جاذبه های دیدنی و گردشگری صومعه سرا

دسامبر 15, 2023

0 خواندن این مطلب 10 دقیقه زمان میبرد

معرفی شهرستان صومعه سرا

صومعه سرا در فاصله ۲۵ کیلومتری از شهر زیبا و سر سبز رشت قرار دارد مکان های دیدنی صومعه سرا همانند شهر رشت دارای چشم اندازهای طبیعی بی نظیری است. مناطق مختلفی از جمله بندر انزلی، رضوان شهر، فومن و ماسال از جمله مناطق اطراف و نزدیک به صومعه سرا هستند. مکان های دیدنی صومعه سرا علاوه بر جاذبه های طبیعی خود دارای جاذبه ها تاریخی نیز می باشد. در ادامه با مجله دلگرم همراه باشید تا با جاذبه های گردشگری صومعه سرا آشنا شوید.

موقعیت جغرافیایی صومعه سرا

صومعه سرا در غرب رشت قرار دارد و فاصله‌اش تا فومن هم تنها ۱۲ کیلومتر است، ولی اگر خیال رفتن به دریا را دارید بهتر است رفتن به این شهرستان را فراموش کنید، چون فاصله صومعه سرا تا دریا زیاد است.

برای اینکه از رشت به این شهر برسیم باید ۳۷ کیلومتر، یعنی حدود ۴۰ دقیقه سوار ماشین باشیم. موقع پرسیدن آدرس از محلی‌ها هم باید یادمان باشد که آنها اینجا را به سوماسرا می‌شناسند و ممکن است موقع حرف زدن هم به جای صومعه‌سرا، بگویند سوماسرا. برای رسیدن به سوماسرا از رشت باید وارد جاده رشت-آستارا شویم و بعد از گذشتن از بازارجمعه به مقصد برسیم.

بخشی از مسیر را از شهر مبدا می‌توانیم با هواپیما هم طی کنیم. فرودگاه رشت در شمال شرقی این شهر قرار گرفته و جاده فومن در غرب آن است. در بیرون از محوطه فرودگاه تاکسی‌های گذری و خصوصی منتظر اشاره مسافران‌اند. می‌توانیم با این تاکسی‌ها خودمان را به پایانه مسافربری رشت در میدان گیل برسانیم و از آنجا اتوبوس‌های صومعه‌سرا را سوار شویم.

پایانه آزادی در تهران هم در روز، چند اتوبوس به صومعه‌سرا دارد که ما را مستقیم به این شهر می‌رسانند. این اتوبوس‌ها موقع حرکت به سمت آستارا، توقفی هم در صومعه‌سرا می‌کنند.

جاهای دیدنی صومعه سرا

مناره آجری گسکر صومعه صرا

این مناره در روستای مناره‌ بازار در فاصله ۹ کیلومتری غرب صومعه‌سرا واقع شده است. ارتفاع این مناره حدود ۹/۱۵ متر، قطر پایه آن حدود ۳ متر و محیط آن ۳۰/۱۸ متر است. ورودی این بنا در جنوب غربی واقع شده که مصالح ساختمانی آن از آجر و ملات ساروج می ‌باشد.

روستای تنیان صومعه سرا

منطقه ییلاقی تنیان از مناطق گردشگری شهر صومعه‌سرا است. تنیان جلگه‌ای سرسبز در میان سه قله کوه است، آب‌و‌هوای مطبوع، چشمه‌ها و غارهای طبیعی که در این منطقه وجود دارند، همگی از جاذبه‌های پر بازدید روستای تنیان هستند. یکی از امتیازات روستای تنیان، حضور تالابی زیبا و بکر است. اطراف تالاب پوشیده از شالیزارهای برنج و درختان میوه‌های جنگلی است.

