بیماری گلوکوم و راه های درمان و پیشگیری از آب سیاه چشم
آب‌سیاه یا گلوکوم چیست؟
آب‌سیاه یا گلوکوم (به انگلیسی: glaucoma) اصطلاحی برای توصیف گروهی از اختلالات چشمی با علت‌های متفاوت ولی اثری بالینی و مشترک بر روی چشم و عصب بینایی و وابسته به فشار داخل چشمی است.
این مشکل می‌تواند به بینایی چشم آسیب برساند که غیرقابل برگشت است و در صورت عدم معالجه سبب کوری می‌شود. به زبانی ساده علت آن افزایش شدید فشار زلالیه یا همان ماده درون چشم است.
به‌طور کلی اشکال در خروج این مایع از منافذ بسیار کوچکی در پیرامون عنبیه (دایره رنگی چشم) است. در برخی موارد به‌طور مادرزادی منافذ تنگ هستند.
در موارد دیگر جلو آمدن عنبیه یا مسدود شدن این منافذ با رنگدانه‌های عنبیه یا یاخته‌های خون پس از خونریزی داخل چشم مسیر تخلیه مایع داخل چشم تقریباً مسدود می‌شود.
گلوکوم را به عنوان دزد بینایی می‌شناسند زیرا بدون علائم است و شخص در طول عمر خود از آن آگاه نمی‌شود.
انواع گلوکوم چشم چیست؟
- گلوکوما زاویه باز: حدود ۹۰درصد موارد گلوکوم در ایالات متحده است. نشانه و علائم ناگهانی و حاد ندارد و بدون درد است. تنها علائم به تدریج پیشرونده در آن، کاهش میدان بینایی و تغییرات عصب بینایی است.
- گلوکوما زاویه بسته: کمتر از ۱۰درصد موارد گلوکوم در ایالات متحده، اما بیش از نیمی از موارد گلوکوم در کشورهای دیگر به ویژه کشورهای آسیایی است.
حدود ده درصد از بیماران زاویه بسته با حملات و بحران حاد ازجمله درد ناگهانی چشم، دیدن هاله در اطراف چراغ‌ها، قرمزی چشم، فشار داخل چشم بسیار بالا (بیش‌از ۳۰ میلی‌متر جیوه)، تهوع و استفراغ، کاهش ناگهانی دید و مردمک گشاد شده همراه است.
همچنین در برخی موارد مردمک بیضی شکل دیده می‌شود. گلوکوما زاویه بسته، یک موقعیت اورژانس است.
علایم شایع آب‌سیاه یا گلوکوم چشم
- میدان دید در یک فرد سالم
- میدان دید در یک فرد مبتلا به گلوکوم پیشرفته
وقتی علایم زیر در فردی وجود داشته باشند احتمال وجود بیماری آب سیاه مزمن چشم وجود خواهد داشت. علائمی چون تغییر مداوم نمره عدسی عینک، سردرد خفیف یا اختلالات مبهم بینایی یا عدم توانایی در تطبیق بینایی از روشنایی به تاریکی.
مراحل اولیه:
- از دست رفتن دید محیطی در نواحی کوچک از میدان دید
- تاری دیدی در یک طرف در سمت بینی میدان دید
مراحل پیشرفته:
- بزرگ‌تر شدن نواحی از دست رفتن دید، معمولاً در هر دو چشم
- سفت شدن کره چشم
- وجود نقاط کور در میدان دید
- نامناسب بودن دید در شب
علل آب‌سیاه یا گلوکوم چشم
علایم در اثر تجمع مایع و افزایش فشار درون چشم و در نتیجه آسیب رسیدن به رشته‌های عصب چشمی به وجود می‌آیند اما در برخی از گروه‌های جمعیتی، تنها ۵۰ درصد از افراد مبتلا به گلوکوم زاویه باز اولیه دارای فشار چشم بالا هستند.
- تغذیه و رژیم‌های غذایی
- نژاد و جنس
- عوامل ژنتیک و سابقه خانوادگی آب سیاه حاد یا مزمن چشم
- سن بالای ۶۰ سال
- دیابت
بسیاری از داروها نیز فشار داخل چشم را بالا می‌برند و موجب بدتر شدن بیماری میشوند مانند قرص‌های سرماخوردگی و آلرژی، آنتی هیستامین‌ها، آرام‌بخش‌ها، داروهای کورتیکواستروئیدی و برخی داروهای معده و روده.
افراد مبتلا به آپنه خواب (اختلال تنفس در خواب) بسیار مستعد آب سیاه هستند.
پیشگیری از بیماری آب سیاه
- تمامی افراد باید از چشم پزشک خود بخواهند تا در هر بار معاینه چشم، فشار چشم را نیز اندازه بگیرد و پس از ۴۰ سالگی باید حداقل سالی یک بار معاینه چشم انجام شود. در صورت بروز هرگونه تغییر در بینایی باید به چشم‌پزشک مراجعه شود.
