درمان آفت دهان به روش طب سنتی
بهترین روش های درمان آفت در دهان و روی زبان
مقدمه ای در مورد آفت
درمان آفت اعم از درمان آفت زبان، درمان آفت زیر زبان ، درمان آفت لب یا آفت گونه شامل درمانهای سمپتوماتیک (علامتی ) است.
آفْت Aphthous stomatitis یک بیماری شایع در دهان است که ضایعات دردناک نِکروتیک در مخاط دهان، زبان و لثه به بار میآورَد. علت آن ناشناخته است ولی ممکن است خودایمنی باشد.
زخمهای آفتی وقتی ایجاد میشوند که به دلایل نامشخص سیستم ایمنی بیمار وجود یک مولکول ناشناخته را اعلام میدارد. حضور این مولکولها باعث حمله لنفوسیتها خواهد شد(همانند حمله همین سلولها به بافت پیوند شده به بیمار) و نتیجه این فرآیند پیدایش زخمهای آفتی خواهد بود.
آفت های دهانی زخمهای دردناکی هستند که درون دهان و اغلب در پایه لثه، درون گونهها یا لبها، روی کام نرم یا روی زبان به وجود میآیند. مکانیسم دقیق ایجاد آفت هنوز به درستی روشن نیست اما به نظر میرسد واکنشهای ایمنی بدن بیمار در ایجاد آن دخیل باشد.
زخمهای آفتی زمانی ایجاد میشود که به دلایل نامشخص سیستم ایمنی بیمار وجود یک مولکول ناشناخته را اعلام میدارد، حضور این مولکول سبب حمله لنفوسیت خواهد شد نتیجه این فرآیند پیدایش زخمهای آفتی خواهد بود.
هرچند درمان قطعی برای آفت وجود ندارد اما روشهایی وجود دارد که در کاهش مدت زمان حضور زخم و نیز کاهش درد و ناراحتی و تسریع بهبودی بیمار موثر است، این روشها شامل بکار گیری نکات تغذیهای و غیر تغذیهای است.
دوره آفت حدود یک هفته است و اغلب پس از آن بدون درمان هم بهبود می یابد. در درمان اغلب از دهانشویه یا قطره استفاده می شود.
اتیولوژی آفت عود کننده دهانی، دقیقاً مشخص نیست اما بعضی از عوامل به عنوان علل زمینه ساز برای این بیماری معرفی شدهاند مانند زمینه ارثی، استرس، اختلالات ایمونولوژیک، عوامل هورمونی، کمبودهای تغذیهای و نقایص خونی، سیگار و حساسیت های غذایی.
علائم و نشانهها آفت
آفْت در سه شکل عمده وجود دارد که شایعترین آنها آفْتهای کوچک (مینور) با شیوع ۸۰٪ و آفْتهای بزرگ (ماژور) با شیوع حدود ۱۰٪، و ۱۰٪ بقیه نیز بهصورت تبخالشکل دیده میشود.
علائم آفْت محدود به دهان هستند و بیمار علائم عمومی (مانند تب) ندارد. علامت اصلی درد یا سوزش در محل آفْت است. ممکن است درد با بعضی غذاها و آشامیدنیها (مانند اسیدها) تشدید شود. با بهبود زخم، درد نیز کاهش مییابد.
علت زدن آفت چیست؟
کمبود ویتامین B12 و آهن از مهمترین علل آفت دهان
بهترین روش جبران کمبود ویتامین B12 و آهن در این افراد رعایت یک رژیم غذایی مناسب همراه با گوشت قرمز است و مکملهای آهن به عنوان روش درمانی به هیچوجه توصیه نمیشود.
تغییرات هورمونی در زنان یکی دیگر از عوامل این بیماری است. ایام قبل از قاعدگی و دیگر عوامل تغییرات هورمونی خصوصاً افزایش هورمون استروژن در بروز ضایعات آفتی موثر است.
آزمایش خون C.B.C، جهت بررسی میزان آهن کافی، اسیدفولیک و ویتامین B12 لازم است انجام شود. اگر فردی به دلیل کمبودهای تغذیهای و نقایص خونی دچار آفت دهانی شود بهترین روش درمانی این افراد تجویز رژیم غذایی مناسب است و مکملهای آهن به علت اینکه در بدن ذخیره نمیشوند به هیچوجه مناسب نیست.