تالاب سیاه درویشان صومعه سرا

این تالاب زیبا یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد شهرستان صومعه سرا می‌باشد که در قسمت شمالی آن واقع شده است و از نظر زیست محیطی، سیاحتی و اقتصادی دارای اهمیت بسیاری می‌باشد زیرا در حاشیه آن افراد زیادی زندگی می‌کنند که اساس معیشت آن‌ها کشت محصولاتی همچون برنج، صیفی‌جات، مرکبات و توتون است. این تالاب زیستگاه گونه‌های مختلف پرندگان بومی، مهاجر همچون کیلار، فیلوش، خوتکای پر سفید و معمولی و لک لک و انواع آبزیان می‌باشد. از مهم‌ترین رودخانه‌هایی که به این تالاب می‌ریزند می‌توان به ماسوله رودخان، قلعه رودخان و پسیخان اشاره کرد.

تالاب صومعه سرا از نظر زیست محیطی بسیار حائز اهمیت است. شهرستان صومعه سرا به دلیل قرار گرفتن در حاشیه جنوبی تالاب انزلی، سالانه پذیرای پرندگان مهاجری از قبیل کیلار، فیلوش، خوتکای پرسفید و معمولی است که به لحاظ بین المللی نیز دارای اهمیت بسیاری است و هر ساله تعداد زیادی از گردشگران و محققان بین المللی را به سوی خود می کشاند. این تالاب در فاصله تقریبی ۲۳ کیلومتری مرکز استان قرار دارد. از چهل رودخانه جاری در گیلان بیش از ۱۰ رودخانه کوچک و بزرگ در شهرستان صومعه سرا جریان دارد که جملگی از ارتفاعات شهرستان‌های ماسال و فومن سر چشمه گرفته و پس از طی مسافتی و عبور از روستاهای متعدد به تالاب منتهی می‌شوند.برای رفتن به تالاب های سلکه، سیاه درویشان و نرگستان صومعه سرا باید به سمت هنده خاله حرکت کنید. در مسـیر بـه سمت تالاب در اطراف درختان صنوبر به وفور دیده می شوند.

پل گازروبار صومعه سرا

این اثر در تاریخ ۱۲ آذر ۱۳۷۵ با شمارهٔ ثبت ۱۷۸۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. از ماندگار های دوره صفوی در جاده رشت به صومعه سرا واقع است و در حاشیه شرقی این شهر و در کنار پل آهنی جدید الحداث و در ارتفاع ۱۶ متری نسبت به سطح دریا قرار داردو به دستور حاج یوسف بلگوری در دوره قاجار باز سازی گردید. این پل دارای یک چشمه ی اصلی در مرکز و چهار چشمه ی فرعی در دو طرف است. پهنای چشمه¬ی اصلی پل حدود ۱ متر، طول این پل ۵/۴۸ و عرض آن ۵/۴ متر و بر روی رودخانه گازربار قرار دارد. مصالح ساخت این پل تماماً از آجر به ابعاد ۵× ۱۹× ۱۹ سانتی متر است. روگذر پل از هر دو سو دارای شیب ملایمی به سمت مرکز پل است. در سال¬های اخیر این پل مرمت شده و اکنون در وضعیت حفاظتی خوبی قرار دارد .

بازار هفتگی صومعه سرا

در بازار یکشنبه صومعه‌سرا، زنان روستایی از سویی فروشنده و از سوی دیگر خریدار هستند. آنان اضافه تولید برخی از فراورده‌ها مانند نیشکر، دوشاب، انواع سبزی‌ها، مرغ و تخم‌مرغ و فراورده‌های دامی را که حاصل کار و فعالیت آنان است، در یکشنبه بازار به فروش می‌رسانند و عواید آن را در همان بازار به مصرف خرید لوازم ضروری زندگی به ویژه پوشاک می‌رسانند. یکی از بزرگ‌ترین امتیازات بازارهای هفتگی متعادل نگه داشتن بهای اجناس و جلوگیری از افزایش نامتناسب قیمت‌هاست. این ویژگی به نحو مطلوب و چشمگیری در یکشنبه بازار صومعه‌سرا مشاهده می‌شود.

