اطلاعات کامل دارویی در رابطه با موارد مصرف داروی فنی توئین
معرفی داروی فنی توئین
فنی توئین (Phenytoin) در کنترل تمام انواع صرع به غیر از حملات صرع کوچک، درد عصب سه قلو، حمله مداوم صرعی، آریتمی قلبی و نیز برای تسریع در التیام زخمها (بصورت موضعی) به‌کار می‌رود.
فنی توئین نوعی داروی ضد صرع است که با تاثیر گذاری بر روی مغز و سیستم عصبی ، از تشنج جلوگیری می کند . فنی توئین برای تمام انواع تشنج موثر نیست و تشخیص این مورد فقط به عهده پزشک می باشد و شما مجاز به مصرف خودسرانه و بدون نسخه پزشک نیستید . در صورتی که به این دارو و یا سایر داروهای مشابه حساسیت دارید نباید فنی توئین مصرف کنید .
اشکال دارویی: قرص، کپسول، آمپول و سوسپانسیون
نام تجاری : Dilanti , Dilantin , Originally
مکانیسم اثر فنی توئین
این دارو در غلظت های درمانی با انسداد کانالهای سدیم و مهار ایجاد پتانسیل‌های عمل تکراری اثر ضد تشنج خود اعمال می‌کند. فنی‌توئین همچنین آزادشدن سروتونین و نوراپی‌نفرین را مهار کرده و بر غلظت سایر واسطه‌های عصبی تأثیر می‌گذارد.
فارماکوکینتیک فنی توئین
جذب خوراکی اشکال مختلف فنی‌توئین آهسته و متغییر است. جذب فنی‌توئین در تزریق داخل عضلانی غیر‌قابل پیش بیتی است. پیوند دارو به پروتئین بسیار زیاد است. این دارو در کبد متابولیزه شده و از طرق ادرار دفع می‌شود. متابولیسم این دارو وابسته به مقدار داروی مصرفی بوده و اشباع پذیر است. نیمه عمر این دارو به طور متوسط 24 ساعت است.
نکاتی که پیش از مصرف فنی توئین باید بدانید
در زمان تجویز فنی توئین در صورتی که هرکدام از شرایط زیر را دارید به پزشک خود گزارش دهید.
- در صورتی به فنی توئین حساسیت دارید
- در صورتی که سابقه مشکلات کبدی دارید و یا هم اکنون دچار مشکلات کبدی هستید
- در صورت ابتلا به مشکلات قلبی ،داشتن ضربان قلب آهسته و کم ، مشکلات ریتم قلب و آریتمی قلبی
- در صورتی که دیابت دارید
- اگر دچار افسردگی هستید و یا سابقه افسردگی دارید
- در صورتی که سابقه خودکشی دارید و یا در حال حاضر در فکر خودکشی کردن هستید
- در صورتی که دچار کمبود ویتامین D هستید .
- در صورتی که دچار پوکی استخوان هستید
- در صورت ابتلا به پورفیری
- در صورتی که الکل مصرف می کنید و یا به الکل معتاد هستید
- در صورتی که باردار هستید و یا تصمیم به حاملگی دارید
- اگر در دوران شیردهی هستید و به نوزاد شیر می دهید .
موارد و مقدار مصرف فنی توئین
تشنج جنرالیزه تونیک- کلونیک، استاتوس اپی لپتیکوس، تشنج نورولپتیک
بالغین:
ابتدا فنی توئین به صورت تزریق وریدی با دوز 10 تا 15 میلی گرم بر کیلوگرم آغاز می شود. حداکثر سرعت انفوزیون فنی توئین در استاتوس اپی لپتیکوس 50 میلی گرم بر دقیقه می باشد. دوز خوراکی فنی توئین در آغاز ابتدا 1 گرم روزانه در سه دوز منقسم می باشد. دوز نگهدارنده فنی توئین 300 میلی گرم خوراکی روزانه در سه دوز منقسم یا یک دوز واحد می باشد.
