آیا تومور گلیوما مغزی قابل درمان است ؟

روش های تشخیص و درمان تومور گلیوما

به گزارش دلگرم : گلیوما می تواند بر روی تمام سنین تأثیر بگذارد؛ اما بیشتر در بزرگسالان مشاهده می شود. گلیوما در مردان کمی بیشتر از زنان اتفاق می افتد. درجات مختلفی از گلیوما وجود دارد که نشان دهنده میزان رشد و تهاجم آنها است. این گروه از تومورها شامل گلیوبلاستوما می باشد. علائم گلیوبلاستوما ممکن است شبیه به سایر گلیوم ها باشد.

گلیوما یک نوع متداول تومور است که در مغز ایجاد می شود. حدود 33 درصد از کل تومورهای مغزی گلیوما هستند؛ که از سلول های گِلیالی که سلول های عصبی موجود در مغز را احاطه کرده و از آنها پشتیبانی می کنند ، از جمله آستروسیت ها ، الیگودندروسیت ها و سلول های اپندیمال ، منشا می گیرند. گلیوما تومورهای مغزی درون محوری نامیده می شوند زیرا در درون ماده مغز رشد می کنند و غالباً با بافت طبیعی مغز آمیخته می شوند.

انواع مختلف گلیوما

گلیوما ها انواع مختلفی دارند که در زیر به آنها پرداخته می شود.

1- آستروسیتوما

آستروسیتوما تومورهای سلول های گِلیال هستند که از سلول های بافت همبندی به نام آستروسیت ها تشکیل شده و شایعترین تومور اصلی مغزی درون محوری هستند که تقریبا نیمی از تمام تومورهای اولیه مغز را تشکیل می دهند. آن ها اغلب در مخ (قسمت بزرگ و بیرونی مغز) ، و همچنین در مخچه (واقع در پایه مغز) یافت می شوند.

آستروسیتوما می تواند در بزرگسالان یا کودکان ایجاد شود. آستروسیتوماهای درجه بالا، به نام گلیوبلاستوما مولتی فرم، بدخیم ترین تومورهای مغزی هستند.

علائم گلیوبلاستوما اغلب با علائم سایر گلیوما ها مشابه است. پیلوسیتیک استروسیتوما ، گلیوما درجه پایین در مخچه است که به طور کلی در کودکان یافت می شود. در بزرگسالان ، آستروسیتوما ها در مخ شایع تر است.

گلیوماهای ساقه مغز (همچنین به نام گلیومای نفوذ یافته در مغز یا DIPG نیز نامیده می شود) تومورهای نادری هستند که در ساقه مغز یافت می شوند. معمولاً به دلیل موقعیت دور دستشان ، جایی که با بافت طبیعی مغز درآمیخته و بر عملکردهای ظریف و پیچیده این ناحیه کنترل می کنند؛ نمی توان آن ها را جراحی کرد.

این تومورها بیشتر در کودکان در سنین مدرسه رخ می دهد که در آن ها بیشترین تعداد مرگ و میر کودکان در اثر تومورهای اولیه مغز مسئول هستند.

انواع تومور مغزی و نخاعی گلیوما (glioma)

2- اپاندیموما

اپاندیموما از سلول های اپندیمال که در بطن ها یا در کانال نخاعی قرار دارند توسعه می یابد. اپاندیموما نادر است و فقط 2 تا 3 درصد از تومورهای اولیه مغز را شامل می شود. با این حال، حدود 8 تا 10 درصد از تومورهای مغزی در کودکان را تشکیل می دهند و بیشتر در افراد کوچکتر از 10 سال نیز تأثیر می گذارد.

محل شایع اپاندیموما در کودکان در نزدیکی مخچه است؛ جایی که تومور می تواند جریان مایع مغزی نخاعی را مسدود کرده و باعث افزایش فشار داخل جمجمه ای (هیدروسفالی انسدادی) شود. این تومورها به دلیل جریان مایع نخاعی می توانند در قسمت های دیگر مغز یا نخاع نیز گسترش یابند ( متاستاز قطره ای).

گلیومای مختلط (که به آن الیگو آستروسیتوما نیز گفته می شود) از بیش از یک نوع سلول گلیال تشکیل می شود. تشخیص آن ها به عنوان یک نوع تومور مجزا بحث برانگیز است و ممکن است با غربالگری ژنتیکی بافت تومور مشخص شود. این تومورها اغلب در مخ یافت می شود و بیشتر در مردان بالغ دیده می شود.