پل مناره بازار صومعه سرا

بقایای این پل در نزدیکی روستای مناره بازار ، ۹ کیلومتری شمال غرب صومعه سرا و بر سر راه قدیمی رشت – آستارا واقع گردیده و احتمالاً از آثار دوره صفوی است که دهانه های آن در جریان سیل های دوره اخیر منهدم شده است. براساس بقایای موجود و نقشه ارائه شده ، این پل در مجموع ۶۶ متر طول و با احتساب جان پناه ها ، ۲۵/۶ متر عرض و حدود ۹ متر ارتفاع داشته است. پل مناره بازار دارای دو دهانه وسیع به عرض ۱۰/۱۵ (دهانه شمالی) و ۸۰/۱۲ متر بوده است (علی رغم این ستوده می نویسد که پل سه دهانه داشته که یکی از آنها در جریان سیل سال ۱۳۱۷ و دو طاق دیگر در جریان سیل سال ۱۳۳۶ ویران شده است). به نظر می رسد که بستر رودخانه درمحل برپایی پل ، شالوده سازی داشته و پایه های میانی پل بر روی این شالوده قرار می گرفته اند. پایه ها در هر دو جهت دارای موج شکن های نیم دایره است.

بر بالای این موج شکن ها و بر دیواره پل ، ستون نماهایی کار شده که بر اساس بقایای پایه میانی ، دارای آجرچینی تزیینی بوده است. رویه پل ، از بالای تیزه طاق بزرگتر به سمت طرفین دارای شیب ملایمی بوده است. در طرفین دو انتهای این رویه همچنین میل هایی ساخته شده بود. در بنای پل از آجرهایی به ابعاد ۵×۲۳×۲۳ سانتیمتر استفاده شده است. در ۲ کیلومتری غرب پل ، مناره ای منسوب به دوره سلجوقی وجود دارد که نام «مناره بازار» به جهت آن است. رود تنیان، سیاو رود و پلنگ رود ، کمی بالاتر از این پل به یکدیگر پیوسته و از زیر پل عبور می کنند.

پل کسما صومعه سرا

این پل در سه کیلومتری کسما – از توابع صومعه سرا – و در مسیر راهی واقع است که به دستور شاه عباس اول ساخته شده است. این راه از هشتپر به رشت منتهی می شد. بر همین اساس ، دور از انتظار نیست که بنای پل نیز مربوط به همین دوره باشد. این پل ۲۵ متر طول و ۲۰/۴ متر عرض دارد و ارتفاع دهنه های بزرگ آن از سطح اب به ۵ متر می رسد. بنا دارای پنج دهانه کوچک و بزرگ آجری است که یکی از طاق های اصلی آن فرو ریخته و پایه های آن دارای آب برهایی برای سهولت جریان رودخانه است.

این پل در حدود ۱۰ متری شمال پل و جاده ی کسماء به ماسال واقع شده است که بر روی رودخانه ی کسما ساخته شده بود.بخش مرکزی و شرقی آن را آب برده و امروزی اثری از آن بر جای نمانده است. تنها بخش باقی مانده ی این پل یک سوم غربی آن به طول اندکی بیش از ۱۰ متر است. پهنای پل ۴٫۵ متر است. انتهای غربی پل که به سطح زمین منتهی می شودباز شده است یعنی پهنای آن به طور ناگهانی با یک شکست تند زیاد می شود ولی حدود یک متر بیشتر ادامه نمی یابد. از چشمه های این پل تنها یکی با تاق جناقی و به پهنای حدود ۲ متر و ارتفاع ۱٫۸ متر باقی مانده است. ارتفاع اولیه این چشمه بایستی بیشتر بوده باشد چون توسط رسوبات رودخانه پر شده است. مصالح ساخت این پل از آجر به ابعاد ۲۲٫۲۲٫۵ متر است.

