آیا میدانید تفاوت تخمدان پلی کیستیک و تنبلی تخمدان در چیست ؟
تفاوت تخمدان پلی کیستیک و تنبلی تخمدان
یک گروه عمده از این افراد هم مبتلایان به تخمدان پلی‌کیستیک یا PCO هستند. در واقع میتوان گفت، تخمدان پلی‌کیستیک اصطلاح ما و تنبلی تخمدان اصطلاح عامیانه مردم است. تخمدان این افراد نمی‌تواند به دلیل وجود برخی عوامل، تحت تاثیر هورمون‌های FSH و LH طبیعی بدن قرار بگیرد و در نتیجه تخمک‌گذاری انجام نمی‌شود. یعنی هورمون‌های مترشحه این افراد از هیپوتالاموس، هیپوفیز و تخمدان، دچار اختلال است و در نتیجه عملکرد مناسبی هم ندارد.
تنبلی تخمدان چیست ؟
اول هر دوره پریودی هیپوفیز دستور (هورمونی) با نام FSH را صادر میکند که به تخمدان دستور میدهد که چند سلول از سلول های اولیه ای را که فقط در تخمدان وجود دارد رشد بده و تخمدان 9 الی 10 تا از این سلولها را انتخاب میکند وشروع به رشد دادن آنها میکند این سلولهای در حال بزرگ شدن از خودشون دستوری (هورمون) با نامهای استروژن و پروژسترون تولید میکنند برای رحم که به رحم دستور میده که خودتو برای ورود تخمک و یک بارداری احتمالی آماده کن و رحم هم شروع به رشد کردن و آماده کردن خودش میکنه و دیواره هاش رو بیشتر میسازه (با مویرگهای بسیار ظریف).
ما در پزشکی و در تخصص زنان و زایمان، اصطلاحی به نام تنبلی تخمدان نداریم. تنبلی تخمدان یک اصطلاح عامیانه است و در مورد افرادی به کار برده می‌شود که دچار عدم تخمک‌گذاری هستند یا تخمک‌گذاری‌های خوبی ندارند.
هورمون‌های مترشحه این افراد از هیپوتالاموس، هیپوفیز و تخمدان، دچار اختلال است و در نتیجه عملکرد مناسبی هم ندارد. مهم ترین علامت بیماری تنبلی تخمدان، دیده شدن کیست های متعدد کوچک در تخمدان ها در سونوگرافی است.
بیشتر بخوانید :
تنبلی تخمدان چیست؟ چگونه میتوان با تنبلی تخمدان باردار شد؟
علل تنبلی تخمدان
این عارضه شامل تخمدان هایی می شود که به دلایل مختلفی از کار افتاده اند. سابقه این بیماری، در بستگان (خواهر، مادر، عمه، خاله و…) نیز مهم است. ولی مهم ترین اختلال مربوط به غدد درون ریز است که در آن افزایش هورمون های مردانه یا آندروژن ها دیده می شود.
علائم تنبلی تخمدان
مهم ترین علامت این بیماری، تخمک گذاری های کم و نامنظم، عدم تخمک گذاری به مدت طولانی و حتی طی ماه هاست که این مشکل خود را به صورت پریودهای دیر به دیر و گاهی، هر چند ماه یک بار نشان می دهد.
افزایش آندروژن های تخمدان و غده فوق کلیوی باعث بروز پرمویی، چرب شدن پوست و آکنه در زنان بیمار می شود.
افزایش آندروژن غالباً به قدری زیاد است که موجب عضلانی شدن اندام ، کلفت شدن صدا و ریزش موهای شقیقه می شود. لذا در صورت پیشرفت سریع و شدید علائم فوق، باید به فکر بیماری های دیگری مثل بدخیمی و مشکلات غده فوق کلیه بود.
چاقی‌های غیرمتقارن و به اصطلاح مردانه در خانم های بیمار دیده می شود. چاقی موجب افزایش هورمون تستوسترون آزاد و نیز تولید دائمی استروژن از آندروژن می شود. همچنین ضایعات پررنگ پوستی که قهوه ای مایل به سبز و قرینه هستند و در لمس ظریف به صورت مخمل حس می شوند را ایجاد می کند. چاقی بیشتر در گردن، زیربغل و کشاله ران دیده می شود.