3- الیگودندرو گلیوما

الیگودندروگلیوما از الیگودندروسیت ها، سلول های بافتی پشتیبان مغز تشکیل می شود و معمولاً در مخ یافت می شود. حدود 2 تا 4 درصد از تومورهای اولیه مغز را الیوگودندرو گلیوماها تشکیل می دهند. آن ها بیشتر در جوانان و افراد میانسال و بیشتر در مردان مشاهده می شود.

تشنج یک علامت بسیار رایج این گلیوماها (50 تا 80 درصد بیماران) است و همچنین سردرد، ضعف یا مشکل در گفتار نیز در این افراد وجود دارد. الیگودندروگلیوما معمولاً پیش آگهی بهتری نسبت به اکثر گلیوما های دیگر دارد.

4- گلیومای مسیر اپتیک

گلیومای مسیر اپتیک نوعی تومور با درجه پایین است که در عصب بینایی یا کیاسما یافت می شود، در جایی که اغلب به اعصاب اپتیک نفوذ می کنند، که پیام هایی را از چشم به مغز می فرستند.

احتمال ایجاد این تومور در افراد مبتلا به نوروفیبروماتوز بیشتر است. گلیومای عصب بینایی می تواند باعث از بین رفتن بینایی و مشکلات هورمونی شود؛ زیرا این تومورها اغلب در پایه مغز که کنترل هورمونی را انجام می دهد، ایجاد می شوند. گلیوما های مؤثر بر عملکرد هورمون ها ممکن است به عنوان گلیومای هیپوتالاموس نیز شناخته شوند.

علائم گلیوما مغز را بیشتر بشناسید

علائم گلیوما چیست؟

گلیوما با ایجاد فشار بر روی مغز یا نخاع باعث ایجاد علائمی می شود. از جمله شایع ترین علائم گلیوبلاستوما عبارتند از:

علائم گلیوبلاستوما و سایر علائم گلیوما به آرامی ظاهر می شوند و ممکن است در ابتدا خفیف باشند. بعضی از گلیوماها علامتی ایجاد نمی کنند و ممکن است به صورت اتفاقی تشخیص داده شوند.

حتماً بخوانید:

علت ایجاد سرطان مغز چیست؟

سرطان مغز: تومورهای مغزی خطرناکند، چه خوش خیم باشند چه بدخیم سرطان مغز هم مانند بسیاری از تومورهای دیگر می‌تواند خوش خیم (کم شدت و متمرکز) و یا به…

تشخیص گلیوما

تشخیص گلیوما شامل موارد زیر است:

شرح حال از سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی: این مورد شامل سؤالاتی در مورد علائم بیمار ، سابقه بیماری های قبلی فرد و خانوادگی بیمار است.

معاینه عصبی: این معاینه بینایی ، شنوایی ، گفتار ، قدرت ، احساس ، تعادل ، هماهنگی ، رفلکس ها و توانایی تفکر و به یاد آوردن را آزمایش می کند.پزشک ممکن است چشم شما را معاینه کند تا تورم ناشی از فشار بر روی عصب بینایی شما چک کند . این تورم – ادم پاپی – نشانه ای است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.

اسکن مغز: تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) و توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن ) ، که از کامپیوترها برای ایجاد تصاویر دقیق از مغز استفاده می کنند، رایج ترین اسکن هایی هستند که برای تشخیص تومورهای مغزی استفاده می شوند.

بیوپسی: این روش با برداشتن یک نمونه کوچک از تومور برای معاینه در زیر میکروسکوپ انجام می شود. بسته به محل تومور ، بیوپسی و برداشتن تومور ممکن است در یک زمان انجام شود. اگر پزشکان نتوانند بیوپسی انجام دهند ، تومور مغز را تشخیص داده و بر اساس نتایج دیگر آزمایش ، یک برنامه درمانی را تعیین می کنند.

​

روش های درمان تومور گلیوما

درمان تومور گلیوما به اندازه، نوع، درجه و محل قرار گرفتن تومور بستگی دارد؛ همچنین سن فرد و وضعیت کلی سلامت بدنی وی مد نظر قرار گرفته می شود. علاوه بر فعالیت های متعدد جهت برداشتن تومور، این پروسه درمانی برای گلیوما ممکن است به داروهای خاصی جهت کاهش علائم و نشانه های تومور ها نیاز داشته باشد.