کودکان:
فنی توئین در اطفال در درمان استاتوس اپی لپتیکوس به کار می رود. ابتدا 15 میلی گرم بر کیلوگرم آمپول فنی توئین به صورت انفوزیون وریدی آهسته با سرعت 50 میلی گرم در دقیقه تجویز می شود. دوز خوراکی فنی توئین 15 میلی گرم بر کیلوگرم، رزوانه هر 8 تا 12 ساعت می باشد. دوز نگهدارنده فنی توئین 4 تا 8 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه هر 12 ساعت است.
دردهای نوروتیک
بالغین:
200 تا 600 میلی گرم فنی توئین خوراکی در دوزهای منقسم تجویز می شود.
دیس ریتمی های بطنی مقاوم به لیدوکائین
بالغین:
در 14 ساعت اول فنی توئین به مقدار یک گرم خوراکی در دوزهای منقسم تجویز می شود. سپس به طور روزانه 500 میلی گرم فنی توئین خوراکی یا 250 میلی گرم امپول فنی توئین وریدی در مدت 5 دقیقه تجویز می شود.
کودکان:
روزانه 3 تا 8 میلی گرم بر کیلوگرم فنی توئین خوراکی یا وریدی یا روزانه 250 mg/m2 به صورت منقسم تجویز می شود.
اثر فنی توئین بر آزمایشهای تشخیصی
فنی توئین ممکن است غلظت خونی گلوکز را از طریق مهار آزاد سازی انسولین از لوزالمعده افزایش دهد. این دارو ممکن است غلظت سرمی ید پیوند یافته به پروتئین را کاهش داده و نیز با تست مهاری دگزامتازون تداخل کند.
فنی توئین ممکن است باعث افزایش ALP، GGT و گلوکز و کاهش Hgb و هماتوکریت شود. همچنین ممکن است شمارش گرانولوسیت ها، پلاکت‌ها، RBC و WBC را کاهش دهد.
مصرف فنی توئین در دوران بارداری
مصرف فنی توئین در دوران بارداری می تواند برای سلامت جنین و مادر مضر باشد ولی از طرفی تشنج کردن در دوران بارداری می تواند خطرات بیشتری داشته باشد . مصرف فنی توئین در دوران بارداری نوعی انتخاب بین بد و بدتر است و تشخیص این موضوع به عهده پزشک بوده و شما مجاز به مصرف خودسرانه و بدون مشورت پزشک نیستید . در دوره مصرف این دارو بهتر است از روش های پیشگیری از بارداری مطمئن و غیر دارویی (مانند کاندوم) استفاده کنید و در صورتی که در دوره مصرف این دارو متوجه بارداری خود شدید ، سریعا با پزشک مشورت کنید .
داروی فنی توئین با قرص های پیشگیری از بارداری تداخل دارد و می تواند باعث بروز بارداری ناخواسته شود .
مصرف فنی توئین در دوران شیردهی
این دارو از طریق شیر مادر به بدن نوزاد منتقل شده و می تواند برای سلامت کودک مضر باشد . در دوران شیردهی از این دارو استفاده نکنید و در صورتی که مجبور به مصرف فنی توئین هستید ، به کودک خود شیر ندهید . در هر صورت طبق نظر پزشک خود رفتار کنید .
در صورت فراموش کردن مصرف فنی توئین چه کنم ؟
در صورتی که مصرف یک وعده از داروی خود را فراموش کرده اید ، به محض یاداوری ، دوز خود را مصرف کنید و زمان مصرف بعدی را به تناسب زمانی به تعویق بیاندازید . در صورتی که به زمان مصرف بعدی بسیار نزدیک هستید ، دوز فراموش شده را رها کنید .
در صورت مصرف بیش از حد فنی توئین چه کنم ؟
در صورتی که به اشتباه و یا به قصد خودکشی با فنی توئین مقدار زیادی از این دارو مصرف کرده اید سریعا با اورژانس تماس بگیرید . اوردوز و مسمومیت با فنی توئین می تواند عوارض جانبی در پی داشته باشد و حتی باعث مرگ شود . خودکشی نمایشی با این دارو روش مناسبی برای جلب توجه دیگران نیست .
