تشخیص ضعیف شدن چشم و ضعف بینایی در کودکان

تشخیص ضعیفی چشم کودک

هر چند تنبلی یا ضعیف شدن چشم کودکان یکی از شایع‌ترین علل کاهش بینایی در کودکان است، اما خوشبختانه ایران یکی از پیشرفته‌ترین کشور‌ها در درمان بیماری‌های چشم کودکان است.

غربالگری‌های بموقع و صحیح باعث شده متخصصان کشور ما بتوانند با تشخیص بموقع، بیماری‌های چشم کودکان را درمان کنند و در عرصه بین‌المللی جایگاه شایسته‌ای در این زمینه به دست آورند.

به گفته دکتر سلطان سنجری، مهم‌ترین موضوع در بیماری‌های چشم کودکان معاینه چشم آن‌ها در زمان مناسب است. طلایی‌ترین زمان برای این معاینات از بدو تولد تا چهارسالگی است.

طی این معاینات قبل از بروز علائم ظاهری، چشم پزشک تنبلی چشم را بر اساس اختلاف قدرت بینایی بین دو چشم یا ضعف بینایی هر دو چشم تشخیص می‌دهد.

البته ضعف بینایی در یک چشم همیشه به معنای تنبلی چشم نیست و گاهی این مشکل با تجویز عینک و استفاده درست از آن اصلاح می‌شود.

وی معاینات لازم را چنین دسته‌بندی می‌کند: در بدو تولد نوزاد باید با معاینات پزشکی دقیق مطمئن شویم نوزاد به بیماری آب مروارید مبتلا نیست.

در صورت سلامت چشم نوزاد معاینه بعدی چشم او باید بین ۳ تا ۶ ماهگی انجام شود، تا در صورت وجود اختلال، درمان بموقع انجام گیرد.

معمولاً بینایی تا سن ۱۰ سالگی کامل می‌شود، بنابراین در صورتی که چشم تنبل در سنین کمتر از ۱۰ سال درمان نشود، چشم بیمار دیگر به درمان پاسخ مناسب نخواهد داد و بینایی او بشدت تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.

علائم بیماریهای چشمی در نوزادان

عدم تحرک مردمک های چشم نسبت به محرک های محیطی از جمله نور چراغ پس از 3 الی 4 ماهگی.

وجود انحراف غیر عادی در یک و یا هر دو مردک چشمان نوزاد.

عدم واکنش چشم ها نسبت به محرک هایی همچون نور چراغ یا نظایر آن.

مشاهده منبعی روشن و یا نقطه های نورانی در داخل مردمک چشم نوزاد.

علائم ضعیف شدن چشم و ضعف بینایی در کودکان

1. عدم واکنش چشم ها نسبت به اشیائ و یا محرک های محیط اطراف.
2. ضعف چشمان در خیره شدن به اشیاء به گونه ای که کودک نمی تواند به درستی و یا زمان دار به جسمی خیره شود.
3. توجه جدی به جنبه های ارثی زیرا ضعف بینایی می تواند به طرز چشمگیری از والدین به کودک منتقل شود.
4. بزرگی یا کوچکی و یا عدم توازن اندازه مردمک های چشم نسبت به یک دیگر.
5. مشاهده رفلکس غیر طبیعی یا لرزش مردمک در یک یا هردو چشم کودک.

تنبلی چشم در کودکان چگونه اتفاق می‌افتد ؟

چشم کودکان در سنین پایین، رشد سریعی دارد تا به تکامل برسد و هر دو چشم باید همزمان کامل شوند.

وقتی این اتفاق نمی‌افتد، یک چشم به طور طبیعی می‌بیند و چشم دیگر چند نمره با چشم سالم فاصله پیدا می‌کند و در واقع اختلالی به نام تنبلی چشم در کودک بروز می‌یابد.

تنبلی چشم به خودی خود بیماری نیست، ولی عارضه‌ای تاسف‌بار برای خانواده‌ها محسوب می‌شود؛ زیرا تاکنون باوجود همه پیشرفت‌های علمی و فناورانه، درمانی برای این نارسایی و اختلال پیدا نشده است .

اگر بموقع اقدام صحیحی صورت نگیرد آثار آن تا آخر عمر با فرد می‌ماند؛ بخصوص در تنبلی‌‌هایی که هیچ نشانه‌ای وجود ندارد.

تنبلی چشم عارضه‌ای دارد که قبل از بزرگسالی نمایان باشد ؟

یک نوع از تنبلی، موذی و مخفی است و به‌طور اتفاقی و در معاینه کشف می‌شود و علامت آن هم اختلاف نمره بین دو چشم کودک است.

