انواع عفونت صورت : بررسی ۱۰ علت اصلی عفونت یک طرف صورت

ورم و عفونت یک طرف صورت

ورم گونه و یک طرف صورت عموماً در افرادی مشاهده می‌شود که از درد دندان شکایت دارند. با این حال ، برای این تورم چندین دلیل دیگر می‌تواند وجود داشته باشد.

عصب صورتی شباهت زیادی به کابل تلفن دارد و حاوی حدود 7000 فیبر عصبی است.

هر فیبر عصبی باعث هدایت پیام های الکتریکی به سمت یک عضله مخصوص درصورت می‌شود که این پیام‌ها در نهایت باعث تغییر حالت صورت به شکل خنده ، تبسم ، گریه ، اخم و… می‌شود.

برای همین کارکرد سالم این عصب در ارتباطات روزمره ما دارای اهمیت زیادی است. هرگاه حدود نصف و یا بیش از نصف این فیبرهای عصبی قطع شوند، ضعف عضلات صورت اتفاق می‌افتد.

درصورتی‌که این فیبرهای تحریک شوند آن‌وقت حرکاتی در عضلات صورت مثل اسپاسم عضلات و یا انقباضات مکرر عضلات صورت رخ می‌دهد.

عصب صورتی نه تنها باعث انتقال پیام‌های عصبی به عضلات صورت می‌شود بلکه شاخه‌هایی هم به غدد اشکی ، غدد بزاقی و عضله استخوان رکابی در گوش میانی می‌فرستد.

همچنین این عصب حس چشایی قسمت جلویی زبان را نیز بر عهده دارد.

از آنجایی که عملکرد عصب صورتی بسیار زیاد و پیچیده است ، علائم زیادی ممکن است در اثر اختلال عملکرد عصب صورتی در فرد بروز کند.

به‌طور خلاصه آسیب به عصب صورتی می‌تواند باعث انقباضات پراکنده عضلات صورت ، فلج صورت ، خشکی چشم ، خشکی دهان و یا اختلال در حس چشایی شود.

علت عفونت و ورم ناگهانی یک طرف صورت

فلج بل

شایع‌ترین علت ضعف عضلات صورت که به‌صورت ناگهانی اتفاق می‌افتد، فلج بل نام دارد.

این اختلال که احتمالاً ناشی از پاسخ بدن به یک ویروس است زمانی به‌وجود می‌آید که در اثر ویروس ، عصب صورتی خصوصاً قسمتی که در داخل کانال استخوانی استخوان گیجگاهی قرار دارد متورم شده و به‌علت نبود فضای کافی روی ساختمان عصب در داخل کانال فشار وارد شده و باعث صدمه عصب می‌شود.

فلج ایدیوپاتیک صورت ، بیماری شایعی است و ۲۰نفر از هر۱۰۰۰۰۰نفر در سال به آن مبتلا می‌شوند.

فلج عصب زوج هفتم مغزی یا عصب صورتی منجر به فلج بل ( Bell’s palsy ) می‌شود. در این حالت عضلات صورت به‌صورت ناگهانی و به‌طور موقت فلج می‌شوند و اغلب تنها یک طرف صورت را گرفتار می‌کنند.

درگیری عصب صورت معمولا به تنهایی یک بیماری نیست بلکه علامتی از یک بیماری دیگر است مانند عفونت ، آسیب یا تومور عصب صورت.

اگرچه دلایل زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد فلج بل دارای یک مکانیسم ایمنی التهابی ویروسی است. این بیماری در هر گروه سنی رخ می‌دهد ولی در 2۰تا4۰ سالگی شایع‌تر است.

درگیری عصب صورت می‌تواند با انقباضات عضلات صورت، ضعف عضلات و یا فلج صورت خود را نشان دهد، پزشک با ارزیابی‌های خود سعی در تشخیص علت درگیری عصب صورت دارد.

پزشکان متخصص گوش و حلق و بینی و متخصصان مغز و اعصاب در میان سایر پزشکان بیشتر از بقیه با مشکلات عصب صورت آشنا بوده و تجربه بیشتری در درمان مشکلات آن دارند.

دکتر ابوالفضل نجاران، متخصص مغز و اعصاب و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش در این باره می‌گوید:
این بیماری ایجاد دفرمیتی درصورت می‌کند. یک فرد بالغ با شکایت از بی‌حسی مراجعه می‌کند.

احساس تورم، درد یا تغییر در سایر حس‌ها در یک سمت صورت؛ لبخند کج ، کشیدگی دهان به سمتی یا ضعف بدون‌ قرینه عضلات صورت ؛ چشم تحریک‌شده ، خشک یا با اشک‌ریزش ؛ آب‌ریزش از گوشه‌دهان ، یا تغییر در شنوایی یا چشایی از علائم این بیماری است.

