آشنایی با موارد مصرف و عوارض قرص هیدروکسی زین
قرص هیدروکسی زین چیست؟
هیدروکسی زین (Hydroxyzine) برای درمان خارش و آلرژی مصرف می‌شود. همچنین از این دارو در درمان اضطراب و تنش عصبی، به عنوان آرام‌بخش قبل از بیهوشی عمومی، کاهش عوارض قطع مصرف مواد مخدر و الکل، کنترل خارش های آلرژیک از جمله کهیر مزمن و کنترل تهوع استفاده می‌گردد. این دارو به دلیل داشتن خاصیت ضد حساسیت اثر آرام‌بخش و خواب آور دارد.
این دارو به صورت قرص روکش‌دار حاوی ۱۰ و ۲۵ میلی‌گرم هیدروکسی زین هیدروکلراید تولید می‌شود.
مکانیسم اثر هیدروکسی زین
اثر ضد اضطراب و تسکین‌بخش: هیدروکسی‌زین از طریق کاهش فعالیت بعضی از نواحی زیر قشری CNS موجب بروز اثرات تسکین بخش و ضد اضطراب می‌شود. این دارو با مصرف مقادیر زیاد ، اثر ضد درد نیز دارد.
اثر ضد خارش: هیدروکسی زین برای پیوند یافتن به گیرنده‌های سلولی به طور مستقیم با هیستامین رقابت می‌کند.
سایر اثرات: هیدروکسی زین به عنوان یک داروی کمکی برای ایجاد تسکین و داشتن اثرات آنتی هیستامین و آنتی کولینرژیک ، قبل و بعد از جراحی به کار می‌رود.
فارماکوکینتیک هیدروکسی زین
- جذب: بعد از مصرف خوراکی، به سرعت و به طور کامل جذب می‌شود. پخش: چگونگی پخش این دارو در انسان به خوبی مشخص نیست.
- متابولیسم: تقریباً به طور کامل در کبد متابولیزه می‌شود.
- دفع: متابولیتهای هیدروکسی زین عمدتاً از طریق ادرار و مقادیر کمی از دارو و متابولینهای آن از طریق مدفوع دفع می‌شوند.
- نیمه عمر این دارو سه ساعت است. اثر تسکین بخش این دارو ممکن است تا 6-4 ساعت ، و اثر ضد هیستامین آن تا مدت چهار روز باقی بماند.
پیش از مصرف هیدروکسی زین
با وجود اینکه تهیه ی هیدروکسی زین بدون نسخه ی پزشک از داروخانه امکان پذیر می باشد، اما پیش از تهیه و شروع مصرف آن لازم است به نکات زیر توجه فرمایید:
- در صورت بارداری، اقدام به بارداری و یا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید تا داروی ضدحساسیت مناسب شرایط شما را برایتان تجویز نماید.
- در افراد بالای 65 سال حساسیت به عوارض این دارو بیشتر می باشد و ممکن است منجر به خواب آوری عمیق در فرد گردد.
- در صورت سابقه ی مشکلات کبدی،کلیوی، قلبی، چشمی (آّب سیاه یا گلوکوم )، مشکلات پروستات یا هرگونه مشکل در دفع ادرار، صرع، مشکلات مزمن تنفسی مانند آسم و برونشیت و سایر موارد حتما پزشک خود را مطلع سازید.
- در صورتی که مبتلا به انسداد روده ی کوچک می باشید (حتی از نوع خفیف) حتما پزشک خود را مطلع سازید.
- از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجادکند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید.
نحوه مصرف هیدروکسی زین
- معمولا مصرف این دارو بصورت یک مرتبه شب ها پیش از خواب، علائم را کنترل می نماید. با این حال ممکن است این دارو دو تا سه مرتبه در روز با توجه به شدت علائم شما تجویز شود.
- این دارو با غذا تداخل خاصی ندارد و می توان آن را قبل یا بعد از غذا مصرف کرد.
- در صورتی که از فرم خوراکی شربت برای کودکتان استفاده می نمایید، مقدار مصرف دارو و نحوه ی مصرف آن را بطور دقیق از پزشک یا داروساز خود سوال بفرمایید. مقدار مصرفی دارو برای کودکان با توجه به سن و وزن آنها محاسبه می شود.
- در صورت فراموشی یک نوبت مصرف دارو، از مصرف نوبت فراموش شده صرف نظر نمایید و نوبت بعدی را طبق برنامه مصرف نمایید. به هیچ وجه مقدار دارو در یک نوبت را دوبرابر ننمایید.
- می توانید دارو را تا زمانی که علائم شما بهبود یابد مصرف کنید و پس از بهبودی دارو را قطع نمایید.
موارد و مقدار مصرف هیدروکسی زین
معمولا مصرف این دارو به صورت یک مرتبه شب‌ها پیش از خواب، علائم را کنترل می‌نماید. با این حال ممکن است این دارو دو تا سه مرتبه در روز با توجه به شدت علائم شما تجویز شود. مقدار مصرف هر دارو را پزشک تعیین می‌کند ولی مقدار مصرف معمول این دارو به شرح زیر می‌باشد:
بزرگسالان: به عنوان داروی آنتی هیستامین یا ضد تهوع ، مقدار 100 – 25 میلی‌گرم ، سه یا چهار بار در روز تجویز می‌شود و همچنین به عنوان داروی ضد اضطراب یا آرام‌بخش مقدار 100 – 50 میلی‌گرم یکجا مصرف می‌شود.
