حکم سقط کردن جنین در اسلام چیست؟ آیا سقط جنین حرام است؟
حکم سقط جنین از دیدگاه روایت اسلامی
خداوند متعال در آیات ۱۲ تا ۱۴ سوره مؤمنون به مسئله آفرینش جنین اشاره کرده و میفرماید:
«وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن سُلَالَةٍ مِّن طِینٍ ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِی قَرَارٍ مَّکِینٍ؛ و به یقین انسان را از عصارهاى از گِل آفریدیم، سپس او را [بهصورت] نطفهاى در جایگاهى استوار قرار دادیم».
خداوند متعال در آیه بعدی این سوره میفرماید:
«ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَکَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ؛ آنگاه نطفه را بهصورت علقه درآوردیم پس آن علقه را [بهصورت] مضغه گردانیدیم و آنگاه مضغه را استخوانهایى ساختیم بعد استخوانها را با گوشتى پوشانیدیم آنگاه [جنین را در] آفرینشى دیگر پدید آوردیم آفرین باد بر خدا که بهترین آفرینندگان است».حال جای این سؤال مطرح است که آیا سقط جنینی که خداوند تبارک و تعالی در رابطه با مراحل ساخت آن اینچنین زیبا سخن گفته و بهخاطر آفرینش آن بر خود آفرین گفته است، چه حکمی دارد.
ممکن است کم و بیش با چنین سؤالاتی که آیا کشتن جنین در شکم حرام است؟
حکم آن، قبل و بعد از چهار ماهگی چیست؟
آیا فرد، قاتل حساب میشود و باید قصاص شود؟
در چه موقع این کشتن گناه محسوب میشود؟ و چه موقع باید دیه پرداخت؟
و چه موقع باید قصاص کرد؟
دیه را باید به چه کسی پرداخت؟
معنای لغوی سقط جنین
در مورد سقط جنین، تعاریف گوناگونی ارائه شده است که از جمله آنها میتوان به بیرون راندن حاصل باروری زن، قبل از موعد معین، به میل و به عمد، بیرون راندن حاصل باروری از رحم، در حالیکه موجود تکوین یافته، قادر به زندگی در خارج از رحم نباشد، خارج کردن حاصل باروری قبل از هفته بیستم حاملگی، اخراج عمدی یا خروج خود به خود حمل، قبل از موعد طبیعی، ختم حاملگی، در مرحلهای که هنوز جنین قادر به زندگی در خارج از رحم نباشد، اشاره کرد.
خداوند متعال در آیه ۲۱ سوره انسان فرموده است:
«إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن نُّطْفَةٍ أَمْشَاجٍ نَّبْتَلِیهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِیعًا بَصِیرًا؛ ما انسان را از نطفه مختلطى آفریدیم و او را مىآزماییم بدین جهت او را شنوا و بینا قرار دادیم» همچنین در آیات ۳۹ قیامت، ۶ زمر، ۸ رعد و ۲۳۳ بقره در این رابطه سخن گفته است چنانکه در آیه ۲۳۳ بقره فرموده است: «وَالْوَالِدَاتُ یُرْضِعْنَ أَوْلاَدَهُنَّ حَوْلَیْنِ کَامِلَیْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَن یُتِمَّ الرَّضَاعَةَ وَعلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَکِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ لاَ تُکَلَّفُ نَفْسٌ إِلاَّ وُسْعَهَا لاَ تُضَآرَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَلاَ مَوْلُودٌ لَّهُ بِوَلَدِهِ وَعَلَى الْوَارِثِ مِثْلُ ذَلِکَ فَإِنْ أَرَادَا فِصَالًا عَن تَرَاضٍ مِّنْهُمَا وَتَشَاوُرٍ فَلاَ جُنَاحَ عَلَیْهِمَا وَإِنْ أَرَدتُّمْ أَن تَسْتَرْضِعُواْ أَوْلاَدَکُمْ فَلاَ جُنَاحَ عَلَیْکُمْ إِذَا سَلَّمْتُم مَّآ آتَیْتُم بِالْمَعْرُوفِ وَاتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ».