افراد مستعد آفت دهان از مصرف غذاهای تند و سخت اجتناب کنند
افراد مبتلا و یا مستعد به آفت دهان را از مصرف غذاهای کنسرو شدهی تیز و تند و غذاهای دارای سفتی بیش از حد اجتناب کنند، مصرف غذاهای سخت باعث ضربه و تروما به دهان و غذاهای تند میزان بروز آفت دهان را افزایش میدهند.
آفت دهان سادهترین ضایعه دهانی است
از آنجایی که هر نوع ضایعهای در دهان به شکل زخم ظاهر میشود، بنابراین توصیه میشود هر نوع زخم در دهان به عنوان آفت شناخته نشود، ولی با این حال در اسرع وقت باید به پزشک معالج نشان داده شود. آفت دهان، زخمهای منفرد با پایه و بنیاد ژنتیک است و این بیماری گاهاً در برخی خانوادهها شایعتر است. آفت دهانی بعد از سنین 10 سالگی شیوع بیشتری پیدا میکند.
تغذیه نادرست یکی از عوامل مستعد کننده بروز آفت دهان است
مصرف مقدار کم ویتامین ب که در سبزیجات و میوهها موجود است، کاهش مصرف غذاهایی که منبع آهن میباشند از جمله گوشت و تخممرغ، بیماری کم خونی و سنین بلوغ به ویژه در دختران، عوامل مستعد کننده بروز بیماری آفت دهان میباشند.
ضربه یا تروما
از دیگر علل بروز بیماری آفت است و افرادی که مستعد بیماری آفت دهان میباشند میبایست از مصرف غذاهای تند و تیز و سخت اجتناب کنند؛ چرا که گاز گرفتن و مصرف این نوع غذاها منجر به ایجاد ضربه به دهان و بروز آفت در دهان میشود.
افرادی که بیش از دو مرتبه در طول یک ماه به یک نوع آفت در دهان دچار میشوند،با توجه به این که برخی بیماریهای روماتولوژی به صورت زخمهای دهانی تظاهر مییابند، بیمار حتماً با یک متخصص روماتولوژی نیز مشورت نماید.
بیماری آفت دهان، تغذیه فرد را مختل میکند
بنابراین به منظور درمان آن میتوان از روش هوتو شیمیایی استفاده نمود که در این روش با استفاده از مادهای اسیدی ناحیه آفت سوزانده و زخم بهبود مییابد. بهترین روش درمان آفت دهان مصرف کپسول آنتیبیوتیک و تتراسایکلین است و استفاده از دهانشویههای محتوی کورتون نیز میتواند آفت دهان را بهبود بخشد.
راه های درمان بیماری آفت
برگ ریحان
برگ ریحان تازه را بجوید. این کار را دوبار در روز تکرارکنید، هر بار میتوانید ۳ تا ۵ برگ ریحان را بجوید. این روش را تا درمان آفت ادامه دهید.
پیاز
پیاز را به شکل خام بخورید. میتوانید همراه غذا و به عنوان چاشنی از آن استفاده کنید. پیاز به دلیل داشتن سولفور در درمان آفت دهان بسیار مؤثر است.
گوجهفرنگی
میتوانید در سالاد از آن استفده کنید یا بطور جداگانه بطور روزانه مصرف کنید. روش دیگر قرقره کردن آب گوجهفرنگی است. دو تا سه بار در روز این کار را انجام دهید و تا درمان آفت ادامه دهید.
دمنوش گلهمیشه بهار/ مریم گلی
میتوانید به صورت دهان شویه نیز این دمنوش را قرقره کنید. برای تهیه دمنوش کمی از گیاه خشک را در آب بجوشانید. برای دهان شویه صبر کنید دمنوش سرد شود و پس از آن قرقره کنید.
پودر زردچوبه
کمی پودر زردچوبه را با یک قاشق غذاخوری گلیسیرین مخلوط کنید تا به شکل خمیری درآید. این خمیر را مستقیماً بر روی زخم بگذارید. میتوانید به جای گلیسیرین از آب استفاده کنید.
روغن نعناع
روغن نعناع را مستقیماً بر روی زخمها استفاده کنید تا درد آن کاهش یابد. میتوانید دوباردر روز این کار را انجام دهید. سعی کنید روغن نعناع حداقل ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بر روی زخمها باقی بماند، سپس دهان را با آب شستشو دهید.
