آشنا شوید با راز روغن زیره که باعث سلامتی و جوانی می شود

زیره در دو نوع سبز و سیاه موجود است، که اگرچه ویژگی‌های تغذیه‌ای نسبتا مشابهی دارند اما دارای تفاوت‌هایی هم می باشند.

دکتر غلامرضا امین، استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران و متخصص طب گیاهان دارویی درباره انواع زیره می‌گوید:« دو نوع زیره با نام‌های زیره سیاه و زیره سبز می‌شناسیم که نوع سیاه آن با نام‌های زیره کرمانی و زیره کوهی و نوع سبز آن به نام کراویه معروف است.

زیره سبز به عنوان یک گیاه دارویی و ادویه ای از روزگاران کهن مورد استفاده قرار گرفته به طوری که قدیمی ترین اثری که از زیره سبز در تاریخ به دست آمده مصرف آن را به 5 هزار سال قبل می برد .
که مصریان برای مومیایی اجساد فراعنه از آن به همراه بادیان و مرزنجوش استفاده می کردند و از زیره در پاپیروس ها به عنوان یک ضد تشنج ، ملین ، مسکن ، محرک نامبرده و در طب سنتی هند محرک و مفید برای اسهال و ورم روده به کار برده می شده است .
اسانس میوه این گیاه خاصیت ضد باکتریایی دارد . از این اسانس در صنایع آرایشی و بهداشتی و صنایع غذایی استفاده می شود در برخی کشورها برای ضد عفونی کردن نخ بخیه از اسانس زیره سبز استفاده می شده است .

زیره ی سبز جزء اصلی پودرهای کاری و چیلی است و به عنوان طعم دهنده در محصولات غذایی تجاری متنوعی به کار می رود.روغن این گیاه از طریق تقطیر با بخار آب، برای مزه دار کردن نوشیدنی ها، دسرها و چاشنی ها مصرف می شود و همچنین جزء معطر کرم ها، لوسیون ها و عطریات است.زیره ی سبز همیشه یک ادویه ی غیرسمی و خوراکی بوده است. در عین حال ممکن است بعضی افراد به آن حساسیت داشته باشند.

سقط کننده، ضد درد، بی حس کننده، ضد کرم، ضد چسبندگی پلاکت ها، ضد باکتری، ضد سم، ضد صفرا، ضد باروری، ضد التهاب، ضد اکسیدان، ضد عفونی کننده، ضد اسپاسم، ضد تومور، تقویت کننده ی قوای جنسی، قابض، ضد نفخ، ضد احتقان، معرق، هضم کننده ی غذا، ادرار آور، شیرافزا، دارای خاصیت استروژنی، قارچ کش، لاروکش، فتودرماتیتیک، محرک، تقویت کننده ی معده، تقویت کننده ی رحم و التیام دهنده ی زخم.

جنس، گونه، نوع اسانس و ترکیبات گیاه زیره ی سبز با زیره ی سیاه کاملاً متفاوت است و اثرات دارویی آن ها نیز در بعضی موارد تفاوت دارد؛ به همین دلیل میزان مصرف آن ها نیز متفاوت خواهد بود. مقدار مصرف زیره ی سیاه، که در بسیاری از غذاها مصرف می شود، می تواند ده برابر زیره ی سبز باشد.

زیره طبیعتی گرم و خشک دارد و برطرف کننده نفخ غذا است. زیره سبز از ادویه‌های بسیار قدیمی و پرمصرف در صنایع غذایی بوده و به علت داشتن اسانس ملایم، گرم و خوش‌بو، به طور مستقیم در بسیاری از غذاها مصرف می‌شود.
از آن در تهیه نان‌های محلی و اخیرا صنعتی نیز استفاده می‌کنند و همچنین آن را برای نگه‌داری انواع کنسروها و گوشت‌های قرمز و سفید به کار می‌برند.زیره سبز قدرت مقابله با انواع آلودگی‌های باکتریایی و قارچی را هم دارد و برای همین در صنایع غذایی مورد استفاده فراوان قرار می‌گیرد.

این ویژگی به اضافه خاصیت معطر بودن باعث شده که زیره سبز به عنوان ادویه در تهیه سس‌های مخصوص انواع گوشت‌های سفید و قرمز و نیز در تهیه سُس‌های تند برای گوشت‌های قرمز استفاده گردد.زیره سبز همچنین نقش موثری در تأمین عطر و طعم ملایم در صنایع شیرینی پزی دارد و پودر و اسانس آن در این صنعت مصرف می گردد.

