دانستني هاي کليه و عوامل آسيب رسان به آن
دانستني هاي کليه و عوامل آسيب رسان به آن
آيا مي‌دانستيد فقط با کارکرد کليه هايتان هم مي‌توانيد زندگي طبيعي داشته باشيد؟ به همين دليل ممکن است براي مدتي طولاني متوجه تخريب تدريجي کليه هايتان نشويد. گاهي اوقات حتي عادت‌هاي بسيار متداول مي‌تواند موجب آسيب رسيدن به کليه هايتان شود و ممکن است وقتي مشکل تشخيص داده شود، ديگر خيلي دير شده باشد.
کليه‌هاي ما عضوي فوق‌العاده هستند. آنها هورمون ترشح کرده، خون را تصفيه کرده، موادمعدني را جذب کرده، توليد ادرار کرده و توازن اسيدي-قليايي بدن را حفظ مي‌کند. زندگي کردن بدون کليه‌ها ممکن نيست و چيني‌ها آن را خاستگاه انرژي حياتي بدن مي‌دانند. مراقبت از کليه‌ها هم‌رديف مراقبت از سلامت عمومي بدنتان است. اگر مي‌خواهيد در تمام طول عمرُ کليه‌هايتان به خوبي برايتان کار کنند، در زير به عادت‌هاي مضر براي آن اشاره مي‌کنيم:
1- عادت مصرف نوشابه ــ طبق تحقيقي که روي کارمندان دانشگاه اوساکا در ژاپن انجام گرفت، مشخص شد که نوشيدن دو يا چند ليوان نوشابه در روز (چه رژيمي و چه عادي) مي‌تواند با بالا رفتن احتمال بروز بيماري‌هاي کليوي در ارتباط باشد. اين تحقيق روي ????? کارمند انجام گرفته و ميزان پروتئين يافت‌شده در ادرار آنهايي که ميزان بالايي نوشابه در روز مصرف مي‌کردند، بالاتر بود. وجود پروتئين در ادرار يکي از نشانه‌هاي اوليه تخريب کليه‌هاست اما اگر در اين مرحله تشخيص داده شود، مي‌تواند از آن پيشگيري کرد.
2- ورزش نکردن ــ ورزش يک راه عالي ديگر براي محافظت از کليه‌هايتان است. در يک تحقيق که در سال ???? انجام گرفت مشخص شد که زناني که بعد از يائسگي ورزش مي‌کردند تا ??? کمتر به سنگ‌کليه مبتلا شدند. به طور کل حفظ وزن سالم احتمال سنگ‌کليه را کاهش مي‌دهد.
3- سيگار کشيدن ــ سيگار کشيدن با بيماري آترواسکلروز (تصلب شراين) در ارتباط است. باريک و سخت شدن رگ‌هاي خوني بر تامين خون براي اندام‌هاي حياتي بدن ازجمله کليه‌ها اثر مي‌گذارد. طبق يک تحقيق کشيدن دو سيگار در روز براي دو برابر کردن سلول‌هاي اندوتليال موجود در خون کافي است. اين يک هشدار براي تخريب رگ‌هاست. تحقيقات بسيار زيادي کشيدن سيگار را با مشکلات کليوي مرتبط دانسته‌اند.
4- کمبود ويتامين B6 ــ دنبال کردن يک رژيم‌غذايي سالم براي سلامت عملکرد کليه‌ها خيلي مهم است. براساس تحقيقاتي که در مرکز پزشکي دانشگاه مري‌لند انجام گرفته است، کمبود ويتامين B6 خطر ابتلا به سنگ‌کليه را بالا مي‌برد. براي عملکرد خوب کليه‌ها بايد در روز حداقل 1.3 ميلي‌گرم ويتامين B6 مصرف کنيد. غني‌ترين منابع اين ويتامين ماهي، نخود، جگر، سيب‌زميني و سبزيجات نشاسته‌دار و ميوه‌ها غير از مرکبات هستند.
5- ننوشيدن آب کافي ــ کليه‌ها براي اينکه بتوانند به درستي عمل کنند، بايد به آنها آب برسد. اگر به اندازه کافي آب ننوشيد، سموم در خونتان جمع مي‌شود زيرا مايعات کافي براي بيرون کشيدن آنها از طريق کليه‌ها وجود ندارد. توصيه مي‌شود که در روز حداقل ?? ليوان آب بنوشيد. چک کردن رنگ ادرار روش خوبي براي تشخيص کم‌آب شدن بدن است.
6- کمبود منيزيم ــ اگر به اندازه کافي به بدنتان منيزيم نرسانيد، کلسيم به درستي در بدن جذب نشده و در جايي انباشته مي‌شود که اين مي‌تواند منجر به اضافه‌بار کلسيم و ايجاد سنگ کليه شود. براي جلوگيري از بروز اين مشکل، از سبزيجات، حبوبات، دانه‌ها و آجيل استفاده کنيد. آوکادو نيز منبعي بسيار عالي از منيزيم است.