ماست و پنیر محلی
ماست درمان مؤثری برای آفت دهان است. خوردن ماست دوبار در روز یا خوردن ترکیب موز و ماست برای صبحانه در بهبود آفت مفید است. پنیر محلی نیز مفید است.
آب پرتقال
خوردن آب پرتقال تازه (۳ تا ۴ نوبت در روز) میتواند به درمان زخم آفت کمک کند. جالب است بدانید که یکی از دلایل بروز آفت دهان، کمبود ویتامین C است. آب پرتقال تازه سرشار از ویتامین C است و استفاده روزانهی آن، ویتامین C مورد نیاز بدن را تأمین میکند.
شیرِ نارگیل
از شیرِنارگیل به عنوان دهان شویه، ۳ تا ۴ بار در روز استفاده کنید و تا بهبودی زخمها ادامه دهید. میتوانید مقدار کمی عسل را با شیرِنارگیل مخلوط کنید و از آن برای دهانشویه استفاده کنید.
دوغ
به طور روزانه مصرف کنید. دوغ یکی از مؤثرترین روشهای درمان آفت است.
آب
به طور متناوب با آب سرد و گرم دهان را شستشو دهید. هر بار دو فنجان آب کافی است (یکی سرد، دیگری گرم). این درمان بسیار ساده و در دسترس است.
شاه توت
خوردن آب شاهتوت، راه درمانی دیگری است که باعث کاهش درد و تحریک زخمهای دهانی میشود.
تخم گشنیز
یک قاشق از تخم گشنیز را در مقداری آب بجوشانید، پس از سرد شدن محلول، به عنوان دهان شویه از آن استفاده کنید. این کار را ۳ تا ۴ بار و تا بهبود زخمها ادامه دهید.
آلوئه ورا
آب آلوئه ورا را ۲ تا ۳ بار در روز قرقره کنید و تا بهبودی زخم ها ادامه دهید.
روغن درخت چای
این روغن را مستقیما بر روی زخمها قراردهید. مهم است که این کار را پیش از خواب در شب انجام دهید. راه دیگر این است که ۳ تا ۴ بار در روز آن را در محل زخمها قراردهید. میتوانید روغن درخت چای را با آب گرم و نمک مخلوط کنید و مخلوط را به عنوان دهان شویه استفاده کنید.
دارچین
مقداری پودر دارچین را با آب گرم مخلوط کنید و به عنوان دهان شویه تا درمان آفت استفاده کنید. بهتر است این محلول را صبحها استفاده کنید.
پاپایا
خوردن میوهی پاپایا به بهبود زخمها کمک میکند. افرادی که مبتلا به آفت هستند نباید از غذاهای تند و پرادویه استفاده کنند. خوردن آب و کاهش استرس در بهبود سریعتر زخمها مؤثر است.
توصیه هایی برای درمان افت زبان و دهان وجود دارد که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مسواکهای نرم استفاده کنند و از تروماتیزه کردن ( آسیب فیزیکی بر اثر ضربه های محکم ) محیط دهان خود خود داری کنند.
- اگر دارویی مصرف میکنند که بعد از استفاده از آن آفت های آنها شروع شده، با مشورت پزشک خود ،دارو را عوض کنند.
- مصرف ویتامین B12 ، اسید فولیک و ترکیبات آهن دار را در برنامه روزانه خود قرار دهند.
- از خوردن غذاهای آلرژی زا، غذاهای با طبع گرم و خوراکهای پر ادویه به ویژه غذاهای تند خود داری کنند.
- تا حد امکان از استرسهای خود بکاهیم.
پیشگیری از آفت دهان
متوجه باشید که چه می خورید
از غذاهائی که به نظر می رسد که دهان شما را تحریک می کنند پرهیز کنید. این ها می تواند شامل غذاهای اسیدی، آجیل ها و یا بعضی از ادویه ها باشد.
در هنگام غذا خوردن با کسی صحبت نکنید
گفته شد حتی آسیب های جزئی داخل دهان که بطور مثال از گاز گرفته شدن اتفاقی جدار دهان فرد ایجاد می شوند، می توانند باعثایجاد زخم های آفتی شوند.
گردآوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم
مرجان امینی