عوارض جانبی فنی توئین
این دارو مانند سایر داروها می تواند عوارض جانبی در پی داشته باشد . شما ممکن است هیچ کدام از این عوارض را در خود مشاهده نکنید و یا چندین عارضه به صورت همزمان در شما بروز کند . پزشک شما به این دلیل این دارو را برای بیماری شما تجویز کرده است زیرا اعتقاد دارد فواید مصرف فنی توئین از عوارض جانبی آن برای شما بیشتر است . در موارد مشابه این دارو را به دیگران پیشنهاد نکنید .
در صورتی که با مصرف این دارو هرگونه نشانه ای از آلرژی در خود مشاهده کردید سریعا با پزشک تماس بگیرید . علائم حساسیت به فنی توئین می تواند شامل این موارد باشد . خارش و قرمز شدن چشم ، خشکی دهان و گلو ، آبریزش بینی ، تورم زبان و لب ، تنگی نفس ، وزوز کردن گوش و …
سایر عوارض جانبی احتمالی مصرف فنی توئین عبارتنداز :
- ضعف ناگهانی ، لب ، لرز ، احساس ناخوشی ، زخم دهان
- خارش پوست ، کبود شدن آسان پوست با کوچکترین ضربه ، خونریزی از لثه
- فنی توئین می تواند باعث افزایش خونریزی پریود و تغییر در دوره های قاعدگی شود .
- استخوان درد ، درد شدید عضلانی ، مشکلات کبدی ، زرد شدن پوست و چشم ، تغییر رنگ مدفوع
- کاهش اشتها ، شکم درد ، درد معده ، سوزش سر دل ؛ تهوع ، استفراغ
- کاهش ادرار ، تکرر ادرار / سوزش ادرار ، قطره قطره خارج شدن ادرار ، تغییر رنگ ادرار
- افزایش تمایل به خودکشی ، افسردگی ، توهم ، دیدن اشخاص و چیزهایی که وجود ندارند ، شنیدن صداهایی که وجود ندارند .
- مشکل در حفظ تعادل ، کاهش سرعت حرف زدن ، مشکل در پیدا کردن جملات ، فراموش کردن حرفی که در حال گفتن هستید
- از دست دادن هماهنگی بدن / تیک عصبی / انداختن اجسامی که در دست دارید
تداخلات دارویی فنی توئین
این دارو می تواند با داروهایی که در حال مصرف کردن هستید تداخل ایجاد کرده و باعث بروز عوارض جانبی ناخواسته شود . ممکن است با تغییر ساعات مصرف برخی از داروها بتوان از برخی از این تداخلات جلوگیری کرد. برای این منظور با پزشک خود مشورت کنید و در زمان تجویز فنی توئین ، تمام داروهایی که در حال مصرف کردن هستید را به پزشک خود گزارش دهید .
بسیاری از داروها می توانند با فنی توئین تداخل ایجاد کنند مانند :
- آنتی بیوتیک ها – مانند : داکسی سایکلین ، سیکلوسیرین ، مترونیدازول ، ایزونیازید ، سفیکسیم ، لینزولید ، ریفامپین ، آزیترومایسین و …
- داروهای ضد افسردگی مانند : آمی تریپتیلین ، ایمی پرامین ، سرترالین ، نورتریپتیلین و …
- آسپیرین ، استامینوفن ، ایبوپروفن ، دیکلوفناک و …
- قرص های هورمونی پیشگیری از بارداری / لوونورژسترول
- داروهای رقیق کننده خون مانند : وارفارین ، پلاویکس و …
- آرامبخش ها و مسکن ها مانند : لورازپام / اگزازپام / سیتالوپرام / ترامادول / متادون / دیازپام و …
- داروهای قلب و داروهای کاهش فشار خون مانند » آمیودارون ، دیگوکسین ، فوروزماید ، کاپتوپریل ؛ آتنولول و …
- داروهای استروئیدی
- سایر داروهای ضد تشنج
- داروهای معده
از چه مواردی در حین مصرف فنی توئین باید اجتناب کرد؟
در دوره مصرف فنی توئین ، از مصرف نوشیدنی های الکلی خودداری کنید. استفاده از الکل می‌تواند باعث افزایش میزان فنی توئین در شما و یا افزایش عوارض جانبی این دارو برایتان گردد. مصرف روزانه‌ی الکل می‌تواند باعث افزایش احتمال تشنج در شما شود.