- معاینات چشم از جمله آزمون میدان دید، تونومتری یا فشارسنجی (اندازه‌گیری فشار درون کره چشم) و افتالموسکوپی (مشاهدهٔ پشت چشم).
- یوگا به عنوان ورزشی که گفته می‌شود بدن را با ذهن و تنفس هماهنگ میکند، طرفدارانی دارد اما نتایج یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که برخی حرکات آن موجب افزایش فشار چشم می‌شود و برای مبتلایان به گلوکوم (آب سیاه) خطرناک است.
عواقب مورد انتظار
درمان آب سیاه چشم تا آخر عمر باید ادامه یابد. اگر آب سیاه به موقع تحت درمان قرار گیرد، اشکال دایمی در بینایی به وجود نمی‌آید.
توجه داشته باشید که در این بیماری دید مرکزی تا مرحله آخر بیماری وجود خواهد داشت و هیچگونه اختلالی در دید مرکزی ایجاد نخواهد شد.
درمان بیماری آب سیاه یا گلوکوم
این بیماری را نمی‌توان درمان قطعی کرد، اما علایم آن را می‌توان کنترل نمود. در اکثر اوقات می‌توان فشار چشم را با دارو تا حدی پایین آورد که از آسیب به عصب چشمی و از دست دادن احتمالی بینایی در آینده جلوگیری شود.
مهارکننده‌های آنزیم کربنیک آنهیدراز مانند دورزولامید به تنهایی یا به‌همراه داروهای مسدد گیرنده بتاآدرنرژیک برای کاهش فشار داخل چشم به کار می‌روند.
داروهای ادرارآور (دیورتیک) برای کاهش تولید و در نتیجه کاهش تجمع مایع در چشم استفاده میشوند. در صورتی که با قطره‌های چشمی نتوان بیماری را کنترل نمود، می‌توان از جراحی با لیزر کمک گرفت.
چه افرادی در معرض خطر ابتلا به آب مروارید هستند؟
به طور کلی آب مروارید یکی از بیماری‌های چشمی بوده که ایجاد آن با افزایش و کهولت سن ارتباط مستقیم دارد و در بیشتر افراد، آب‌مرواریدی که به‌مرورزمان ایجاد می‌شود، نتیجه طبیعی روند پیری است. افراد در معرض خطر این بیماری عبارتند از:
حدود نیمی از افراد بالای سن 65 سال درجاتی از آب مروارید دارند.
- افراد دارای سابقه ژنتیک:
برخی از نوزادن با این بیماری متولد میشوند.
- افراد مبتلا به برخی اختلالات متابولیک:
برخی افراد دارای ناهنجاری‌های متابولیکی، در سن جوانی ممکن است به این بیماری مبتلا شوند، این اختلالات شامل دیابت یا اختلالات مربوط به سوخت و ساز گلوکز است.
درمان آب مروارید در پزشکی
- امروزه ثابت شده، جراحی مؤثرترین درمان برای بیماری آب مروارید است.
- بیش از 95 درصد از بیمارانی که تحت جراحی آب مروارید قرار می‌گیرند، در نهایت دید بهتری از قبل از عمل خواهند داشت. جراحی معمولاً به‌صورت سرپایی انجام می‌شود و کل مدت زمان جراحی کمتر از نیم ساعت طول می‌کشد.
درمان خانگی آب مروارید با کمک طب سنتی
- یکی از راه‌های درمان این بیماری با کمک طب سنتی شستشوی چشم با عرق رازیانه است. برای رسیدن به بهبودی لازم است این کار به مدت 40 شب انجام شود.
- ریختن شبی یک قطره آبلیوی تازه داخل چشم نیز از دیگر راه های درمان خانگی آب مروارید است. به این منظور نیز بایستی این عمل به مدت 40 شب ادامه یابد و سپس به مدت 40 شب دیگر یک قطره عسل داخل چشم چکانده شود.
- انجام حجامت نیز از دیگر راهکارهای درمان آب مروارید در طب سنتی است. جهت انجام حجامت به منظور بهبودی آب مروارید همانند درمان خانگی آب سیاه چشم، لازم است حجامت در ناحیه ماستوئید یا همان پشت گوش توسط افراد متخصص صورت گیرد و دو هفته بعد حجامت ناحیه گیجگاهی انجام شود.
همچنین بخوانید:
زخم قرنیه | علت و درمان خراشیدگی یا زخم قرنیه چشم
پروتز چشم مصنوعی : چشم مصنوعی چگونه کار میکند؟
۱۰ مورد از عادت های خطرناکی که به چشم آسیب میزنند!
فواید عسل برای چشم : چگونه عفونت چشم را با عسل درمان کنیم؟
