حکم شرعی چهارشنبه سوری چیست ؟
حکم شرعی چهارشنبه سوری
حکم شرعی چهارشنبه سوری موضوع مورد بحث ماست. این روزها برخی افراد در جامعه دست به کارهای خطرناک می زنند و با زدن ترقه در کوچه ها و خیابان ها اتفاقات جبران ناپذیری را رقم می زنند.
به روزهای آخر سال نزدیک می شویم و بسیاری از مردم در تدارک استقبال از نوروز هستند. اما یکی از موضوعات مهم و بعضا خطرناک این روزها و شب ها، ترقه زدن و استفاده از مواد منفرجه توسط عده ای در جامعه است.
این کارها هم به خود افراد آسیب وارد می کند و هم موجبات ناراحتی مردم می شود.
چهارشنبه سوری از نظر اسلام چه حکمی دارد ؟
آتش بازی و استفاده از مواد محترقه و ساخت و خرید و فروش آن، به خودی خود حرام نیست مگر این که؛ «موجب اذیّت و آزار دیگران باشد و یا تبذیر و اسراف مال محسوب شود و یا خلاف قانون و مقرّرات نظام جمهورى اسلامى باشد، که در این صورت جایز نیست»
اما درباره حکم شرعی چهارشنبه سوری و این بازی ها در روز چهارشنبه پایانی سال که به «چهارشنبه سوری» معروف شده است، باید گفت: در منابع اسلامی (آیات و روایات) دلیلی که صریحاً اثبات یا نفی چنین مراسمی را بکند، وجود ندارد؛
از این رو، حرام بودن و یا نبودن برگزاری این مراسم، بستگی به شرایط دارد که حکم آن از عمومات به دست می آید:
الف. اگر نشانه ای از آتش پرستی و یا دیگر مظاهر شرک باشد و با همین عنوان برگزار شود، همان طور که در دوران قدیم چنین بوده است؛ جزو خرافات است و در اسلام محکوم شده و انجام آن حرام است.
ب. اما نوعاً مسلمان ها این مراسم را به عنوان آتش پرستى انجام نمی دهند. به همین جهت، اگر تنها به عنوان تفریح و سرگرمی، مراسم چهارشنبه پایانی سال انجام بگیرد، با توجه به شرایطی که گفته شد (نبود آزار و اذیّت دیگران، اسراف نکردن مال و …)، و با این که برگزاری این مراسم ضرورتی نداشته حرام نیست.
حکم شرعی چهارشنبه سوری از نظر آیت الله خامنه ای
حکم شرعی چهارشنبه سوری از نظر مقام معظم رهبری حرام می باشد و خرید و فروش مواد محترقه نیز حرام است. استفاده از ترقّه و مواد قابل انفجار و ساخت و خرید و فروش آن ها در صورتى که موجب اذیّت و آزار دیگران باشد و یا تبذیر مال محسوب شود و یا خلاف قانون و مقرّرات نظام جمهورى اسلامى باشد جایز نیست.
چهارشنبه سوری هیچ مبنای شرعی ندارد، و مراسم آن اگر مستلزم ضرر و فساد یا همراه ترویج اعتقادات باطل باشد، حرام است.
اگر کسی در شب چهارشنبه سوری، با انداختن ترقّه و امثال آن، موجب اذیّت و آزار دیگران شده باشد، باید توبه و استغفار نماید، و توبه ی از گناه هم با استغفار و پشیمانی از گناه و تصمیم جدّی بر تکرار نکردن آن حاصل می‌شود.
و اگر حق النّاس در میان است یعنی آسیب بدنی و یا مالی به دیگران وارد کرده، چنانچه آن شخص را می شناسد، باید خسارت آن را جبران کند، و یا به نحوی رضایت او را احراز نماید؛ و اگر او را نمی‌شناسد، و معلوم نیست، باید مبلغ خسارت را از طرف او به فقرا صدقه بدهد.