در آیه خداوند میفرماید: «و مادران [باید] فرزندان خود را دو سال تمام شیر دهند [این حکم] براى کسى است که بخواهد دوران شیرخوارگى را تکمیل کند و خوراک و پوشاک آنان [مادران] بهطور شایسته بر عهده پدر است هیچ کس جز به قدر وسعش مکلف نمىشود هیچ مادرى نباید به سبب فرزندش زیان ببیند و هیچ پدرى [نیز] نباید بهخاطر فرزندش [ضرر ببیند] و مانند همین [احکام] بر عهده وارث [نیز] هست پس اگر [پدر و مادر] بخواهند با رضایت و صوابدید یکدیگر کودک را [زودتر] از شیر بازگیرند گناهى بر آن دو نیست و اگر خواستید براى فرزندان خود دایه بگیرید بر شما گناهى نیست بهشرط آنکه چیزى را که پرداخت آنرا به عهده گرفتهاید بهطور شایسته بپردازید و از خدا پروا کنید و بدانید که خداوند به آنچه انجام مىدهید بیناست».
حال باید پرسید خداوند مهربانی که اینچنین همه چیز از ریز و درشت را برای یک کودک از مرحله جنینی تا دوران شیرخوارگی مدنظر قرار داده و تکالیفی را برای پدر و مادر معین کرده در مواجهه با سقط جنین توسط پدر یا مادر چه مباحثی را مطرح میکند؟
هشدارهای قرآن در رابطه با سقط جنین
خداوند متعال در آیات قرآن به بررسی عواملی که آسیب کشته شدن جنین توسط پدر و مادر میشود پرداخته است و با پاسخ به همه آنها و ضمانتهای محکم و وعدههای حتمی از همه مادران خواسته است که از ارتکاب این عمل خودداری کنند.
ترس از مسائل اقتصادی از انگیزههای سقط جنین
از جمله عواملی که باعث میشود پدر و مادر مرتکب عمل زشت سقط جنین شوند میتوان به ترس از مسائل اقتصادی خانواده، ترس از مسائل اقتصادی فرزند، ترس از آینده اقتصادی فرزند و ترس از عاقبت به خیر نشدن فرزند اشاره کرد.از منظر قرآن کریم، انسان بهمنظور امتحان و آزمایش که زمینهساز سعادت حقیقی اوست پا به این جهان گذاشته است تا با حسن اختیار خویش، طریق عبودیّت خداوند را برگزیده و طی کند و از این رهگذر به مقام قرب الهی و خلیفةاللهی نائل گردد.
ارزش انسان در نزد خداوند متعال بهحدی است که اگر کسی جان انسانی را بگیرد، جانی در مقابل آن باید داده شود، و این یعنی شدیدترین مجازات.متاسفانه امروزه شاهدیم در جامعه هستند پدران و مادرانی که دست به قتل فرزندان خود میزنند و در همان روزها و ماههای اولیه شکلگیری جنین اقدام به سقط آن از روشهای مختلف میکنند.
خداوند متعال در آیه ۱۳۷ انعام در این رابطه فرموده است: «وَکَذَلِکَ زَیَّنَ لِکَثِیرٍ مِّنَ الْمُشْرِکِینَ قَتْلَ أَوْلاَدِهِمْ شُرَکَآۆُهُمْ لِیُرْدُوهُمْ وَلِیَلْبِسُواْ عَلَیْهِمْ دِینَهُمْ وَلَوْ شَاء اللّهُ مَا فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَمَا یَفْتَرُونَ؛ و اینگونه براى بسیارى از مشرکان بتانشان کشتن فرزندانشان را آراستند تا هلاکشان کنند و دینشان را بر آنان مشتبه سازند و اگر خدا مىخواست چنین نمىکردند پس ایشان را با آنچه به دروغ مىسازند رها کن».