مهم ترین علامت این بیماری، دیده شدن کیست های متعدد کوچک در تخمدان ها در سونوگرافی است که برخلاف کیست های بزرگ تر و منفرد تخمدان، طی 2 تا 3 ماه بعد از بین نمی روند. افزایش هورمون مردانه در تنبلی تخمدان باعث پرمویی، چرب شدن پوست و آکنه در زنان بیمار می شود.
درمان تنبلی تخمدان
درمان بیماران مبتلا به تنبلی تخمدان، شامل درمان پرمویی، آکنه، عدم تخمک گذاری و ضخیم شدن لایه درونی رحم ( آندومتر) است. در افراد چاق، کاهش وزن می تواند در در درمان تمامی این موارد کمک کند.
در درمان پرمویی باید نکات زیر را مد نظر قرار داد:
- موهایی که در بدن وابسته به آندروژن هستند و به درمان طبی پاسخ می دهند، عبارتند از: موهای صورت، سینه، شکم و کشاله ران. موهای سایر نقاط بدن نظیر: اطراف سینه، بازوها، پشت و ساق پاها پاسخ مناسبی به درمان طبی نمی دهند.
- حداقل مدت زمان لازم برای مشاهده اثرات درمانی دارو، حدود 66 ماه است.
- در بیش از نیمی از بیمارانی که معالجه شده اند، پس از قطع دارو موها مجدداً رشد می کنند.
- تا حصول نتیجه مطلوب، بهتر است از روش مکانیکی (دکلره کردن، تراشیدن و کندن مو) نیز استفاده شود.
- موهایی که مدت های مدیدی است رشد کرده و دارای ضخامت زیادی هستند، به درمان طبی پاسخ مناسب نمی دهند و باید به روش فیزیکی آنها را از بین برد.
عوارض تنبلی تخمدان
- سبب رشد بی‌رویه مخاط داخلی رحم می‌شود که می‌تواند در طولانی‌مدت باعث بروز سرطان رحم شود.
- افزایش مقدار انسولین و هورمون مردانه در این بیماری باعث می شود، تخمدان ها هورمون مردانه بسازند و باعث پیدایش آکنه (جوش) و موهای ضخیم و تیره رنگ بر روی بدن شود.
- دیگر عوارض این بیماری شامل: دیابت، حملات قلبی و چاقی می باشند.
- زنان بیمار مستعد ابتلا به دیابت و فشارخون بالا هستند.
تفاوت تخمدان پلی کیستیک و تنبلی تخمدان
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) چیست؟
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یکی از شایع ترین اختلال هورمونی در میان زنان به شمار می آید. به طوری که تخمین زده می شود این مشکل در حدود 10% از خانم های در سنین باروری رخ می دهد. مهمترین مشخصه این اختلال وجود تخمدان های بزرگ محتوی تعداد زیادی کیست کوچک است که در لایه بیرونی هر تخمدان قرار گرفته است. در این سندرم سطح هورمون های زنانه (نظیر استروژن، پروژسترون، LH و FSH) دچار عدم تعادل شده و باعث افزایش هورمون های مردانه (آندروژن ها) و هورمون انسولین می گردد. همین امر موجب بروز علایمی نظیر بی تظمی های قاعدگی، موی زاید، آکنه و چاقی می شود.
بیشتر بخوانید :
علت / علائم و درمان پلی کیستیک تخمدان در دختران چیست؟
افرادی که به تخمدان پلی‌کیستیک مبتلا می‌شوند چه علائمی دارند ؟
تخمدان پلی‌کیستیک بیماری‌ای نیست که علائم خاصی داشته باشد. از نظر ما این مشکل یک نشانگان است یعنی مجموعه‌ای از علائم و نشانه‌ها. مهمترین علامت در این افراد، افزایش سطح هورمون‌های مردانه است. یعنی هورمون‌هایی که علائم مردانه ایجاد میکنند. به همین دلیل افراد مبتلا به تخمدان پلی‌کیستیک معمولا از پرمویی رنج می‌برند. دومین علامت، اختلالات قاعدگی است که معمولا خود را به صورت قاعدگی‌هایی با فواصل طولانی و دیر به دیر نشان میدهد. در کنار این علائم، علائمی هم وجود دارد که به مسایل سیستمیک بدن مربوط می‌شود.
این علائم اهمیت زیادی دارند بنابراین باید افراد مبتلا به تخمدان پلی‌کیستیک را از لحاظ علائم زمینه‌ای نیز بررسی کنیم. مانند بیماری دیابت. این افراد مستعد دیابت و افزایش فشارخون هستند و از طرفی دچار چاقی‌های غیرمتقارن و به اصطلاح مردانه می‌شوند و… اما آنچه موجب مراجعه این افراد نزد متخصص زنان می‌شود، اختلالات قاعدگی و پس از ازدواج عدم بارداری به دلیل نقص در سیستم تنظیم‌کننده قاعدگی است.