به طور همزمان با مصرف این دارو، از آنتی‌اسیدها استفاده نکنید. زیرا آنتی‌اسیدها باعث می‌شوند که بدن شما میزان کمتری از داروی فنی توئین را جذب کند.
مصرف داروی مورد نظر می‌تواند باعث اختلال در فکر کردن یا واکنش نشان دادن شما گردد. اگر رانندگی می‌کنید یا قصد انجام کاری دارید که نیاز به هوشیاری زیادی دارد، مراقب باشید و بیشتر احتیاط کنید.
توجهات پزشکی – پرستاری هنگام مصرف فنی توئین
- سطح خونی فنی توئین را در سطوح درمانی 7،5 تا 20 میکروگرم بر میلی لیتر حفظ کنید. سطح سمی فنی توئین 30 تا 50 میکروگرم بر میلی لیتر می باشد.
- برای سطح سرمی فنی توئین باید حداقل یک هفته از شروع تجویز فنی توئین گذشته باشد.
- در طول درمان با فنی توئین نوع تشنج را مورد بررسی قرار دهید.
- وقوع راش های ناشی از نکروز اپیدرمال و سندرم استیون جانسون هشداری برای قطع مصرف فنی توئین می باشد.
- نشانه های تب، لنفوآدنوپاتی و راش جلدی ممکن است در اثر حساسیت به فنی توئین ایجاد شود. که سه تا دوزاده هفته پس از شروع درمان حاصل می گردد.
- در طول درمان با فنی توئین بیمار را از نظر وضعیت ذهنی مورد بررسی قرار دهید.
- در طول درمان با فنی توئین وضعیت تنفسی بیمار را از نظر تعداد، عمق، ریتم و الگوی تنفسی بررسی کنید.
- در طول درمان با فنی توئین به نشانه های دیسکرازی خون (تب، گلودرد، پتشی، راش، زردی) توجه کنید.
- در طول درمان با فنی توئین این موارد را چک کنید: سی بی سی (نوتروفیل، سلول های سفید خون)، آلبومین، تست های عملکرد تنفسی.
- قبل از مصرف سوسپانسیون فنی توئین بطری آن را به خوبی تکان دهید.
- برای رقیق کردن فرم وریدی فنی توئین از آب مقطر استفاده کنید. قبل از تزریق، خط وریدی را با NS شستشو دهید.
توجهات بیمار – خانواده هنگام مصرف فنی توئین
- فنی توئین باید مطابق با دستور پزشک با دوز تعیین شده مصرف شود. از قطع ناگهانی فنی توئین اجتناب کنید.
- برای کاهش عوارض گوارشی فنی توئین آن را با غذا مصرف کنید.
- بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید. به هایپرپلازی لثه توجه کرده و تحت نظر دندان پزشک باشید.
- قبل از مصرف سوسپانسیون فنی توئین باید بطری را به خوبی تکان دهید.
- رنگ ادرار در طول درمان با فنی توئین ممکن است صورتی شود.
- در طول درمان با فنی توئین از انجام فعالیت هایی که به هوشیاری نیاز دارد اجتناب کنید.
- مصرف الکل، داروهای تضعیف کننده سیستم عصبی مرکزی و سایر داروهای غیر نسخه ای همزمان با فنی توئین خودداری کنید. الکل می تواند مقدار فنی توئین در خون را افزایش دهد و ریسک بروز تشنج را به دنبال داشته باشد.
- در طول درمان با فنی توئین نشانه های آلرژی، آنافیلاکسی را فورا گزارش کنید.
- فنی توئین اثر برخی داروهای ضدبارداری را کاهش می دهد. بنابراین بهتر است از روش های کنترل بارداری غیرهورمونی نیز برای پیشگیری از بارداری بهره گیرید.
شرایط نگهداری فنی توئین
دارو را در دمای اتاق نگهداری کرده و دور از گرما، نور و رطوبت قرار دهید.
بیشتر بخوانید:
بیماری صرع چیست و چگونه آن را درمان کنیم؟
کمک به بیماران در هنگام تشنج ناشی از صرع
همه چیز در مورد داروی ضد صرع(توپیرامات)
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم
