حکم روزه گرفتن در روز عرفه و ثواب عظیم آن
روزه روز عرفه
روز عرفه از روزهای پرفضیلتی است که زمینه و بستر مناسب برای بهره‌مندی هرچه بهتر از برکات الهی آماده است، انجام برخی اعمال در این زمان مشخص، موجب نزدیکی سازنده تر به خالق هستی و کسب خیرات دنیوی و اخروی بیشتر است.
شب نهم از شبهای متبرک و شب مناجات با قاضى الحاجات است و توبه در آن شب مقبول و دعا در آن مستجاب است. عبادت در این شب، اجر صد و هفتاد سال عبادت را دارد.
روایت شده که حضرت امام زین العابدین علیه السلام شنید در روز عرفه صداى سائلى را که از مردم سؤال مى نمود فرمود به او واى بر تو آیا از غیر خدا سؤال مى کنى در این روز و حال آنکه امید مى رود در این روز براى بچّه هاى در شکم آنکه فضل خدا شامل آنها شود و سعید شوند و از براى این روز اعمال چند است.
حکم روزه گرفتن در روز عرفه
عرفه از بهترین روزهای سال و از ایام دهه ماه ذی الحجه می باشد. از پیامبر (صلی الله علیه وسلم) روایت شده است که می فرماید: (صِیامُ یَومِ عَرَفةَ اَحتَسِبُ علی اللهِ تعالی ان یُکَفِّرَ ذنوبَ سنَتَینِ) «امیدوارم که روزه گرفتن در عرفه باعث کفاره گناهان دو سال گردد.»
فضیلت این روز عظیم، و روزه گرفتن در روز عرفه نیز اجر و ثواب عظیمی دارد و معلوم است که روز عرفه عبارت است از روز نهم ماه ذی الحجه. بر انسان مسلمان لازم است که اگر نتواند هشت روز قبل از عرفه را روزه بگیرد، حداقل روز عرفه را روزه بگیرد،
زیرا هر یک از ما گناهان، سیأت، غفلت ها و لغزش هایی از ما سر زده است و باید در جهت تطهیر و پاک شدن از این گونه معاصی، چنین فرصتی را به غنیمت بشماریم تا صحیفه قلب و نامه ی اعمال خود را در پیشگاه خداوند متعال سفید عرضه نماییم.
از این نظر، بر انسان مسلمان لازم است که نسبت به روزه روز عرفه شتاب ورزد. البته چنین موردی برای غیر حاجی است؛ زیرا، حاجی به خاطر این که باید برای مراسم دعا و ذکر و تضرع نیرومند و شاداب باشد؛ روزه گرفتن روز عرفه برای ایشان مستحب نخواهد بود.
آیا روزه گرفتن در روز عرفه ثواب دارد ؟
ثواب روزه گرفتن در روز عرفه
روزه عرفه به دلیل آنچه از رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ در مورد روزه عرفه به ثبوت رسیده است مستحب است. رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ می فرماید: «(ثواب) آن را نزد الله اینگونه احتساب می کنم که کفاره گناهان سال قبل و سال بعدش باشد».
اما هر کس که خود در صحرای عرفه حاضر باشد (یعنی خود حاجی باشد) روزه برایش مستحب نیست زیرا رسول الله ـ صلی الله علیه و سلم ـ در حالی که روزه نبود در عرفه وقوف نمود.
حسین بن ابوغندر از پدرش روایت میکند که از امام صادق – علیهالسلام – راجع به روزه در روز عرفه پرسیدم. حضرت فرمود: عرفه عیدی از اعیاد مسلمین و روز دعا و مسألت است.
عرض کردم: روزه در روز عاشوراء چطور؟ حضرت فرمود: این روز روزی است که حسین – علیهالسلام – در آن به قتل رسید، پس اگر از شماتت کنندگان هستی این روز را روزه بگیر.
سپس حضرت فرمود: بنیامیه – که خدا آنها و کسانی که به آنها از اهل شام در قتل امام حسین – علیه السلام – کمک کردند لعنت کند – نذر کردند که اگر حسین – علیه السلام – و یارانش کشته شدند و خلافت در اختیار خاندان ابوسفیان قرار گرفت این روز را عید بگیرند،
و برای شکرانه ی خدا آن روز را روزه بگیرند و بچه هایشان را خوشحال کنند. این کار در میان خاندان ابوسفیان از آن روز تا به امروز سنت شد، و مردم همگی به آنها اقتدا کردند، و لذا این روز (یعنی عاشوراء) را روزه میگیرند و خانواده های خود را خوشحال می کنند.