نشانه های ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست ؟
- بی نظمی و کاهش سیکل های قاعدگی
- مشکلات ناباروری
- موهای زاید (هیرسوتیسم) در صورت، سینه و شکم
- طاسی یا کم پشت شدن موهای سر با الگوی مردانه
- آکنه (جوش صورت)، پوست چرب یا شوره ی سر
- چاقی یا اضافه وزن
مشکلات ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست ؟
ناباروری: سندرم تخمدان پلی کیستیک شایع ترین دلیل ناباروری در زنان محسوب می شود. زنان مبتلا به PCOS به دلیل کمبود تخمک گذاری، معمولا در باردار شدن با مشکل روبرو هستند.
دیابت: اختلال عدم تحمل گلوکز، مقاومت به انسولین و افزایش قند خون می تواند در تقریباً یک سوم زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک با وزن طبیعی و اضافه وزن رخ دهد. خطر ابتلا به دیابت نوع دوم در زنان مبتلا به PCOS به مراتب بالاتر است.
بیماری های قلبی: خانم های چاقی که مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند و تواماً مقاومت به انسولین دارند در خطر بیشتر ابتلا به بیماری تنگ شدن عروق کرونر قلب هستند.
بیماری وقفه تنفسی در خواب (آپنه): در افراد مبتلا به این اختلال زمانهای کوتاه توقف تنفسی حین خواب وجود دارد. ابتلا به مشکل موجب خستگی و خواب هنگام روز، افزایش ریسک بیماری های قلبی و خصوصاً فشار خون بالا می شود. وقفه تنفسی حین خواب تا 30 درصد در خانم ها مبتلا به PCOS بیشتر است.
علت ایجاد سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست ؟
در تخمدان ها بخشهایی به نام فولیکول وجود دارد که تخمک ها درون این فولیکول ها قرار می گیرند. طی یک سیکل قاعدگی فولیکول ترکیده شده و تخمک بلوغ یافته از آن آزاد می شود. جهت بارور شدن (لقاح) تخمک آزاد شده در لوله های تخمک بر (فالوپ) حرکت می کند. در خانم ها مبتلا به PCOS فولیکول های نارسیده به هم می پیوندند و توده های بزرگتر (کیست) می سازند. از طرف دیگر تخمک های به بلوغ رسیده موجود در فولیکول ها نمی توانند از فولیکول آزاد شود. آزاد نشدن تخمک باعث ناباروری می شود.
تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک چگونه است ؟
جهت تشخیص PCOS روش مشخص و اختصاصی وجود ندارد و تشخیص آن بر اساس علائم بالینی و سونوگرافی داده می شود. آزمایش خون برای بارداری و آزمایشات هورمونی (هورمون پرولاکتین ، هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) و هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) ) نیز توصیه می شود. وجود علایمی مانند نامنظم بودن سیکل قاعدگی، موی زاید، جوش صورت و ریزش مو با الگوی مردانه از جمله معیارهای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک محسوب می شود.
درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک
متأسفانه درمان قطعی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد، اما بسیاری از مشکلات ناشی از آن را می توان کنترل نمود. با توجه به شدت و علایم PCOS راهکارهای درمانی زیر ممکن است توصیه شود:
تغییر در شیوه ی زندگی: کاهش وزن خصوصا در افراد مبتلا به چاقی یا اضافه وزن می تواند بسیاری از پیامدهای مرتبط با PCOS از جمله مقاومت به انسولین را کاهش دهد.
دارودرمانی: ممکن است یک سری از داروها جهت کنترل و کاهش پیامدهای این سندرم تجویز شود. قرص های ضدبارداری از جمله رایج ترین داروهایی هستند که برای تنظیم سیکل ماهیانه تجویز می شوند. همچنین ممکن است داروهای دیگری جهت کاهش رشد موهای زاید، آکنه و سایر علایم مورد استفاده قرار گیرند.
جراحی: به عنوان یکی از راهکارهای درمان می تواند مطرح شود.
بیشتر بخوانید :
علت / علائم و درمان پلی کیستیک تخمدان در دختران چیست؟
درمان قطعی کیست تخمدان با عصاره گیاهی ساپوژکس