و این در حالی است که قتل نفس آن هم از نوع عمدی هیچ توجیهی ندارد و از بزرگترین گناهان در همه ادیان الهی محسوب میشود چنانکه خداوند متعال در آیه ۱۲ سوره ممتحنه در این رابطه میفرماید: «یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِذَا جَاءکَ الْمُۆْمِنَاتُ یُبَایِعْنَکَ عَلَى أَن لَّا یُشْرِکْنَ بِاللَّهِ شَیْئًا وَلَا یَسْرِقْنَ وَلَا یَزْنِینَ وَلَا یَقْتُلْنَ أَوْلَادَهُنَّ وَلَا یَأْتِینَ بِبُهْتَانٍ یَفْتَرِینَهُ بَیْنَ أَیْدِیهِنَّ وَأَرْجُلِهِنَّ وَلَا یَعْصِینَکَ فِی مَعْرُوفٍ فَبَایِعْهُنَّ وَاسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ».
خداوند در این ایه فرموده است:
«اى پیامبر چون زنان باایمان نزد تو آیند که [با این شرط] با تو بیعت کنند که چیزى را با خدا شریک نسازند و دزدى نکنند و زنا نکنند و فرزندان خود را نکشند و بچههاى حرامزاده پیش دست و پاى خود را با بهتان [و حیله] به شوهر نبندند و در [کار] نیک از تو نافرمانى نکنند با آنان بیعت کن و از خدا براى آنان آمرزش بخواه زیرا خداوند آمرزنده مهربان است». در این آیه، خداوند متعال مستقیماً دستور میدهد که زنان مؤمن و کسانیکه ایمان آوردهاند نباید فرزندان خود را بکشند، متأسفانه این روزها مادران زیادی هستند که بدون توجه به خواست و اراده الهی مبادرت به سقط جنین و قتل فرزندان خود میکنند.
همچنین بخوانید:
سقط جنین با قرص سایتوتک (میزوپرستول)+عوارض این قرص
نحوه خرید داروی سقط جنین + آشنای با قرص های سقط جنین
متأسفانه هستند عدهای که بچهدار شدن و یا تعدد فرزندان را بیفرهنگی و به اصطلاح عامیانه «بیکلاسی» برای خود میدانند و در صورت باردار شدن اقدام به سقط جنین میکنند و در بسیاری از این موارد زن و شوهر هم عقیده هستند.آری صحبت ما در مورد پدیده شوم سقط جنین است که در اسلام حرام شمرده شده و از گناهان کبیره است، کسیکه سقط جنین میکند یک انسان را کشته است، و کسی که انسانی را بکشد نامش «قاتل» میشود.
عدهای هم هستند که از ترس فقر و شرایط سخت معیشتی جنین خود را سقط میکنند، که به این قبیل افراد هم خداوند متعال صراحتاً در آیه ۳۱ اسراء دستور میدهد که: «وَلا تَقْتُلُوا أَوْلادَکُمْ خَشْیَةَ إِمْلاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَ إِیَّاکُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ کانَ خِطْأً کَبیراً؛ و از بیم تنگدستى فرزندان خود را مکشید ماییم که به آنها و شما روزى مىبخشیم آرى کشتن آنان همواره خطایى بزرگ است».
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):
سقط جنین شرعاً حرام است و در هیچ حالتى جایز نبوده و توبه جدى از آن لازم است و باید دیه سقط جنین پرداخت شود که اگر علقه باشد دیه آن چهل دینار است و اگر مضغه باشد شصت دینار است و اگر استخوان بدون گوشت باشد هشتاد دینار است و دیه به وارث جنین با رعایت طبقات ارث پرداخت مىشود ولى وارثى که مباشر سقط جنین بوده از آن، سهمى ندارد.دینار شرعى معادل سکه طلا به وزن یک مثقال شرعى (6 /3 گرم) مىباشد و قیمت آن را مىتوان از بازار بدست آورد.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
انداختن حَمْل پس از انعقاد نطفه ، جایز نیست و دیه وکفاره (دو ماه روزه متوالی) دارد ، مگر این که باقى ماندن حمل براى مادر ضرر جانى داشته باشد ، یا مستلزم حرج شدیدى باشد که معمولاً تحمل نمىشود ، که در این صورت قبل از دمیدن روح و جان گرفتن جنین اسقاط آن جایز است ، و بعد از آن مطلقاً جایز نیست . و اگر مادر حمل خود را بیاندازد ، دیه آن بر مادر واجب است ، و باید آن را به پدر یا دیگر ورثه اش بپردازد . و اگر پدر حمل را بیاندازد ، دیهاش بر او واجب است ، و باید آن را به مادر بپردازد .