7- اختلال خواب ــ همه ما يک خواب خوب در شب را دوست داريم. کليه‌هايمان هم همينطور. اختلالات خواب مزمن مي‌تواند منجر به بيماري‌هاي کليوي شود. بايد بدانيد که بافت کليه‌ها در طول شب تجديد مي‌شوند و به همين دليل اختلال خواب مي‌تواند به طور مستقيم به آنها آسيب برساند.
8- خالي نکردن به‌موقع مثانه ــ وقتي احساس مي‌کنيد بايد به دستشويي برويد، معطل نکنيد. نگه داشتن ادرار در مثانه اصلاً کار درستي نيست چون اگر به طور منظم ادامه پيدا کند، مي‌تواند فشار وارد بر کليه‌ها را زياد کرده و موجب نارسايي کليه شود.
9- مصرف بالاي سديم ــ نمک براي بدن حياتي است اما بايد مصرف آن را محدود کنيد. مصرف زياد سديم مي‌تواند فشارخونتان را بالا برده و فشار زيادي به کليه‌هايتان وارد کند. نبايد در روز بيشتر از 5.8 گرم نمک مصرف کنيد.
10- مصرف زياد کافئين ــ معمولاً خيلي بيشتر از چيزي که فکر مي‌کنيم در روز کافئين مصرف مي‌کنيم. در بسياري از نوشيدني‌ها کافئين وجود دارد و قبل از اينکه بدانيد فشارخونتان بالا رفته و کليه‌هايتان شروع به شکايت مي‌کنند.
11- سوء‌مصرف داروهاي مُسکِن ــ معمولاً خيلي زود به سراغ مسکن‌ها مي‌رويم، آن هم به ميزان بالا و در زمان نامناسب. وقتي درد داريد، ساده‌ترين فکر اين است که يک مسکن بخوريد اما بهتر است کمي بيشتر فکر کنيد. همه داروها عوارض‌جانبي دارند و خيلي از آنها به کليه‌ها آسيب مي‌رسانند. بااين حال مصرف بعضي داروها برايتان لازم است که بهتر است به مورد بعد رجوع کنيد.
12- مصرف نامنظم داروها ــ فشارخون بالا و ديابت نوع ? دو مشکل متداول هستند که معمولاً در اثر سبک‌زندگي و رژيم‌غذايي بد ايجاد مي‌شود. اگر به آن مبتلا هستيد، مراقب آسيبي که مي‌توانند به کليه‌هايتان برسانند باشيد و از اعضاي بدنتان با مصرف به‌موقع داروهاي تجويزشده برايتان، محافظت کنيد.
13- مصرف زياد پروتئين ــ براساس تحقيق دانشگاه هاروارد، بالا بودن ميزان پروتئين در برنامه‌غذايي، مي‌تواند به کليه‌ها ضرر برساند. آمونيا يکي از محصولات فرعي است که در اثر هضم پروتئين در بدن توليد مي‌شود – سمي که کليه‌هاي پُرکارتان بايد آن را خنثي کنند. هرچه مصرف پروتئين شما بيشتر باشد، فشار بيشتري به کليه‌ها وارد شده و اين مسئله به مرور زمان موجب ضعف عملکرد آنها مي‌شود.
14- عدم رسيدگي به‌موقع به بيماريها و عفونت‌ها ــ همه ما خيلي اوقات بيماري‌هاي کوچکي مثل سرماخوردگي و آنفولانزا را ناديده مي‌گيريم اما اين مي‌تواند به کليه‌هايمان آسيب برساند. تحقيقات نشان داده است که کسانيکه به خوبي از خود مراقبت نکرده و استراحت کافي براي درمان بيماري‌هايشان ندارند، دچار مشکلات کليوي مي‌شوند.
15- سوء‌مصرف نوشيدني‌هاي الکلي ــ سموم موجود در الکل نه‌تنها به کبدتان آسيب مي‌رساند، بلکه روي کليه‌هايتان نيز اثر منفي دارد. يک راه براي جلوگيري از بيماري‌هاي کليوي، مصرف نکردن نوشيدني‌هاي الکلي است.
بيماري‌هاي کليوي جزو شايع‌ترين بيماري‌هاي دستگاه ادراري محسوب مي‌شوند و سالانه بسياري از افراد را به تخت‌هاي دياليز مي‌کشانند.بيماراني که نارسايي حاد کليوي دارند در بهترين حالت اگر خوش‌شانس باشند اهدا‌کننده خيري پيدا مي‌کنند و تا سال‌هاي نامعلومي با داروهاي تضعيف‌دهنده سيستم ايمني بدن زندگي مي‌کنند. ميزان مرگ‌ومير در ميان مبتلايان به بيماري‌هاي کليوي زياد است.
