آشنایی با موارد مصرف قرص لاپاتینیب

لاپاتینیب چیست و چرا مصرف می شود؟

لاپاتینیب (Lapatinib) با نام تجاری تیکرب (Tykreb) یک داروی ضد سرطان و یک مهار کننده پروتئین تیروزین کیناز می‌باشد که با جلوگیری از رشد سلول های سرطانی از رشد و گسترش آنها جلوگیری می کند.

لاپاتینیب به همراه یکی دیگر از داروها به نام کپسیتابین (Xeloda) و یا لتروزول (Femara) در درمان نوع خاصی از سرطان سینه پیشرفته (متاستاتیک پستان) که به سایر نقاط بدن گسترش یافته است مورد استفاده قرار می‌گیرد. لاپاتینیب اغلب پس از دیگر داروهای سرطان که موفق به درمان علائم نشده اند تجویز می‌شود.

مکانیسم اثر لاپاتینیب

در سرطان برخی از سلول‌ها به صورت کنترل نشده رشد و تکثیر می‌شوند. داروهای شیمی درمانی سبب مهار تکثیر و رشد سلول‌های سرطانی می‌شوند. لاپاتینیب به گروهی از داروها به نام مهارکننده‌های تیروزین کینازی تعلق دارد. این داروها با مهار یک پیام آور شیمیایی به نام تیروزین کیناز که برای رشد سلول الزامی است عمل می‌کنند. این مکانیسم داروی لاپاتینیب از رشد و گسترش سلول‌های توموری جلوگیری می‌کنند.

مصرف لاپاتینیب در دوران بارداری و شیردهی

رده بندی بارداری : گروه D

این دارو می‌تواند به جنین آسیب برساند و یا باعث نقائصی در هنگام تولد نوزاد شود٬ اگر شما از این دارو استفاده می کنید حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید.

هنوز معلوم نیست که این دارو می تواند به شیر مادر عبور کند و یا به کودک شما آسیب برساند٬ قبل از مصرف این دارو در دوران شیردهی پزشک خود را در جریان قرار دهید .

نحوه مصرف لاپاتینیب

• بصورت قرص خوراکی استفاده می شود.
• تنها یک فرم 250 میلی گرمی دارد.
• دقیقا همانطوری که پزشک توصیه می کند استفاده نمایید.
• لاپاتینیب باید حداقل یک ساعت قبل یا یکساعت پس از غذا استفاده شود. کل قرصها باید یکجا مصرف شود. تقسیم قرص ها توصیه نمی شود.
• در دوره مصرف لاپاتینیب گریپ فروت نخورید و آب آنرا نیاشامید.
• اگر یک دوز لاپاتینیب را فراموش کردید، به محض اینکه یادتان آمد آنرا در همان روز مصرف نمایید. اگر بیش از یک روز فاصله افتاد روز بعد دارو را 2 برابر استفاده نکنید و تنها دوز فراموش شده را مصرف نمایید. اگر مطمئن نیستید چه کار کنید از مراقب سلامتتان بپرسید.
• پزشک می تواند دوز لاپاتینیب را بر اساس میزان تحمل شما تنظیم نماید.

موارد منع مصرف داروی لاپاتینیب

1. به تاریخ انقضا داروی لاپاتینیب توجه کنید و اگر دارویی که در دستتان است تاریخ انقضای آن تمام‌شده است،از آن مصرف نکنید.
2. هرگز داروی لاپاتینیب را به کس دیگری حتی با علائم مشابه خودتان تجویز نکنید.
3. داروی لاپاتینیب را بیش از دوز تجویزشده توسط پزشک ، مصرف نکنید.
4. تداخل دارویی داروی لاپاتینیب را چک کنید و حتماً به پزشکتان،اطلاع دهید که در حال مصرف چه داروی دیگری هستید.

تداخلات دارویی لاپاتینیب

تداخل دارویی ممکن است عملکرد داروها را تغییر و خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. یک لیست از تمام داروهایی (ازجمله داروهای با نسخه / بدون نسخه و محصولات گیاهی) که استفاده می‌کنید تهیه کرده و آن را با دکتر و داروساز خود به اشتراک بگذارید. دوز دارو مصرفی خود را بدون مشورت با دکتر خود تغییر نداده و یا مصرف دارو را ترک نکنید.