و اگر پزشک این عمل را انجام دهد، دیه بر او واجب است ، مگر اینکه وارث ببخشد، هر چند اسقاط جنین به درخواست پدر و مادر باشد. و کافى است در دیه جنین پس از جان گرفتن آن پرداختن پنج هزار و دویست و پنجاه مثقال نقره ، اگر جنین پسر باشد، و نصف این مقدار اگر دختر باشد. و ـ بنابر احتیاط واجب ـ دیه جنینى که در رحم بمیرد نیز همین مقدار است .
و اگر جنین جان نداشته باشد در صورتى که نطفه باشد کافى است در دیه آن یکصد و پنج مثقال نقره و اگر خون بسته باشد دویست و ده مثقال ، و اگر گوشت باشد سیصد و پانزده مثقال ، و اگر استخوان داشته باشد چهارصد و بیست مثقال ، و اگر اعضا و جوارحش کامل باشند پانصد و بیست و پنج مثقال . و ـ بنابر احتیاط واجب ـ فرقى بین پسر و دختر در فرض جان نداشتن نیست .و دمیده شدن روح در نطفه در ماه چهارم است مگر اینکه توسط دستگاه های جدید غیر از آن ثابت گردد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
اسقاط جنین حرام است، ولى هرگاه جنین در مراحل ابتدایى باشد، و به صورت انسان کامل در نیامده باشد، و باقیماندن جنین در آن حالت و سپس تولّد ناقص آن به تصدیق اهل اطّلاع متدیّن باعث عسر و حرج شدید براى پدر و مادر گردد، پایان دادن به حاملگى جایز است، و احتیاطاً باید دیه را بدهند و دیه جنین بر کسانی است که در سقط دست داشته اند، و چنانچه مادر با میل و اختیار، خود را در اختیار طبیب قرار داده که سقط کند نیمی از دیه بر عهدۀ اوست، و باید علاوه بر پرداخت دیه از گناه بزرگی که مرتکب شده اند بطور جدی توبه کنند و با اعمال نیک آینده گذشته را جبران نمایند و توجه داشته باشید.
جنین قبل از آن که روح در آن دمیده شود دارای پنج مرحله است، نطفه، علقه، مضغه، عظام و لحم، و دیۀ آن بنابر احتیاط واجب به شرح زیر است: در بیست روز اوّل (که نطفه است) 15 مثقال معمولی طلا، و در بیست روز دوّم (که علقه است) 30مثقال، و در بیست روز سوّم (که مضغه است) 45 مثقال، و در بیست روز چهارم (که عظام است) 60 مثقال، و در بیست روز پنجم ( که لحم است) قبل از آن که خلقت جنین کامل شود و در شکم مادر به حرکت درآید 75 مثقال، و پس از دمیدن روح در پسر دیۀ کامل، و در دختر نصف دیۀ کامل تعلّق می گیرد.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
کشتن جنین مطلقا حرام است و دیه دارد که به وارث او در صورتی که سبب سقط نباشند می رسد و چنانچه ولوج روح هم شده باشد(جنین روح داشته باشد) کفاره هم دارد ولی تا زنده به دنیا نیامده باشد مطلقاً قصاص ندارد
سقط جنین فی نفسه چه حکمی دارد؟
و در صورتی که ادامه بارداری برای زندگی مادر خطر داشته باشد، حکم آن چیست؟
سقط جنین شرعاً حرام است و در هیچ حالتی جایز نیست، مگر آنکه استمرار حاملگی برای حیات مادر خطرناک باشد که در این صورت سقط جنین قبل از ولوج روح اشکال ندارد، ولی بعد از دمیدن روح جایز نیست، حتی اگر ادامه حاملگی برای حیات مادر خطرناک باشد، مگر آنکه استمرار بارداری، حیات مادر و جنین هر دو را تهدید کند و نجات زندگی طفل به هیچوجه ممکن نباشد، ولی نجات زندگی مادر به تنهایی با سقط جنین امکان داشته باشد.