این کودکان هیچ شکایتی ندارند و حتی علائم بالینی مشهودی در چشم‌هایشان دیده نمی‌شود. یک چشم کاملا دید دارد، ولی چشم دیگر بسیار ضعیف‌تر از چشم سالم است.

متاسفانه موارد زیادی هم در جامعه دیده می‌شود که تا بزرگسالی تشخیص داده نمی‌شوند. این افراد در بزرگسالی و به‌طور اتفاقی، مثلا هنگام گرفتن گواهینامه رانندگی، برای اولین بار متوجه تنبلی چشم می‌شوند.

تشخیص تنبلی چشم در کودکان خیلی کم سن و حتی شیرخواره چگونه ممکن است ؟

البته ارزیابی کودکان در سنین بسیار پایین کار راحتی نیست، ولی برخی کودکان از بدو تولد انحراف چشم مادرزادی دارند یا برخی هم بر اثر بیماری خاص دچار انحراف چشم می‌شوند.

چشمی که منحرف می‌شود از دید خوب محروم می‌ماند و به‌مرور دچار تنبلی می‌شود؛ ولی چون انحراف چشم واضح است، پدر و مادر زودتر دست به کار می‌شوند.

چه عوامل دیگری بر تنبلی چشم کودکان موثر است ؟

کودکانی هستند که نه انحراف چشم دارند و نه اختلاف نمره بین دو چشم. اینها معمولا کودکانی هستند که دچار بیماری‌هایی مانند تراخم، تبخال یا آبله شده‌اند.

این بیماری‌ها به قرنیه آسیب می‌زند و چشم مصدوم از دید محروم می‌شود و دیگر تکامل پیدا نمی‌کند و دچار تنبلی می‌شود. البته شماری از این بیماری‌ها تقریبا ریشه‌کن شده‌اند و شاید به زمان پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های ما برگردند.

ولی همچنان در برخی مناطق محروم بروز می‌کنند. مورد دیگر برخورد شیء به چشم کودک، مثلا در چهارشنبه‌سوری‌هاست که باعث محرومیت چشم از دید می‌شود و چشم سالم وظیفه دید را به عهده می‌گیرد و چشم مصدوم هم کم‌کم تنبل می‌شود.

درمان تنبلی چشم در کودکان چگونه است ؟

دو راه درمانی شایع، همان بستن چشم سالم یا استفاده از عینک است. البته این در صورتی است که انحراف چشم وجود نداشته باشد.

برای رفع انحراف از عمل جراحی کمک می‌گیریم. بستن چشم سالم به این دلیل است تا چشم تنبل فعالیت خود را از سر بگیرد.

چون چشم کودک هنوز به شکل یک خمیر نرم در حال شکل‌گیری است و فشاری که برای دیدن به چشم وارد می‌کند کم‌کم دید را برمی‌گرداند.

بستن چشم سالم در واقع یک نوع تمرین برای چشم تنبل است.

تشخیص زود هنگام ضعیف بودن چشم کودک

بهترین راه برای تشخیص این است که چشم‌پزشک همه کودکان را در دو تا چهار سالگی معاینه کند.

این مساله که تابه‌حال در خانواده شما تنبلی چشم دیده نشده، به این معنا نیست که کودک شما هم به تنبلی چشم دچار نشود.

آیا بازی‌های رایانه‌ای در کودکان خردسال ممکن است باعث تنبلی و ضعیف شدن چشم شود ؟

اگر کودکی دارای دید خوبی است و به بازی‌های رایانه‌ای هم علاقه دارد، دچار تنبلی چشم نخواهد شد. ولی این بازی‌ها فشار زیادی به چشم وارد می‌کنند و باعث خستگی آن و در نهایت ضعیفی چشم کودک می‌شود.

چنین کودکانی ممکن است هنگام نشستن مقابل تلویزیون مدام فاصله را کمتر کنند یا دچار قرمزی چشم باشند.

اگر پدر و مادر به این موضوع دقت نکنند، احتمال پدیداری اختلاف نمره بین دو چشم وجود دارد که باعث تنبلی خفیف دو چشم خواهد شد، اما عمدتا ضعیفی‌های چشمی از نوع رایانه‌ای به استفاده از عینک می‌انجامد.

بیشتر بخوانید :

درمان چسبندگی چشم نوزاد

علت و درمان انحراف چشم در کودکان

بررسی پزشکی علت و علائم دوبینی چشم در کودکان

علت تیرگی دور چشم نوزادان چیست و چگونه درمان میشود ؟

علت زردی اطراف مردمک و سفیده چشم