نظر آیت الله مکارم شیرازی درمورد حکم شرعی چهارشنبه سوری
بخشی از رسوم که در نوروز برگزار می شود بسیار خوب است و بخشی خرافی است انسان عاقل کارهای خوب را انجام می دهد و از خرافات پرهیز می کند. نظافت، خانه تکانی، دید و بازدید و کمک به نیازمندان و خیلی از کارهای دیگر خوب است.
اما آتش روشن کردن در چهارشنبه سوری یک بدعت خرافی است مخصوصا با گفتن این جمله که “سرخی تو از من زردی من از تو” این ها خرافات است. انسان عاقل نباید به سراغ این کارها برود مخصوصا این کار خطراتی در پی دارد.
چقدر جوانان و نوجوانان چشم، صورت و عضوی از اعضای بدن خود را با این کارها از دست دادند؛ عزیزان رعایت کنند این رسم غلط را حذف کنند و آن رسوم مثبت را انجام دهند.
همچنین آیت الله ناصر مکارم شیرازی مراسم شب چهارشنبه آخر سال را خرافه عنوان کرد و خواستار حذف این رسم غلط شد.
حکم شرعی چهارشنبه سوری از دیدگاه سایر مراجع تقلید
آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (ره): در فرض مزبور که دارای خطرات جانی و مالی است و موجب اذیت و آزار دیگران است و مخالف مقررات و قانون و نظم جامعه است جایز نیست.
آیت الله العظمی بهجت (ره): این کارها مشروعیت ندارد.
آیت الله العظمی تبریزی (ره): هیچ یک از این امور رجحان شرعی ندارد و تشویق مردم به این مورد تشویق به دنیا و غافل کردن از آخرت است و این که تصور می کنند این امور مردم را به حفظ وطن و عزت وامی دارد تصوری باطل است، آنچه مردم را به عزت می رساند و به حفظ وطن وامی دارد ایمان است و بس.
آیت الله العظمی صافی گلپایگانی: اشکال دارد.
آیت الله العظمی سیستانی: اموری که به جامعه ضرر می زند و موجب ایذاء مردم است مانند استعمال ترقه و خرید و فروش آن جایز نیست.
نماینده آیت الله صافی گلپایگانی درباره نظر این مرجع تقلید درباره چهارشنبه سوری گفت: آیت الله صافی مراسم چهارشنبه سوری را جایز ندانسته و آن را احیای سنت‌های باطل زمان جاهلیت می‌داند.
حجت الاسلام سیستانی الله آبادی در پاسخ به استفتائات شنوندگان برنامه “زمزم احکام” رادیو معارف درباره احکام شرعی چهارشنبه سوری، گفت: آیت الله صافی گلپایگانی چنین مواردی را که مستلزم اسراف فوق العاده است و موجب خطراتی برای شخص و دیگر شهروندان است به هیچ وجه جایز ندانست.
وی یادآور شد: علاوه بر آن، این کار به نوعی احیای سنت‌های باطل زمان جاهلیت است و منتسب به پیامبران الهی نیست و در شرایع الهی نبوده و اموری خرافی است.
نماینده آیت الله صافی افزود: حالا این که پیشینیان ما این کارها را در زمان های دور انجام می دادند نبایستی باعث شود که ما از آن پیروی کنیم.
از آنچه که آن ها از روی نادانی و خرافه پرستی به آن اعتقاد داشتند یا برداشت های خرافی از یک رویداد داشتند و آن را به صورت یک فرهنگ درآورده بودند نه تنها نباید پیروی کنیم بلکه شرط ایمان و عقل این است که انسان خردمند هرچه بیشتر در محو آنچه که ترویج خرافه پرستی هست کوشش کند.
وی در ادامه تصریح کرد: بنابراین آگاهی دادن به دیگران و نهی آنان از این گونه رفتارها که در شأن انسان مسلمان و مومن نیست لازم است و تکلیف شرعی است.
چگونه چهارشنبه سوری بی خطری و شادی داشته باشیم؟
فلسفه چهارشنبه سوری از کجا آمده؟!