با نگاه اول می‌توان فهمید که بیمار هوشیار و اورینته است و فلج یکطرفه صورت دارد که یک سمت پیشانی را هم شامل می‌شود.

معاینه‌ فیزیکی اعصاب کرانیال و بالای گردن ، و قدرت عضلات نشان می‌دهد که آیا درگیری یکطرفه است یا دوطرفه.

پزشک معمولا از بیمار می‌خواهد تا پیشانی خود را چروک بیندازد ، چشمانش را روی هم فشار دهد ، لبخند بزند ، گونه‌هایش را باد کند و سوت بزند ، و به‌دقت صورت را از نظر عدم‌ قرینگی مشاهده می‌کند.

اشک‌ریزش ، توانایی بستن چشم‌ها ، چک کردن حواس شنوایی و چشایی و کانال گوش می‌تواند کمک مهمی در تشخیص این بیماری نماید.

علت های رایج ورم یک طرف صورت

1. ورم یک طرف صورت در اثر نیش حشره

نیش حشرات می توانند موجب بروز تورم گونه شوند. بعضی از افراد واکنش بدتری نسبت به نیش حشرات دارند و تورم شدید صورت را تجربه می کنند.

دکتر چارلز پاتریک دیویس در eMedicineHealth می گوید :
تورم در ناحیه آسیب دیده پس از نیش زنبور عسل معمول است. تورم در گونه به این دلیل رخ می دهد که بدن در واکنش به نیش هیستامین آزاد می کند و این ماده موجب التهاب در ناحیه آسیب دیده می شود.

علائم دیگر ناشی از نیش حشرات می توانند شامل موارد زیر باشند :

1. درد در اطراف ناحیه گزیده شده
2. قرمزی پوست
3. خارش
4. تاول پوست

واکنش شدید به نیش زنبور عسل یا دیگر حشرات ممکن است پیامدهای شدیدی مانند موارد زیر داشته باشد :

1. تورم گلو
2. تنگی نفس
3. غش

دکتر پاتریک دیویس می گوید :
اگر نیش فقط باعث ایجاد تورم و قرمزی شود ، مصرف آنتی هیستامین باید بتواند ناراحتی شما را کاهش دهد.

2. ورم صورت در اثر مشکلات مربوط به دندان

پوسیدگی دندان اغلب به عدم رعایت بهداشت دهان و دندان نسبت داده می‌شود.

هنگامی که دندان به طور مرتب مسواک زده نشود و از نخ دندان استفاده نگردد ، و از رژیم غذایی پیروی شود که سرشار از قند بوده ، می‌تواند موجب تشکیل پلاک در دندان شود.

پلاک لایه‌ای از مخاط و باکتری است که بر روی دندان‌ها ته نشین می‌شود.

زمانی که باکتری‌ها با قند تغذیه می‌شوند ، اسیدهایی تولید می‌کنند که می‌توانند پوشش مینای دندان را خراب کرده ، که در نهایت ممکن است به پوسیدگی دندان منجر شود.

گاهی ، چرک یا مواد آلوده ممکن است از طریق روزنه‌های موجود در مینای دندان وارد پالپ (pulp) (بافتی زنده در مرکز دندان) شوند، در نتیجه موجب گردند دندان آبسه کند.

3. استوماتیت (Stomatitis)

گاز گرفتن گونه ، گذاشتن دندان مصنوعی با اتصالات خراب ، یا خراش غشاهای مخاطی در دهان به علت وجود دندان دندانه‌دار و یا براکت‌ها می‌توانند موجب استوماتیت (التهاب ساختارهای بافت نرم دهان) شود که ممکن است تورم گونه را به همراه داشته باشد.

4. ترومای بلانت

ترومای بلانت (Blunt Trauma) نوعی ترومای فیزیکی است که در قسمتی از بدن در اثر ضربه و یا حمله‌ی فیزیکی ایجاد می‌شود و آن را نبایستی با ترومای نافذ (penetrating trauma) که در آن یک شیء (گلوله ، چاقو ، و غیره) به بدن نفوذ می‌کند ، اشتباه گرفت.

همچنین به آن صدمه‌ی بلانت ، ضربه دیدگی یا ترومای غیر نافذ نیز می‌گویند.

هنگامی که ضربه‌ای به صورت شخصی (گونه‌اش) می‌خورد ، بافت صورت آسیب می‌بیند و به دلیل جریان خون نادرست، دچار تغییر رنگ می‌شود.

تحت چنین شرایطی ، گونه‌ی آسیب دیده ممکن است دچار تورم و کبودی شود.

5. ورم صورت بر اثر حساسیت

یک واکنش آلرژیک به معنای پاسخ حساسیت‌زای شدید سیستم ایمنی بدن به ماده‌ای که از جهات دیگر ماهیتاً بی‌ضرر است، می‌باشد.