چندي پيش دبير انجمن خيريه حمايت از بيماران کليوي ايران به ميزان مرگ‌ومير بيماران اشاره کرد و گفت که طي 20سال گذشته 18331بيمار کليوي فقط در تهران جان سپرده‌اند که اين آمار بسيار نگران‌کننده و حائز اهميت است.کليه دستگاهي است که تصفيه خون را بر عهده دارد و هرگونه اختلال در عملکرد آن مي‌تواند باعث انباشته شدن مواد زائد در بدن و به‌دنبال آن آسيب‌هاي جدي به ساير اعضاي بدن و در نهايت مرگ‌ومير شود
شيوع برخي بيماريها مي‌تواند بر ميزان شيوع نارسايي‌هاي کليوي تأثير‌گذار باشد. کارکرد کليه به‌گونه‌اي است که تعادل مواد زائد در بدن را حفظ مي‌کند. بسياري از بيماريها مي‌توانند به‌صورت مستقيم و غيرمستقيم روي آن تأثير بگذارند. عدم‌کارکرد هر دو کليه به‌صورت همزمان مي‌تواند باعث نارسايي کليه به‌صورت حاد و مزمن شود. اما 2 بيماري زمينه‌اي بيشترين تأثير را بر عملکرد کليه مي‌گذارند؛ ديابت و فشار خون.
شيوع اين بيماريها که ناشي از سبک نادرست زندگي است افزايش يافته است. عدم‌فعاليت مناسب و مصرف غذاهاي چرب مي‌تواند در عملکرد کليه اختلال ايجاد کند. هر چه زندگي مدرن‌تر مي‌شود بيماري‌هاي افراد نيز همراه با آن حادتر مي‌شود. هر قدر اين بيماريها شيوع بيشتري مي‌يابد اختلالات کليوي نيز در حال افزايش است.
کليه عضو مقاومي است اما نه براي هميشه. تشخيص دير‌هنگام، کليه را نارسا مي‌کند. براي اينکه بتوانيم از کليه محافظت کنيم بايستي بيماري‌هاي زمينه‌اي را که ذکر شد زودتر تشخيص دهيم. به علائمي مانند کاهش حجم ادرار، ورم اندام‌هاي بدن، وجود کراتنين و اوره در خون توجه ويژه بکنند.
نشانه‌هاي بيماري را زود شناسايي کنيد، در غيراين صورت مانند آن 5هزار و 500بيماري خواهيد شد که در سال‌جاري به فهرست بيماران کليوي اضافه شده‌اند. سال گذشته 24هزار بيمار دياليزي وجود داشت. البته اين آمار تقريبي است. با تحقيقي که به‌صورت آزمايشي در روستاهاي بندر‌ترکمن روي 50هزار خانوار انجام داديم مشخص شد که 20درصد از اين افراد نارسايي مزمن کليه دارند و از ديابت خود بي‌اطلاع بوده‌اند.
عدم‌رسيدگي به بيماري‌هاي زمينه‌اي و اصلي در نارسايي‌هاي کليه در نهايت کليه را از کار انداخته و فرد را براي مدت نامعلومي به دستگاه‌هاي دياليز وابسته مي‌کند. اين راهي است که انتهاي آن پيوند کليه از فرد زنده يا مرگ مغزي است. بيماري‌هاي کليوي 5مرحله دارد. اين بيماريها در مراحل اوليه قابل پيشگيري و درمان هستند ولي در مرحله 5بيمار به‌اصطلاح ارومي شده نياز به دياليز به يکي از روش‌هاي (همودياليز و صفاقي) دارد. بهترين و دائمي‌ترين روش براي بيماراني که نارسايي حاد کليوي دارند، عمل پيوند کليه است.
اين بيماران اگر مراحل پيوند را نيز انجام دهند اگرچه سال‌هاي سال زندگي خواهند کرد ولي با عوارض مختلف روبه‌رو خواهند بود. از مهم‌ترين آنها عوارض قلبي و عروقي است که در اين بيماران سرعت بروز آن بسيار بيشتر از افراد عادي است اميد به زندگي در اين افراد نسبت به افراد عادي چه تفاوت‌هايي دارد؟ اميد به زندگي اين افراد کمتر از افراد عادي است که آن هم به‌دليل عوارض جانبي بيماري کليوي است.
کسي که دياليز انجام مي‌دهد مجبور است داروهاي متعددي مصرف کند که همان داروها خود عوارض جانبي بسيار دارد. فيلتر‌هايي که براي تصفيه خون بيماران استفاده مي‌شود مي‌تواند فسفر خون يا حتي مواد مفيد خوراکي‌ها را در بدن اين افراد زياد و کم کند در نتيجه آنها معمولا با شرايطي مثل سوء تغذيه و عوارض ناشي از آن به‌سرمي‌برند.
سکته مغزي و قلبي در اين افراد بيشتر از آدم‌هاي عادي است. از آنجايي که هفته‌اي 3 بار عموما در مراکز بيمارستاني بايد فرايند دياليز را انجام دهند احتمال ابتلا به بيماري‌هاي عفوني در اين افراد بسيار زياد است. اگر فرد پيوند کليه نيز انجام داده باشد هميشه بايد داروهاي کاهش‌دهنده سيستم دفاعي بدن مصرف کند. در نتيجه اين فرد هميشه در معرض ابتلا به انواع بيماري‌هاست.
گردآوری: مجله اینترنتی دلگرم