در صنایع دارویی، اسانس زیره سبز و یا عرق‌زیره سبز کاربرد وسیعی دارد و به‌عنوان ضداسپاسم، ضدنفخ، کمک‌کننده هضم غذا در اشکال مختلف دارویی در دسترس همه قرار گرفته است.زیره سبز دارای صفاتی شبیه زیره سیاه و انیس سبز است در بیماری های مختلف به عنوان ضد تشنج ، ضد صرع ، مقوی معده مدر ، بادشکن ، قاعده آور و معرق استفاده می شود .

زیرۀ سبز در نزله های حاد و مزمن برونش ها ، نفخ ناشی از سوء هضم ، بلع هوا ، رفع گازهای روده ، رفع ترشحات مهبلی (ترشحات زنانگی) و قطع حالت قاعدگی در زنان جوان اثرات مفید ظاهر می نماید .از زیرۀ سبز برای معطر ساختن نان ، پنیر و همچنین تهیه بعضی از لیکورها استفاده به عمل می آورند .در استعمال خارج قرار دادن ضماد آن روی پستان ، در موارد جمع شدن شیر در پستان اثرات مفید ظاهر می کند.

زیره سیاه

زیره سیاه با توجه به نوع منطقه جغرافیایی مشابه زیره سبز یا رازیانه می باشد. زیره سیاه با نام علمی کاروم کاروی یا آپیوم کاروی شناخته می‌شود.این گیاه در اروپا، خاورمیانه (خصوصا مناطق کویری ایران) و شمال آفریقا یافت می‌شود.

تسکین درد : برای رفع و یا کاهش دردهای ناشی از قاعدگی و دردهای روده می توان دم کرده زیره سیاه را مصرف کرد. همچنین مصرف زیره سیاه یا روغن آن برای تسکین دل درد کودکان بسیار موثرست.

درمان بی اشتهایی : میوه ی زیره را می توان له کرد و در مقداری آب جوش دم کرد. مصرف این ماده در افزایش اشتها بسیار موثرست. همچنین می توان از گرد گیاه در آب مخلوط کرد و میل نمود یا می توان برای افزایش اشتها دانه ی آن را جوید.

قاعده آور : این ادویه ی ایرانی نه تنها برای تسکین درمان قاعدگی موثرست، بلکه به خاطر طبع و خاصیت گرمی که دارد بسیار قاعده آور نیز هست.

رفع بوی بد دهان : اگر مقداری زیره سیاه را برای مدت زمانی محدود بجوید و در دهان خود نگه دارید، بوی بدن دهان و حتی بوی بد ناشی از خوردن سیر و پیاز را برطرف می کند.

کاهش وزن : زیره سبز چربی سوزست و تاثیر بسیار زیادی در کاهش وزن دارد. آزمایشی بین دو گروه از زنان چاق انجام شد که دارای رژیم غذایی و میزان دریافتی کالری یکسان بودند ولی با این تفاوت که یک گروه از آنان به همراه غذای خود مقداری زیره مصرف می کردند. در نهایت مشخص شد گروهی که زیره مصرف نمی کردند نسبت به گروه دیگر، از کاهش وزن کم تری برخوردار شده اند.

کاهش چربی خون : ترکیباتی گیاهی به نام فیتوسترول ها در زیره سیاه مانع از جذب کلسترول به خون می شود. بنابراین مصرف مقدار کافی از زیره سبز سبب کاهش چربی های مضر خون مثل تری گلیسیرید شده و میزان کلسترول بد خون را نیز کاهش می دهد.

ضد سرطان : در آزمایشات مربوط به ادویه های حاوی زیره ی سبز، خاصیت ضد سرطانی این ماده مشخص شده است. وجود ماده ای به نام اتردوپترولی در زیره ی سیاه خاصیت آنتی اکسیدانی دارد که اثر شدیدی در جلوگیری از بروز سرطان دارد.

خاصیت روغن زیره برای سلامت بدن

1- افزایش شیر مادر با روغن زیره

مصرف روغن زیره و عسل در افزایش مقدار شیر مادران شیرده بسیار موثر است. در ضمن این ترکیب از نفخ و کارکرد بد سیستم گوارشی نوزادان پیشگیری می کند.

2- ویژگی آنتی هیستامینی

هیستامین دلیل اصلی عطسه، سرفه و بروز حساسیت می باشد. برای مقابله با آسم و آلرژی، داروهای زیادی وجود دارد که اکثر آن ها دارای عوارض جانبی بوده و به طور دایم نمی توان از این داروهای ضدهیستامین مصرف کرد.اما عرق زیره به طور شگفت آوری می تواند به عنوان یک آنتی هیستامین قوی بدن را از شر هیستامین خلاص کرده و تنگی نفس، سرفه و دیگر آثار حساسیت را از بین ببرد.

3- روغن زیره یک ضدعفونی کننده است

عرق زیره به عنوان یک ضد عفونی کننده خوب می تواند التهابات درون روده بزرگ، دستگاه گوارش، سیستم تنفسی و دستگاه مجاری ادراری را از بین ببرد.این عرق از رشد و گسترش باکتری ها و قارچ ها جلوگیری کرده و برای رفع زخم معده نیز مفید است.