چنین موادی را مواد حساسیت‌زا گویند. در واقع، زمانی که فردی در معرض ماده‌ای قرار می‌گیرد که بدن آن را به عنوان یک مهاجم خارجی در نظر می‌گیرد، ماست سل‌ها هیستامین منتشر می‌کنند.

این امر موجب ایجاد علائمی مانند کهیر ، آبریزش بینی ، آب آمدن از چشم ، انقباض برونش ، تورم صورت ، تورم زبان ، و غیره می‌شود.

در موارد شدید فرد ممکن است دچار آنافیلاکسی شود که یک واکنش آلرژیک مرگ‌آور می‌باشد.

گونه های پف کرده ، تورم صورت یا پف کردگی اطراف چشم ممکن است به این معنی باشد که یک واکنش آلرژیک در بدن رخ داده است.

عوامل مؤثر بر واکنش های آلرژیک که بر روی صورت تاثیر می گذارند عبارتند از :

1. مواد غذایی
2. لوازم آرایشی
3. صابون ها
4. داروها

به عنوان مثال ، پزشکان کلینیک مایو می گویند که واکنش های آلرژیک به مواد غذایی باعث ایجاد تورم روی صورت ، لب ها یا زبان می شود.

آلرژی غذایی همچنین می تواند باعث علائم زیر شود :

1. خارش یا سوزش دهان
2. احساس گیر کردن چیزی در گلو
3. خستگی
4. آبریزش بینی
5. ناراحتی گوارشی مانند اسهال یا استفراغ
6. سرگیجه

دکتر ملیسا کنراد استپپلر در eMedicineHealth می گوید :
واکنش های آلرژیک به مواد شوینده، مواد غذایی و یا آرایشی می توانند منجر به آنژیوئیدم شوند.

این عارضه باعث می شود تاول بزرگی زیر پوست ایجاد شده و تورم صورت رخ دهد.

سایر علائم واکنش آلرژیک عبارتند از :

1. بر افروختگی صورت، لب ها، زبان یا گردن
2. قرمزی چشم ها و تورم پلک ها
3. تکه های قرمز و خارش دار پوست

مصرف آنتی هیستامین می تواند برای درمان آلرژی نیز مفید باشد. اگر متوجه تنگ شدن گلو و تنگی نفس شدید (آنافیلاکسی) ، بلافاصله باید به پزشک مراجعه کنید.

6. عفونت یک طرف صورت بر اثر کیست

ایجاد یک توده ی آشکار روی گونه می تواند نشانه کیست باشد.

دکتر جری بالنتین در MedicineNet می گوید :
کیست ها می توانند بر روی هر قسمتی از بدن تأثیر بگذارند.

البته شایع نیست که کیست روی صورت تاثیر بگذارد و موجب تورم پوست شود. پزشکان ممکن است بسته به اندازه کیست روی گونه و خوش خیم یا بد خیم بودن، آن ها را بردارند.

پزشکان کلینیک مایو می گویند برخی از انواع کیست های ایجاد شده روی گونه ها می توانند با یک ماده غلیظ و زرد پر شوند.

در برخی موارد، کیست ها می توانند آلوده و دردناک شوند و باعث ایجاد تورم و حساسیت در ناحیه آسیب دیده شوند.

اکثر پزشکان توصیه نمی کنند که خودتان کیست را خالی کنید. اما استفاده از کمپرس گرم ۳ الی ۴ بار در روز می تواند به تخلیه شدن کیست کمک کند.

7. سیالادنتیس (Sialadenitis)

غدد بزاقی ، دو غده بناگوشی (واقع در هر گونه بالای فک و در جلوی گوش) ، دو غده بزاقی تحت فکی (واقع در پشت دهان در هر دو طرف فک)، و دو غده زیر زبانی (واقع در زیر کف دهان) را شامل می‌شوند.

این غدد وظیفه‌ی ترشح بزاق در دهان را بر عهده دارند. غدد بناگوشی در میان سه غدد دیگر ، بزرگترین می‌باشد.

واژه‌ی ( سیالادنتیس ) به عفونت غدد بزاقی اشاره دارد که با التهاب یا بزرگ شدن یک یا چند غدد بزاقی مشخص می‌شود.

مشخصه‌ی این بیماری قرمزی ، حساسیت به لمس ، درد ، و تورم موضعی محل آسیب دیده است. التهاب غدد بناگوشی می‌تواند موجب تورم گونه شود.

8. عفونت یک طرف صورت بر اثر غدد لنفاوی بزرگ شده

لنفادنوپاتی به معنی بزرگی گره‌های لنفاوی (توده‌های بافت لنفاوی کوچک و لوبیا شکل) است.