سپس حضرت فرمود: روزه برای مصیبت نیست، بلکه برای شکرانه به خاطر سلامتی است و برای این است که حسین – علیهالسلام – کشته شد، پس اگر از کسانی هستی که به خاطر این فاجعه غم زده شده ای؛ این روز را روزه مگیر،
و اگر شماتت شده از طرف کسانی که به خاطر سلامتی بنی امیه خوشحالی می کنند هستی؛ پس برای شکر از خدا روزه بگیر.
دعا در روز عرفه مقدم بر روزه گرفتن
روز عرفه روز دعا و نیایش است و اگرچه روزه آن روز مستحب است، لیکن اگر روزه گرفتن آن روز موجب ضعف شود، آن گونه که انسان نتواند دعاهای این روز را بخواند، خواندن دعا بر روزه گرفتن مقدم است.
نقش نیایش در وصول به رحمت بیکران الهی، با بیان امام صادق (علیه السلام) که فرمود: «الدُّعاء کهف الإجابة کما أنّ السّحاب کهف المطر» به خوبی روشن است. طبق این بیان نورانی همانطور که ابر، قرارگاه باران است، دعا نیز قرارگاه اجابت است.
به بیان دیگر، اجابت در درون دعاست، همانطور که باران در نهاد ابر تعبیه شده است. بنابراین، چنانچه کسی با حسن ظن و خالصانه و عارفانه و به نحو عام دعا کند، خدا هم اجابت خواهد کرد.
بخش مهمّی از پیروزی انبیای بزرگ (علیهم السلام) نیز به برکت دعا بوده است؛ زیرا تظاهرات و عملیات، بخش «جسمانی» پیروزی را تشکیل می دهد ولی دعا و نیایش «روح» ظفر است؛
چنانکه امام علی بن موسی الرضا (علیه السلام) همواره به اطرافیان خویش می فرمود: بر شما باد به سلاح پیامبران: «علیکم بسلاح الأنبیاء». آنگاه در پاسخ اینکه سلاح آنان چه بود؟ می فرمود: دعا.
فواید روزه گرفتن در روز عرفه
دعا تنها چیزی است که خدا آن را به انسان تملیک کرده است. انسان جز دعا و تضرع در پیشگاه خداوند مالک چیزی نیست: «یا سریع الرضا اغفر لمن لا یملک إلاّ الدّعاء». از این رو در برابر دشمن درون، سلاحی جز ناله ندارد: «وسلاحه البکاء».
دشمن بیرون را میتوان با سلاح سبک و سنگین از پا درآورد ولی شیطان و دشمن سرسخت درون را تنها با اشک در برابر خدا میتوان رام کرد. بنابراین، کسی که اهل ناله نیست، مسلح نیست و اگر کسی مسلح نباشد پیروز نخواهد شد؛
زیرا انسان تا زمانی که خود را می بیند، خدا را نمی بیند و به درگاه او تضرّع و اظهار عجز نمیکند، وقتی ننالد در نبرد با اهریمن درون و بیرون شکست میخورد.
گرچه همه حالات زندگی برای نیایش مناسب است ولی دوران پربار حج و حضور در مواقف آن، شکوه بیشتری برای دعا و تأثیر فراوانتری برای نیایش به درگاه پروردگار جهان دارد و چون دعا از ضمیر صاف، مورد قبول است و احرام و آهنگ کعبه آزاد و پاک، در تصفیه ضمیر تأثیر به سزایی دارد،
نیایش در حج و دعا در مواقف آن بهترین اثرها را به همراه خواهد داشت. از اینرو برای هر برنامه از مناسک حج، دستور ویژهای در مورد نیایش داده شده است و عمده آن دعای عرفه در صحرای عرفات و همراه توده مردم گردآمده از سراسر جهان و عُشاق مشعر و مشتاقان کوی مناست.
روایات فراوانی درباره اعمال روز عرفه و هنگام وقوف در عرفات، به ویژه کیفیت دعا در آن موقف نقل شده که بخشی از آنها در خصوص دعاهای آنروز، مانند دعای عرفه امام حسین و دعای امام سجّاد (علیه السلام) است و بخشی نیز در اهتمام و ترغیب به دعا کردن به دیگران است،
به گونه ای که برخی شاگردان اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) همه همّ خود را در آن سرزمین که دعاها در آن مستجاب است، صرف دعا برای غیر می کردند.
همچنین بخوانید:
متن تسبیحات عشر روز عرفه + فایل صوتی