کودکان: در کودکان زیر 6 سال به عنوان داروی آنتی هیستامین یا ضد تهوع ، 5/12 میلی‌گرم هر 6 ساعت مصرف می‌شود و همچنین به عنوان داروی ضد اضطراب یا آرام بخش روزانه 50 میلی‌گرم در دوزهای منقسم مصرف می‌شود. در کودکان بالاتر از 6 سال به عنوان داروی آنتی هیستامین یا ضد تهوع 25 – 5/12 میلی‌گرم هر 6 ساعت مصرف می‌شود و به عنوان داروی ضد اضطراب و آرام بخش ، 100 – 50 میلی‌گرم در روز در دوزهای منقسم مصرف می‌شود.
در صورت فراموشی یک نوبت مصرف دارو، از مصرف نوبت فراموش شده صرف نظر نمایید و نوبت بعدی را طبق برنامه مصرف نمایید. به هیچ وجه مقدار دارو در یک نوبت را دوبرابر ننمایید. این دارو را می‌توان همراه غذا ، آب یا شیر مصرف نمود.
عوارض شایع هیدروکسی زین
- احساس سرگیجه و خواب آلودگی و تاری دید
- برای سردرد احتمالی ناشی از مصرف این دارو از داروساز خود درمورد داروی ضد درد مناسب سوال بفرمایید.
- خشکی دهان نیز از علائم مربوط به مصرف این دارو می باشد که با آدامس یا آبنبات فاقد شکر می توان آن را برطرف نمود .
- در مدت درمان با این دارو، ممکن است با مشکل در دفع ادرار مواجه شوید. در این صورت به پزشک خود اطلاع دهید.
- در صورت معده درد و مشکلات گوارشی، با مصرف غذاهای سبک و پرهیز از غذاهای چرب و پرادویه، می توانید این عوارض را کاهش دهید.
موارد منع مصرف و احتیاط حین مصرف هیدروکسی زین
هیدروکسی زین ممکن است بر اثرات داروهای مخدر شبه تریاک، باربیتوراتها، الکل، داروهای آرام‌بخش و سایر داروهای مضعف CNS افزوده یا آنها را تشدید کند. مقدار مصرف داروهای مضعف CNS باید تا حدود 50 درصد کاهش یابد. مصرف همزمان با سایر داروهای آنتی کولینرژیک موجب بروز اثرات اضافی آنتی کولینرژیک می‌شود. هیدروکسی زین ممکن است اثر اپی‌نفرین در انقباض عروق را مسدود سازد. اگر مصرف یک داروی منقبض کننده عروقی موردنیاز باشد ، باید از نور‌اپی‌نفرین یا فنیل افرین استفاده شود.
توصیه های دارویی هیدروکسی زین
- هیدروکسی زین می تواند خواب آلودگی و گیجی شدیدی در شماایجاد کند. در صورتی که این اتفاق برای شما رخ داد، تا زمانی که اثر دارو از بین نرفته از رانندگی و کارهایی که نیاز به تمرکز و احتیاط بیشتری دارند خودداری کنید .
- مصرف الکل عوارض خواب آوری هیدروکسی زین را تشدید می نماید به همین دلیل از مصرف الکل و فرآورده های الکلی در زمان درمان با این دارو خودداری نمایید .
- در صورتی که قصد انجام عمل جراحی، درمان یا آزمایشات بالینی خاصی (مانند تست آلرژی)را دارید،درمانگر خود را از مصرف این دارو مطلع نمایید زیرا لازم است برای مدتی پیش از انجام این پروسه ها مصرف داروهای ضدحساسیت را قطع نمایید.
- در مدت درمان با این دارو حساسیت بدن شما به نور بیشتر می شود لذا تاجای ممکن درمعرض نور مستقیم قرار نگیرید و از کرم های ضدآفتاب و عینک آفتابی استفاده نمایید.
- پیش از شروع هر داروی جدید، پزشک یا داروساز خود را در جریان مصرف هیدروکسی زین قرار دهید تااز تداخلات دارویی و بروز عوارض دارویی جلوگیری نمایید.
توصیه‌ها و مراقبت‌های پرستاری هیدروکسی زین
- نباید به وسیله تزریق زیرجلدی داخل شریانی، یاداخل وریدی تجویز شود. تزریق تصادفی با این روش‌ها ممکن است سبب درد در محل تزریق، صدمه بافت و ممکن است منتهی به ترومبوز یا فلبیت شود.
- در صورتی که بیمار تحت درمان با دوز مصرفی بالای هیدروکسی زین است، روزانه وضعیت مخاط دهان را کنترل کنید. اثربخشی هیدروکسی زین باید به طور دوره‌ای مجددا ارزیابی شود.
- اثربخشی مصرف بیش از ۴ ماه باید براساس پاسخ فردی به این دارو مجددا بررسی شود.
- به بیمار تاکید کنید تا مراقبت زیادی از دندان‌ها به عمل آورد و از تحریک یا زخمی کردن لثه‌ها و سایر بافت‌های دهانی اجتناب کند.
شرایط نگهداری هیدروکسی زین
همه ی داروها خصوصاً داروهای خواب آور،داروهای اعصاب و داروهای با بسته بندی و رنگ جذاب را حتماً دور از دسترس اطفال نگهداری کنید .
بیشتر بخوانید:
حساسیت دارویی،تشخیص حساسیت دارویی چگونه است؟
موارد مصرف قرص کتوتیفن (Ketotifen) و عوارض جانبی این دارو
آشنایی با موارد مصرف و عوارض داروی ضد حساسیت اولوپاتادین
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم
