زخم دوازدهه چیست (Duodenal ulcer) چیست و چگونه درمان میشود ؟

زخم دوازدهه چیست ؟

زخم دوازدهه هنگامی بروز می کنند که لایه ضخیم مخاطی معده که بافت این عضو را از مایعات گوارشی محافظت می کند، نازک می شود و در نهایت بافت های داخلی معده بر اثر اسید زخم می شوند.

زخم اثنی عشر یا دوازدهه ( Duodenal ulcer) معمولا با یک عفونت با باکتری به نام H پیلوری ایجاد می شود. یک دوره 4 – 8 هفته ای درمان با داروهای سرکوب اسید اجازه خواهد داد که زخم التیام پیدا کند.

زخم معده، نوعی بیماری گوارشی محسوب می شود که غذا خوردن را برایتان تلخ می کند و درد را به جانتان می‌اندازد و در موارد بسیاری لذت غذا خوردن را از شما می گیرد.

علاوه بر این، یک دوره یک هفته ای از دو آنتی بیوتیک به علاوه یک داروی آنتی اسید معمولا برای عفونت هلیکوباکترپیلوری استفاده می شود این درمان معمولا از بازگشت زخم جلوگیری می کند.

داروهای ضد التهاب مورد استفاده در درمان بیماری هایی مانند (آرتریت) گاهی اوقات باعث زخم دوازدهه می شود.

اگر مجبور به ادامه مصرف داروی ضد التهاب هستید ممکن است نیاز به مصرف بلند مدت داروی آنتی اسید باشد.

علت زخم دوازدهه چیست ؟

معده به طور معمول برای کمک به هضم غذا و از بین بردن باکتری اسید تولید می کند این اسید خورنده است یک سد مخاطی طبیعی، توسط پوشش داخل معده و اثنی عشر تولید می شود که مانع از آسیب توسط اسید می شود به طور معمول بین میزان اسید و سد مخاطی دفاعی تعادل وجود دارد ممکن است در صورت تغییر در این تعادل زخم تشکیل شود و اجازه دهد که اسید به لایه پوشاننده معده و یا اثنی عشر آسیب برساند.

معاون آموزشی پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران به علت زخم‌های دوازدهه و معده اشاره کرد و گفت: زخم‌های دوازدهه خوش خیم هستند و علت اصلی آن میکروب هلیکوباکتری محسوب می‌شوند.

پورشمس ادامه داد: پس از میکروب هلیکوباکتری، مصرف دارو‌هایی مانند آسپیرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و دارو‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی که خاصیت ضد التهاب، ضددرد و تب‌بُر دارند می‌توانند عامل ایجاد زخم دوازدهه باشند.

معاون آموزشی پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: در کشور ما اولین عامل ایجاد زخم‌های دوازدهه، میکروب هلیکوباکتری و پس از آن مصرف داروهاست.

همزمانی زخم دوازدهه و معده

وی به همزمانی زخم معده و دوازدهه در برخی بیماران اشاره کرد و گفت: در اغلب مواردی که زخم‌های معده خوش خیم هستند همزمان زخم‌های دوازدهه هم دیده می‌شود، بیشتر به علت مصرف دارو‌ها هر دو زخم بروز می‌کند، البته میکروب هلیکوباکتری نیز می‌تواند عامل همزمان زخم دوازدهه و معده باشد.

معاون آموزشی و عضو پژوهشکده بیماری‌های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهار کرد:

در صورتی که فردی مبتلا به زخم معده و دوازدهه ناشی از مصرف دارو‌ها باشد، اما نمی‌تواند به دلیل بیماری زمینه‌ای مانند بیماران قلبی مصرف داروی خود را قطع کند در این صورت با تجویز دارو‌هایی از خانواده‌ی «زول»‌ها مانند امپرازول می‌توان از زخم معده و دوازدهه پیشگیری کرد.

وقتی زخم معده و دوازدهه خونریزی شدید می کنند

پورشمس گفت: درصد کمی از زخم‌های معده یا دوازدهه ممکن است خونریزی کنند و خونریزی فعال داشته باشند در این موارد زخم‌ها را حین آندوسکوپی می‌سوزانیم یا کلیپس می‌زنیم و با تزریق دارو خونریزی را بند می‌آوریم.

وی افزود: ۹۵ درصد زخم‌های فعال معده و دوازدهه را در طی آندوسکوپی با تکنیک‌های ویژه کنترل می‌کنیم و در موارد بسیار نادری پیش می‌آید که بیمار نیاز به جراحی پیدا کند.

علائم زخم معده و دوازدهه

رامین قدیمی متخصص گوارش و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به علائم زخم معده و دوازدهه گفت:

زخم معده اغلب با درد شکمی در ناحیه بالای شکم و معده بروز می‌کنند و درد‌هایی ناشی از زخم دوازدهه با گرسنگی تشدید و در زخم معده با خوردن غذا ظاهر می‌شود.