تالاب هندخاله صومعه سرا

تالاب هندخاله در دهستان هندخاله از توابع بخش تولمات شهرستان صومعه سرا در ۱۵ کیلومتری رشت واقع می‌باشد. این تالاب یکی از جاذبه‌های گردشگری دهستان هندخاله است که هر ساله گردشگران زیادی را از داخل و خارج از کشور به سوی خود جلب می‌کند و در گذشته تنها راه ارتباطی به بندر انزلی بوده است. این تالاب زیستگاه هزاران پرنده مهاجر می‌باشد که در فصل پاییز به این منطقه نقل مکان می‌کنند. وجه تسمیه هندخاله را می‌توان در ترکیب دو عبارت «هند» به معنی بزرگ و «خاله» به معنی رودخانه جستجو نمود که به معنای رود بزرگ یا شاخه بزرگ رودخانه می‌باشد.

بقعه ی پیر موذنان صومعه سرا

زیارتگاه پیر موذنان در صوفیان ده صومعه سرا واقع است. متولی این مقبره ار اعقاب شخصی به نام پیر محمد موذنان است، بر طبق اسناد و فرمان های قدیمی، منطقه ی وسیعی وقف این محل بود که عبارتست از: جوکی، سفید لیزار،کفته رود، تورخاله، نیزار، نمکهان، لیه خاله و پازکی پشت. یکی از این فرمان ها به تاریخ محرم سال ۹۳۹ ه.ش (۳۳-۱۵۳۲م) نوشته شده و به مهر مظفر سلطان، حاکم بیه پس، مهمور می باشد و در آن کلمات زیر دیده می شود: الله تعالی الحکیم المنان الموید القادر السلطان المظفر ابوالمظفر.”

دو فرمان دیگر، یکی متعلق به شاه عباس دوم است که به تاریخ ۱۰۵۲ هجری(۴۳-۱۶۴۲ م)نوشته شده و دیگری مربوط به شاه تهماسب دوم است که در ۱۱۳۷ هجری(۳۰-۱۷۳۴م)نوشته شده و دارای مهر فرمانده کل امپراتریس آن می باشد.نام اصلی این عارف وارسته پیر محمد موذن یا پیر محمد موذنان است که از عرفای نیمه ی اول سده ی دهم هجری بوده و حدود سال ۹۳۹ ه.ق وفات کرده است. زیارتگاه او زیارتگاه های مورد علاقه ی مردم تولم است.

محوطه تاریخی هفت دغنان صومعه سرا

محوطه تاریخی هفت دغنان در استان گیلان، شهرستان صومعه‌سرا، بخش مرکزی، دهستان ضیابر و روستای بهمبر قرار دارد. این شهر قدیمی و تاریخی که به گفته باستان‌شناسان حداقل ۱۲۰۰ سال قدمت دارد در منطقه گسکر صومعه سرا قرار دارد و در گذشته مرکز حکومت گسکرات بوده است.

ویرانه‌ها و خرابه‌های به جا مانده شهر تاریخی هفت دغنان نشان از یک منطقه باستانی دارد. در سال ۱۳۸۲ باستان‌شناسان بقایایی از یک گورستان دوره اسلامی را در آن شناسایی کردند. در این گورستان، اجساد به صورت نامنظم دفن شده بودند که بنا بر فرضیه باستان‌شناسان این امر به دلیل وقوع حادثه‌ای همچون زلزله، بیماری یا جنگ اتفاق افتاده است.

در سال ۱۳۸۲ بخشی از این منطقه که در حدود ۶۰ هکتار بود و بقایای یک شهر تاریخی را در برداشت، در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.برخی معتقدند این شهر مرکز گسکر بوده که تا چند سال قبل به گسکرات شهرت داشته و در میان دهستان خوشابر و شاندرمن و شهر ماسال و مرداب انزلی قرار گرفته است. در حدود نیمی از جنگل هفت دغنان را آثار ویرانه‌های باروی شهر، حمام‌ها، پل‌ها، معابر، مساکن و تپه‌های باستانی پوشانده است.