ممکن است پزشک شما استروئید ها را جهت کاهش ورم و تسکین فشار بر روی نواحی مد نظر در مغز تجویز کند. از داروهای ضد صرع ممکن است برای کنترل تشنج استفاده شود.

1- عمل جراحی

عمل جراحی برای برداشتن تومور تا حد ممکن معمولا اولین قدم در پروسه درمانی برای انواع مختلف تومورهای گلیوما به حساب می آید. در برخی از موارد، تومورهای گلیوما کوچک بوده و به راحتی می توان آن ها را از بافت های سالم اطراف جدا کرد و در نتیجه خارج کردن تومور به روش جراحی امکان پذیر خواهد بود.

در دیگر موارد امکان جدا کردن تومورها از بافت های اطراف وجود ندارد و یا ممکن است تومور مورد نظر در نواحی حساسی از مغز قرار گرفته باشد که حساسیت آنها بالا بوده و امکان انجام عمل جراحی به دلیل ریسک بالا امکان پذیر نباشد. در چنین شرایطی پزشک سعی می کند به شکل امن ، تا حد ممکن بخشی از تومور را بردارد. حتی برداشتن بخشی از تومور می تواند به کاهش علائم و نشانه های آن در بدن شما کمک کند.

در برخی شرایط، متخصصین اعصاب ممکن است نمونه گرفته شده از بافت بدن که پزشک جراح آن را خارج کردن است را مورد بررسی و آنالیز قرار دهد و نتایج را زمانی که عمل جراحی در حال اجرا است گزارش کنند. این اطلاعات به پزشک جراح در تصمیم گیری جهت برداشتن میزان بافت بدن کمک کند.

تعدادی فناوری و تکنیک مخصوص عمل جراحی وجود دارند که به پزشک در محافظت از بافت مغزی سالم بیمار در عمل برداشتن تومور مغزی کمک می کنند که از جمله آنها می توان به عمل مغزی همراه با رایانه، ام آر آی حین عمل، عمل جراحی مغز در حالت هوشیاری و لیزرها اشاره کرد.

به عنوان مثال در حین عمل جراحی در حالت هوشیاری، ممکن است از شما خواسته شود فعالیت یا کار خاصی را انجام دهید. بدین ترتیب جراح از سالم بودن بافت های خاص مغزی و کارکرد درست آن ها مطمئن خواهد بود.

جراحی برای برداشتن گلیوما خطراتی مانند عفونت و خونریزی را به همراه دارد. سایر خطرات ممکن است به بخشی از مغز شما که تومور در آن قرار دارد بستگی داشته باشند. به عنوان مثال ، جراحی بر روی تومور در نزدیکی رشته های اعصاب متصل به چشم ، ممکن است خطر از دست دادن بینایی را به همراه داشته باشد.

2- پرتو درمانی

معمولا پس از انجام عمل جراحی ، از پرتو درمانی جهت درمان تومور گلیوما استفاده می شود، به خصوص در آن دسته از تومور های درجه بالا و قوی. در پرتو درمانی از اشعه هایی با انرژی بالا نظیر ایکس ری و پروتونز استفاده می شود تا سلول های تومور سرطانی کشته شوند. پرتو درمانی تومور گلیوما به وسیله یک ماشین در خارج از بدن افراد انجام می شود.

دستگاه های پرتو درمانی خارجی متعددی در حال حاضر برای درمان تومورهای گلیوما مورد استفاده قرار می گیرند. نوع تومور فرد بیمار، درجه آن و دیگر فاکتور های عصب شناسی در تشخیص زمان بندی و نوع پرتو درمانی تاثیرگذار هستند.

پزشکی که در پرتو درمانی برای سرطان تخصص دارد ( انکولوژیست پرتونگاری ) همراه با دیگر پزشکان معالج تلاش می کند تا نقشه مناسبی را برای پرتو درمانی بیمار طراحی و تدوین کند.

از جمله گزینه های در دسترس پرتو درمانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- استفاده از رایانه ها جهت تشخیص دقیق زمان استفاده از پرتو درمانی برای ناحیه مورد نظر از تومور سرطانی مغز. از جمله تکنیک های در دسترس نیز می توان به پرتو درمانی با شدت تنظیم شده و پرتو درمانی با پرتوهای سه بعدی اشاره کرد.