زنی جنین هفت ماهه خود را که ناشی از زنا بوده بنا به درخواست پدرش سقط کرده است، آیا دیه بر او واجب است؟
و بر فرض ثبوت دیه، پرداخت آن بر عهده مادر است یا پدر او؟
و در حال حاضر به نظر شما مقدار آن چقدر است؟
سقط جنین حرام است، هرچند بر اثر زنا باشد و درخواست پدر باعث جواز آن نمیشود و در صورتی که مادر مباشر در سقط جنین باشد، دیه بر عهده مادر است. اما در مقدار دیه جنین در فرض سؤال، تردید وجود دارد و احوط این است که مصالحه شود و این دیه در حکم ارث کسی است که وارث ندارد.
مقدار دیه جنینی که دو ماه و نیم عمر دارد، در صورتی که عمداً سقط شود، چقدر است و پرداخت آن برعهده کیست؟
اگر علقه باشد، دیه آن چهل دینار است و اگر مضغه باشد، شصت دینار است و اگر استخوان بدون گوشت باشد، هشتاد دینار است و دیه به وارث جنین با رعایت طبقات ارث پرداخت میشود؛ ولی وارثی که مباشر سقط جنین بوده، از آن سهمی ندارد.
گر زن بارداری مجبور به معالجه لثه یا دندانهایش شود و بر اساس تشخیص پزشک متخصص نیاز به عمل جراحی پیدا کند، آیا با توجه به اینکه بیهوشی و عکسبرداری با اشعه باعث نقص جنین در رحم میشود، سقط جنین برای او جایز است؟
دلیل مذکور مجوزی برای سقط جنین محسوب نمیشود.
اگر جنین در رحم، مشرف به موتِ حتمی باشد و باقی ماندن آن در رحم به همان حال برای زندگی مادر خطرناک باشد، آیا سقط آن جایز است و اگر شوهر آن زن مقلد کسی باشد که سقط جنین در حالت مذکور را جایز نمیداند، ولی زن و اقوام او از کسی تقلید میکنند که آن را جایز میداند، تکلیف مرد در این حالت چیست؟
چون در فرض سؤال امر دائر است بین مرگ حتمی طفل به تنهایی و بین مرگ حتمی طفل و مادر او، بنابراین چارهای جز این نیست که لااقل زندگی مادر با سقط جنین نجات داده شود و در فرض سؤال، شوهر حق ندارد همسرش را از این کار منع کند، ولی واجب است تا حد امکان به گونه ای عمل شود که قتل طفل مستند به کسی نشود.
آیا سقط جنینی که نطفهاش با وطی به شبهه (آمیزش با زن بیگانه به گمان حلال بودن این کار) توسط فرد غیر مسلمان و یا با زنا منعقد شده، جایز است؟
جایز نیست.
اگر بارداری باعث خجالت و آبروریزی من یا خانوادهام شود، آیا میتوانم در سه ماهه اول آن را سقط کنم؟
سقط جنین شرعاً حرام است و آنچه در سؤال ذکر شده، مجوز آن نمیباشد.
این جانب زنی باردار هستم. با توجه به وضعیت نامناسب جسمانی و ترس از تشدید کم خونی، ناراحتی معده و ضعف کلی بدن، مایل به سقط جنین هستم. لطفاً حکم شرعی را بیان کنید.
سقط جنین جایز نیست و موارد مذکور موجب حلیّت آن نمیباشد.
با پیشرفت علوم پزشـکی و جنینشنــاسی در دوران بـــــارداری، اطباء ناقصالخلقه بودن جنین را تشخیص میدهند و اگر بخواهند ناقص الخلقه بودن جنین را به اطلاع والدین برسانند، ممکن است آنها اقدام به سقط جنین یا اقدام به رفع نقص جنین نمایند، در حالیکه احتمال بهبودی بسیار ضعیف است. در فرض سؤال اطلاع دادن دکتر جایز است یا نه؟
اطلاع دادن فی نفسه واجب نیست، مگر آنکه قانونی در این زمینه موجود باشد، یا غرض از مراجعه به طبیب و پرداخت پول به او اطلاع از حال جنین باشد.