پناهگاه حیات وحش سلکه صومعه سرا

پناهگاه حیات وحش کلاً به محدوده ای از منابع طبیعی کشور اعم از جنگل و مرتع و دشت، آب و کوهستان اطلاق می شود که دارای زیستگاههای طبیعی نمونه و شرایط اقلیمی خاصی برای جانوران وحشی بوده و به منظور احیاء این زیستگاهها تحت حفاظت قرار می گیرد.

منطقه پناهگاه حیات وحش سلکه بر اساس مصوبه شماره ۱۵ مورخه ۱۷/۱۰/۱۳۴۹ در محدوده ای به مساحت ۳۶۰ هکتار به عنوان پناهگاه حیات وحش تعیین گردید که در قسمت جنوبی تالاب انزلی و در محدوده شهرستان صومعه سرا قرار دارد که از شمال به تالاب از جنوب به حاشیه مزارع روستاهای هنده خاله و صوفیانده از غرب به رودخانه هنده خاله و از شرق به رودخانه ترابخاله محدود است.

پل خشتی گوراب تولم صومعه سرا

پل تاریخی گوراب تولم شهرستان صومعه سرا یادگار بجا مانده از دوران قاجاریه در آستانه تخریب است. این پل در منتهی الیه شمال غربی روستای گوراب تولم صومعه سرا بر روی یکی از شاخه های فرعی رودخانه گازروبار و در جهت شرق به غرب قرار دارد.

جهت پل شرقی – غربی به طول ۱۷ متر و عرض سه متر و دارای یک دهانه با قوس جناغی است، جان پناه جنوبی تقریبا سالم مانده و ارتفاع آن ۸۰ سانتیمتر و عرض آن ۵۰ سانتیمتر است در حالیکه جان پناه شمالی پل تا ۸۰ درصد تخریب شده که ارتفاع باقی مانده جان پناه در ضلع شمالی در بعضی نقاط به ۳۰ سانتیمتر می رسد.

کف گذرگاه پل در گذشته سنگ فرش بوده و قسمتهای زیادی از آن بر اثر تردد وسایل نقلیه از بین رفته است، آثاری از قسمتی از قوسی کوچکتر در ضلع شرقی پل مشهود است و به تبع وجود دهانه هایی دیگر را در ساختار پل اشاره می کند که با کمی کاوش و خاکبرداری از اطراف پل این امر نیز ممکن می شود.

حمام کسماء صومعه سرا

حمام قدیمی کسما با بافت سنتی و پیشینه تاریخی ۷۰ ساله خود ، یکی از بناهای تاریخی شهرستان صومعه سرا به شمار می رود که در کنار راه جاده کنونی کسماء واقع شده است.

این حمام دارای دو حوض آب سرد و گرم بوده است و آب آن نیز با آب رود و قنات تامین می شده است . در قسمت های مختلف حمام معمار با استفاده از پوشش گنبدی و عرقچینهای زیبا به مسقف کردن بنا همت گماشته است. متاسفانه این حمام به علت رعایت اصول بهداشتی تعطیل گردید و امروزه به صورت بنایی متروک و بلا استفاده باقی مانده است.

آرامگاه خوری صومعه سرا

خورسوی که وی را سیده خروسه نیز می نامند، آرامگاه او در هفت دغنان زیارتگاه اهالی منطقه است. در مقدمه ی دیوان پیر شرفشاه که احتمالا در اواخر قرن نهم هجری کتابت شده است، او را خواهر امیره ساسان گسکر، خان قدرتمند اواخر قرن هشتم هجری گسکر وتوالش دانسته اند.