2- استفاده از پروتون ها ( بخش های مثبت از اتم ها ) به جای اشعه ایکس ری به عنوان منبع پرتو های پروسه درمانی. این تکنیک، درمان با پروتون ساختاری نام دارد و زمانی پرتو درمانی آغاز می شود که اشعه پروتون به تومور رسیده باشد. در نتیجه میزان آسیبی که به بافت های اطراف وارد می شود به نسبت پرتو درمانی با اشعه ایکس ری کمتر خواهد بود.

3- استفاده از پرتو های چندگانه برای داشتن یک روش درمانی متمرکز و قوی. با این که به روش مذکور پرتودرمانی استریوتاکتیک (جراحی رادیولوژی) می گویند، اما این روش شامل عمل جراحی به شکل سنتی نمی شود.

هر پرتو در این روش های درمانی بسیار قدرتمند نیست؛ اما در نقطه ای که تمامی پرتو ها به هم می رسند ( جایی که تومور مغزی در آن جا حاضر است )، حجم زیادی از اشعه ها وارد می شوند تا بدین ترتیب سلول های تومور سرطانی در یک ناحیه بسیار کوچک کشته شوند.

انواع مختلفی از فناوری در جراحی رادیو سرجری وجود دارند تا به کمک آنها بتوان پرتو ها را به خوبی جهت درمان تومور های مغزی ارسال کرد و از جمله این تکنولوژی ها می توان به گاما نایف یا LINAC اشاره داشت.

عوارض جانبی پرتو درمانی به نوع تومور و میزان پرتوهای مورد استفاده بستگی دارد. عوارض جانبی رایج و پرتکرار در حین پرتو درمانی و پس از آن، خستگی، سردرد و تحریک پوست سر هستند.

3- شیمی درمانی

در شیمی درمانی از داروهای خاصی جهت کشتن سلول های تومور استفاده می شود. داروهای شیمی درمانی را می توان به صورت قرص های خوراکی و یا تزریق در رگ ها مورد استفاده قرار داد.

معمولا از شیمی درمانی در کنار پرتو درمانی استفاده می شود تا تومور گلیوما در بیماران درمان شود. داروی خاص شیمی درمانی که معمولا برای درمان گلیوما از آن استفاده می شود ، تموزولومید نام دارد که به صورت قرص خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد.

عوارض جانبی شیمی درمانی به نوع و دوز داروهای مورد استفاده بستگی دارد. عوارض جانبی رایج شیمی درمانی نیز حالت تهوع، استفراغ، سردرد، ریزش مو، تب و ضعف بدن هستند. برخی از این مشکلات را می توان به کمک دارو ها مدیریت کرد.

4- دارو درمانی هدفمند

در این روش تمرکز پزشکان بر روی مشکلات خاص حاضر در سلول های سرطانی است. دارو درمانی هدفمند با مسدود کردن این مشکلات و ویژگی های خاص، منجر به از بین رفتن سلول های سرطانی می شود.

یکی از روش های دارو درمانی هدفمند برای سرطان مغزی بواسیزوماب نام دارد. این دارو که با تزریق به درون رگ ها مورد استفاده قرار می گیرد، ایجاد رگ های خونی جدید را متوقف می کند و در نتیجه تامین خون برای تومور اتفاق نمی افتد و سلول های آن از بین می روند.

5- روش های درمانی جدید

تحقیقات در زمینه سرطان مغزی یک حوزه فعال به حساب می آید. محققان همیشه به دنبال راه های جدید جهت رساندن داروها به تومور های مغزی هستند که از جمله این ها پمپ است که یک جریان آرام و ادامه دار از شیمی درمانی یا دارو های هدفمند را به تومورها می رساند. این نوع از درمان CED نام دارد.

یک نوع دیگر از درمان با کمک تکنولوژی میدان های درمانی ( Optune ) ، میدانهای برقی را به مغز می فرستد و در نتیجه می توان از تکثیر سلول های سرطانی جلوگیری کرد. Optune یک دستگاه پوشیدنی است که قابل حمل بوده و در کنار داروی تموزولومید برای درمان تومور های جدید در بزرگسالان مورد استفاده قرار می گیرد.

درمان ویفر قابل تخریب و ایمپلنت شده ( Gliadel ) مبتنی بر یک دیسک است که در بدن قرار می گیرد تا داروهای شیمی درمانی را به سمت بافت تومور آزاد کند. از این روش معمولا پس از عمل جراحی بیمار استفاده می شود.

در روش درمانی به کمک نانو، ذراتی با سطح بالا که حاوی داروهای شیمی درمانی هستند در شریان های حامل خون به سمت تومور مورد استفاده قرار می گیرند.