4- مناسب سلامت قلب با روغن زیره

روغن زیره برای هر چیزی که به عملکرد صحیح قلب مربوط می شود، بسیار مفید است. زیره روند ضربان قلب را بهبود بخشیده و ماهیچه های قلب را تقویت می کند.همچنین از سفت شدگی سیاهرگ ها و سرخرگ ها جلوگیری کرده و موجب کاهش فشار خون و کلسترول می شود.

5- روغن زیره ضدگرفتگی و انقباض

عرق زیره به سرعت تمام عضلات بدن را از انقباض های آزاردهنده رها می کند.همچنین، روغن زیره گرفتگی های سیستم تنفسی که منجر به عطسه، تنگی نفس و سرفه بی وقفه می شود را بر طرف می کند.

6- روغن زیره ضد نفخ است

روغن زیره ضد نفخ است. برای رفع نفخ می توان روغن نفخ و آب گرم را مخلوط کرده و مصرف نمایید و سپس نتایج شگفت آور آن را ببینید.

7- روغن زیره هضم کننده و ضد درد معده است

ترکیبی از یک قاشق روغن زیره با آب گرم و مقداری نمک سیاه، مشکلات گوارشی مثل سوء هاضمه، برگشت اسید معده و ترشح زیاد اسید معده را بر طرف می کند.عرق زیره همچنین معده را از التهاب و زخم معده حفظ کرده و عمل هضم را آسان می کند.

8- روغن زیره ادرار آور است

روغن زیره ادرارآور بوده و در دفع راحت سنگ کلیه کمک می کند. روغن زیره فشار خون را پایین می آورد، چربی های بدن را کاهش می دهد، بدن را از اسید اوریک پاک می کند و کلیه ها را از مواد ته نشین شده شستشو می دهد؛ در نتیجه، باعث کارکرد بهتر مجرای ادراری می شود.

9- ویژگی های قاعده آور

روغن زیره به بانوان با قاعدگی نامنظم کمک کرده و همچنین یائسگی را به تاخیر می اندازد.

10- روغن زیره خلط آور است

روغن زیره برای تخلیه سینوس ها از اخلاط بسیار مفید می باشد. بدین منظور مقداری عرق زیره را با عسل در آب گرم مخلوط کرده و میل کنید.

مزایا و موارد دیگر مصرف روغن زیره

کاربردهای بسیاری دیگر برای روغن زیره وجود دارد، اگرچه تحقیقات کمتری در مورد برخی از این ادعاها وجود دارد.کاربرد خارجی آن می تواند احتقان را در موارد سرفه و سرماخوردگی برطرف کند.
پوست را روشن و براق کند . التهاب ران های داخلی و نواحی اطراف دستگاه تناسلی را درمان کند . همچنین جذام، بثورات، آکنه، زگیل، روماتیسم، آرتریت، نقرس، کاهش بینایی، سردرد، کمردرد، درد دندان و ریزش مو را علاج می کند.

کاربرد خوراکی آن قادر به درمان سرفه و سرماخوردگی، عصبیت و تنش، خستگی، مننژیت، از دست دادن حافظه، اختلال کلیه، تهوع، استفراغ، بیماری های قلبی، اسیدیته، ناتوانی جنسی، فشار خون بالا، اسهال، تب، بی خوابی و مشکلات مربوط به ترشحات از غدد درون ریز را درمان می کند.
مصرف منظم روغن زیره از بدن در مقابل همه بیماری ها محافظت می کند و افراد را برای مدت طولانی سالم و با نشاط نگه می دارد.همچنین در تهیه صابون و عطر از آن به عنوان ماده معطر استفاده می شود.

احتیاط در مصرف روغن زیره

هیچ خطری ذاتی برای روغن زیره وجود ندارد، مگر در موارد نادری از تحریک زمانی که نوع بسیار غلیظی آن بر روی پوست اعمال شود.

مخلوط کردن روغن زیره

روغن زیره با روغن های ریحان، گشنیز، فرانکنسنس، بابونه، زنجبیل، نارنج و روغن اسطوخودوس به خوبی ترکیب می شود.باید از این که روغن زیره از کجا می آید ،آگاه باشید. امروزه محصولات زیادی وجود دارد که ادعا می شود از روغن زیره ساخته شده است.
برای مقابله با آن، شما باید یک خریدار هوشمند باشید و روغن زیره را از طرف منابع معتبر برای جلوگیری از کلاهبرداری خریداری کنید.
مراقب انواع مختلف روغن زیره باشید. روغن زیره ای که به منظور استفاده خارجی ساخته می شود را نباید به نحو دیگری جز مصرف موضعی استفاد کنید.