این غدد مایع لنف را فیلتر کرده و عوامل بیماری‌زا را به دام می‌اندازند، که پس از آن توسط سلول‌های لنفوسیت نابود می‌گردند.

گاهی غدد لنفاوی به دلیل عفونت متورم می‌شوند. به عنوان مثال، یک عفونت دندانی می‌تواند موجب تورم گره‌های لنفاوی موجود در گردن شده ، که به نوبه خود ممکن است باعث تورم صورت شود.

غدد لنفاوی در گردن حتی می‌توانند به دلیل سرطان دهان بزرگ شوند. سرطان یک بیماری جدی و خطرناکی است که در آن تقسیم غیر طبیعی و غیر قابل کنترل سلولها منجر به شکل گیری یک تومور بدخیم می‌شود.

جویدن تنباکو یکی از شایع‌ترین دلایل اصلی توسعه‌ی سرطان دهان است.

سیستم لنفاوی با کمک مایعاتی که در آن وجود دارد از بدن در برابر عفونت محافظت می کند.

بزرگ شدن غدد لنفاوی معمولا علامت عفونت ویروسی ، بیماری یا آسیب دیدگی این سیستم است. در برخی موارد، تورم غدد لنفاوی ممکن است موجب تورم گونه شود.

9. ورم یک طرف صورت بر اثر عفونت ویروسی

تورم گونه و یک طرف صورت ممکن است به این معنی باشد که عفونت ویروسی مانند آنفلوآنزا یا اوریون در بدن رخ داده است.

دکتر مایکل فریدمن می گوید که برخی از انواع عفونت های ویروسی بر غدد بزاق واقع در گونه ها تاثیر می گذارند.

این عفونت ها باعث ایجاد تورم در یک طرف صورت یا هر دو طرف می شوند. معمولا عفونت های ویروسی که موجب تورم صورت می شوند با تب و سردرد شروع می شود.

سایر علائم عفونت ویروسی عبارتند از :

1. سرفه و عطسه
2. حالت تهوع
3. ناراحتی گوارشی
4. گرفتگی شکم
5. تورم غدد لنفاوی

با تقویت سیستم ایمنی بدن می توانید از ابتلا به عفونت جلوگیری کنید.

اگر آنفولانزا موجب التهاب مسیرهای تنفسی یا سیستم تنفسی شما شده است ، می توانید از یکی از راه های درمان آنفولانزا استفاده کنید.

10. ورم صورت بر اثر عفونت پوستی

عفونت باکتریایی پوست می تواند باعث شود یک طرف صورت شما تحریک و ملتهب شود.

سلولیت عفونت پوستی است که می تواند بر روی هر قسمت از بدن تأثیر بگذارد.

دکتر E. Herchline، که متخصص بیماری های عفونی است، می گوید :
سلولیت می تواند بر ناحیه ای از صورت، به خصوص در اطراف چشم ها تاثیر بگذارد.

پزشکان کلینیک مایو می گویند که مناطقی از بدن که تحت تاثیر سلولیت قرار می گیرند ممکن است دچار تورم و قرمز با علائم واضح التهاب شوند. منطقه آلوده صورت می تواند حساسیت به لمس نیز داشته باشد.

طبق گزارش مجله Mayo Clinic Proceeds، اگر سلولیت بر روی صورت تاثیر بگذارد، می تواند باعث تورم یک طرفه صورت شود. عفونت های باکتریایی پوست معمولا برای جلوگیری از گسترش، نیاز به درمان های پزشکی دارند.

گزینه‌های درمانی برای عفونت و ورم یک طرف صورت

درمان بستگی به علت زمینه‌ای این تورم دارد.

دارو درمانی، که ممکن است شامل استفاده از داروهای مسکن و داروهای ضد التهابی باشد، در کاهش درد و تورم کمک می‌کند.

چنانچه تورم ناشی از ترومای بلانت باشد، استفاده از کمپرس سرد ممکن است مفید واقع شود.

چنانچه تورم ناشی از یک عفونت باکتریایی باشد، ممکن است آنتی بیوتیک تجویز شود.

در مورد واکنش‌های آلرژیک، استفاده از آنتی هیستامین‌ها به کاهش علائم کمک می‌کند.

هر چند آنتی بیوتیک‌ها، آنتی هیستامین‌ها، و داروهای ضد التهابی بدون نسخه در دسترس می‌باشند، اما توصیه می‌شود جهت تشخیص و درمان مناسب بیماری نهفته به پزشک مراجعه نمایید.

از آنجا که عفونت دندان اغلب موجب تورم صورت می‌شود، فرد بایستی بهداشت دهان و دندان را رعایت نماید.

بیشتر بخوانید :

علت تورم صورت چیست؟

علت تورم ناگهانی صورت و زیر چشم چیست؟