وی افزود: شایع‌ترین علامت‌های ظاهری زخم دوازدهه اشتهای زیاد و پرخوری و بی اشتهایی شایع‌ترین علامت زخم معده محسوب می‌شود.

این متخصص گوارش یادآوری کرد: ریفلاکس مری و زخم معده علائم ظاهری مشابهی دارند.

درمان زخم دوازدهه چیست ؟

پورشمس در ادامه به درمان زخم‌های دوازدهه اشاره کرد و گفت: زخم‌های دوازدهه تقریبا همیشه خوش خیم هستند، زیرا می‌توان میکروب هلیکوباکتری را از بین برد و به همین دلیل زخم‌های دوازدهه درمان پذیر هستند.

وی افزود: با مصرف آنتی بیوتیک و برخی دارو‌های خاص به مدت ۲ هفته می‌توان میکروب هلیکوباکتری را از بین برد، همچنین اگر کسی به دلیل مصرف مسکن یا دارو مبتلا به زخم دوازدهه شده باشد با قطع مصرف دارو زخم بهبود پیدا خواهد کرد.

عوارض جدی زخم اثنی عشر

خونریزی زخم – این می تواند از یک قطره خونریزی تا تهدید کننده حیات باشد.

سوراخ شدن زخم سبب سوراخ در دیواره دئودنوم شده و پس از آن غذا و اسید داخل دوازدهه به داخل حفره شکمی نشت می کند که معمولا باعث درد شدید و یک اورژانس پزشکی است.

آزمایشات مورد نیاز تشخیص زخم دوازدهه

آندوسکوپی آزمونی است که می تواند زخم دوازدهه را تایید کند در این آزمایش پزشک با عبوردادن لوله نازک داخل معده و اثنی عشر و با تلسکوپ انعطاف پذیر در پایین مری می توانند التهاب و زخم ها را ببیند.

برای تشخیص باکتری هلیکوباکترپیلوری روی نمونه (خون، مدفوع، تنفس و یا یک نمونه بیوپسی گرفته شده در آندوسکوپی) آزمایش انجام می شود و میکروب هلیکوباکترپیلوری تشخیص داده می شود

رژیم غذایی مناسب برای مبتلایان به زخم معده و دوازدهه

غلامرضا کرد افشاری، متخصص طب سنتی درباره رژیم غذایی مبتلایان به زخم معده گفت: بیماران مبتلا به زخم معده باید از مصرف غذا‌های سنگین، پرچرب و دیرهضم اجتناب کنند وموادغذایی سبک و کم حجم را در رژیم غذایی روزانه خود بگنجانند.

این متخصص طب سنتی آش جو، شیربرنج و فرنی را برای مبتلایان به زخم معده مفید دانست و گفت: این غذا‌ها به ویژه برای کسانی که دارای معده گرم هستند مفید محسوب می‌شوند.

قدیمی اظهار کرد: بهتر است مبتلایان به زخم معده در رژیم غذایی روزانه خود از غذا‌های آب پز و کبابی استفاده کنند و از مصرف غذا‌های تند، چرب، انواع فلفل‌ها و دارو‌های مسکن، آسپرین و کورتن‌ها اجتناب کنند.

برنج و روغن مناسب برای زخم معده

وی افزود: برنج، غذایی مفید برای زخم معده و روده‌ها محسوب می‌شود و هنگامی که با شیر درست شود از خونریزی زخم معده و روده پیشگیری می‌کند.

کردافشاری با بیان اینکه بهترین روغن برای بیماران مبتلا به مشکلات گوارشی معده روغن‌زیتون است، گفت: مصرف سبزی‌هایی، چون گشنیز، کرفس و نعناع در تقویت معده و کاهش درد مفید است.

این متخصص طب سنتی اظهار کرد: مصرف ترکیب کنجد له‌شده با نبات، رطوبت معده و ترشی آن را از بین می‌برد همچنین نوشیدن دم‌کرده بابونه، نعناع و رازیانه در تسکین و بهبود سوزش معده موثر است.

بیشتر بخوانید :

علت بروز زخم معده در کودکان چیست و چگونه درمان میشود ؟

آشنایی کامل با موارد مصرف و عوارض قرص سایمتیدین

سندرم زولینگر الیسون (ZES) : راههای تشخیص و انواع درمان این عارضه

زخم معده و دوازدهه چه فرقی دارند ؟

زخم‌های معده و دوازدهه علت متفاوتی دارند و زخم‌های دوازدهه به طور کلی خوش خیم هستند، اما در زخم‌های معده احتمال بدخیمی و سرطان وجود دارند.

این متخصص داخلی و فوق تخصص گوارش ادامه داد: اغلب مردم زخم‌های معده و دوازدهه را با عنوان زخم معده می‌شناسند و وقتی از زخم معده صحبت می‌کنند بیشتر منظور زخم‌های دوازدهه هستند.