ولی اگر مکان آنها بقدری نزدیک باشد که با آن شهر یکی حساب شود نماز آیات بر آنها هم واجب است.
- در موقعی که زلزله، رعد و برق و مانند این ها اتفاق می‌افتد، نماز آیات باید فوراً خوانده شود و در صورتی که فرد نخواند تا آخر عمر بر او واجب است و هر وقت بخواند ادا است.
خورشید گرفتگی نماز آیات دارد؟
به اتفاق نظر تمام فقها، در وجوب نماز آیات در خورشید گرفتگی و ماه‌گرفتگی فرقی بین جزئی و کلی ندارد هرچند در صورت عدم علم در زمان خورشید گرفتگی قضای نماز آیات واجب نیست.
وقت نماز آیات در خورشید گرفتگی
وقت ادای نماز آیات خورشید و ماه گرفتگی از هنگام شروع گرفتگی تا زمان شروع در بازشدن آن است، و احتیاطاً ترک نشود. قبل از آنکه شروع در بازشدن کند، باید نماز را خواند و اگر از آن وقت تأخیر انداخت، نمی‌تواند نیّت اداء و یا قضا داشته باشد.
دیگر اینکه در مناطقی که طلوع خورشید پس از آغاز باز شدنِ خورشید گرفتگی است، پیش از پایان کامل خورشید گرفتگی، نماز آیات بدون نیت ادا و قضا خوانده شود. اگر خورشید گرفتگی به صورت کامل نباشد کسانی که بعداً مطلع شوند، خواندن نماز آیات بر آنها واجب نخواهد بود.
نماز آیات بر همه مردم شهرها یا روستاها و محل‌هایی که کسوف در آن رویت میشود واجب است، هر چند خود شخصاً آن را رؤیت نکنند.
در تعیین چنین شهرها و روستاها با گفته‌ی اهل خبره اگر موجب اطمینان شود یا شهادت دو نفر عادل کفایت می‌کند. این مسئله حائز اهمیت است که وجود ابر و غبار و امثال آنها در چنین محل‌هایی مانع وجوب نیست. اگر شک دارد که آیا کسوف در شهر یا روستای او قابل رؤیت است، واجب نیست که خود شخصاً به دنبال کسوف بگردد.
حضرت امام خمینی (ره) در مساله ۱۴۹۹ رساله توضیح المسائل میفرماید: اگر بعد از باز شدن آفتاب یا ماه بفهمد که تمام آن گرفته بوده، باید قضای نماز آیات را بخواند ولی اگر بفهمد مقداری از آن گرفته بوده، قضا بر او واجب نیست.
حتماً بخوانید:
آیت الله العظمی سیدعلی سیستانی نیز معتقد است که اگر انسان گرفتن آفتاب یا ماه را نداند و بعد از باز شدن آفتاب یا ماه بفهمد که تمام آن گرفته بوده، باید قضای نماز آیات را بخواند ولی اگر بفهمد مقداری از آن گرفته بوده، قضا بر او واجب نیست.
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی میفرماید: اگر فردی بعد از گذشتن وقت بفهمد تمام خورشید یا ماه گرفته بوده، باید قضای نماز آیات را به جا آورد اما اگر تمام آن نگرفته باشد، قضا واجب نیست.
منبع : ایمنا