در صورتی که میدانیم مسلماً جنین بعد از تولد خواهد مرد، آیا سقط درمانی جایز است؟
اگر تشخیص بیماری در جنین قطعی است و داشتن و نگهداشتن چنین فرزندی موجب حرج میباشد، در این صورت جایز است قبل از دمیده شدن روح، جنین را سقط کنند، ولی بنابر احتیاط، دیه آن باید پرداخت شود.
اگر دکتر به دستور مادر، جنین را سقط کند، دیه ثابت می شود یا قصاص؟
در فرض مرقوم، دیه ثابت میشود و بر عهده دکتر است.
دیه سقط جنین که با رضایت کامل پدر و مادر، و از راههای مختلف انجام میشود، به عهده کیست؟
دیه بر عهده مباشر سقط میباشد. اگر دکتر مستقیماً سقط را انجام دهد، دیه بر عهده اوست و اگر پرستار تزریق نماید، به عهده اوست و اگر مادر دارو را خورده بر عهده مادر میباشد و در همه موارد، دیه باید به ورثه طفل پرداخت شود که در موارد اول و دوم پدر و مادر و در مورد سوم پدر است که اگر ایشان عفو نمایند، ساقط میشود؛ هر چند گناه آنکه قتل نفس یا مشابه آن انجام داده باشد ثابت است.
در منابع و عرف پزشکی، خطر جانی و مرگ مادر و احتمال عوارض در حاملگی ها و بیماری های مختلف، با درصد تعیین می شود. آیا سقط درمانی، فقط در مواردی که درصد بالایی از خطر، مادر یا کودک را تهدید می کند، جایز است، یا درصد پایین نیز می تواند مجوز باشد؟
ناقصالخلقه بودن جنین، مجوز شرعی برای سقط جنین ـ حتی قبل از ولوج روح در آن ـ محسوب نمیشود، ولی اگر تهدید حیات مادر بر اثر استمرار حاملگی مستند به نظر پزشک متخصص و مورد اطمینان باشد و یا موجب مشقّت شدیده باشد، سقط جنین قبل از ولوج روح در آن اشکال ندارد.
با توجه به روشهای درمان نازایی که در حال حاضر انجام می شود، گاهی اوقات حاملگی های چند قلو (چهار قلو) اتفاق میافتد، که در اکثر موارد، با زایمان زودرس در ماههای پنجم و ششم همراه است و جنینها به ثمر نرسیده و از بین میروند. یکی از روشهایی که امروزه در دنیا انجام میشود، کاهش تعداد این نین ها در ماه های اول حاملگی (پنجاه تا شصت روزگی) است، تا بقیه جنینها بتوانند رشد نمایند و حاملگی به ثمر برسد. آیا این روش درمانی از نظر شرع مقدس اسلام جایز است یا خیر؟
اگر کاهش بعضی از جنینها، موجب زنده ماندن بقیه شود (و عدم کاهش، سبب از بین رفتن همه ی آن ها گردد) اشکال ندارد.
اگر دکتر متخصص تشخیص دهد که اگر جنین با عمل جراحی خارج شده و در دستگاه نگهداری شود، به حیات خود ادامه خواهد داد، آیا اقدام به عمل جراحی جایز است؟ آیا حکم مسئله، قبل از ولوج روح و بعد از آن فرق دارد یا نه؟
با فرض اینکه جنین در دستگاه زنده خواهد ماند، بیرون آوردن آن اشکالی ندارد و فرقی بین قبل از ولوج روح و بعد از ولوج روح نیست.
من در هفته ی دهم حاملگی عمداً جنین را سقط کرده ام. نسبت به سقط جنین چه باید بکنم؟
سقط جنین بر شما حرام بوده است که مرتکب شدید، لیکن دیه شرعی جنین را ضامن هستید، و باید دیه را به وارث شرعی او بپردازید و خودتان از این دیه ارث نمیبرید.