این دارو می‌تواند سرعت حذف سایر داروها از بدن را کاهش دهد و بر چگونگی عملکرد این داروها تأثیر گذارند. نمونه‌هایی از داروهای تحت تأثیر، عبارت‌اند از: برخی از داروهای کلسترول “استاتین‌ها” (سیمواستاتین، لووستاتین، آتورواستاتین)، تاکرولیموس، ترازودون و دیگوکسین.

سایر داروها می‌تواند بر حذف و عملکرد لاپاتینیب تأثیر گذارند. مثال‌هایی از این داروها ، عبارت‌اند از : دگزامتازون، سایمتیدین، مخمر سنت جان، ضد قارچ‌های آزول (مانند ایتراکونازول، کتوکونازول)، آنتی‌بیوتیک ماکرولید (مانند اریترومایسین، کلاریترومایسین)، مهارکننده‌های پروتئاز HIV (مانند ریتوناویر، ساکوییناویر)، ریفامایسین‌ها (مانند ریفابوتین) و داروهای ضد تشنج خاص (مانند کاربامازپین، فنی توئین).

بسیاری از داروها علاوه بر لاپاتینیب ممکن است ریتم قلب (طولانی شدن زمان QT) را تحت تأثیر قرار دهند، از جمله: آمیودارون (amiodarone)، دوفتیلید ((dofetilide، پیموزاید(pimozide )، پروکائین آمید(procainamide)، کینیدین(quinidine)، سوتالول(sotalol)، آنتی‌بیوتیک‌های ماکرولید (مانند اریترومایسین).

نکاتی که قبل از مصرف لاپاتینیب باید در نظر گرفته شود

بعضی داروها را نمی‌توان در بعضی از شرایط تجویز نمود و بعضی داروها نیز در صورتی که نیاز به درمان تکمیلی باشد تجویز می‌گردد. بنابراین بهتر است که قبل از مصرف داروی لاپاتینیب ، پزشکتان از موارد زیر مطلع باشد:

• در صورتی که دچار بیماری هستید و یا احساس کسالت می‌کنید.
• در صورتی که هر گونه اختلال کبدی و یا کلیوی دارید.
• در صورتی که بیماری قلبی و یا آریتمی هستید.
• در صورت حاملگی و یا در صورتی که به نوزاد خود شیر می‌دهید.
• اگر در حال حاضر در حال مصرف داروی خاصی هستید. این داروها شامل تمام داروهای در دسترس است،چه برایتان تجویز شده است و چه بدون تجویز پزشک آن را مصرف می‌کنید نظیر داروهای گیاهی و داروهای مکمل.
• اگر تاکنون به هر نوع دارو حساسیت داشته‌اید.

عوارض جانبی احتمالی داروی لاپاتینیب

تمام داروها در کنار تأثیرات مثبتشان،می‌توانند مسبب عوارض ناخواسته‌ای در بدن باشند. اگرچه این عوارض در همه افراد به وجود نمی‌آید. با گذر زمان بدن خود را با داروی جدیدی مانند لاپاتینیب وفق می‌دهد و این علائم نیز برطرف می‌شوند اما اگر علائم زیر ادامه پیدا کرد و یا رنج آور شد با پزشک خود مشورت نمایید.

• اسهال: آب فراوان بنوشید. در صورت تداوم این عارضه با پزشک خود مشورت نمایید.
• کسالت، سوء هاضمه، شکم درد: غذاهای ساده مصرف نمایید و از خوردن غذاهای تند و پرچرب پرهیز نمایید.
• سرفه، تنگی نفس: در اسرع وقت این مورد را به پزشک اطلاع دهید.
• احساس خستگی: در این شرایط از رانندگی کردن و کار با ابزار خودداری کنید.
• سردرد، زخم دهان، یبوست، دردهای عمومی بدن: از پزشکتان بخواهید که برای این موارد داروهای مناسب تجویز نماید.
• کاهش اشتها، مشکلات خواب، گر گرفتگی، خونریزی بینی، ریزش و یا نازک شدن موها، کهیرهای خارش دار: در صورت آزار دهنده شده هر کدام از این موارد به پزشک اطلاع دهید.

اگر علائم دیگری در خود مشاهده کردید که فکر می‌کنید به دلیل مصرف لاپاتینیب می‌باشد به پزشک اطلاع دهید.

پایش و تست های مورد لزوم در حین مصرف لاپاتینیب

در دوره مصرف لاپاتینیب به طور منظم توسط پزشک ویزیت می شوید تا عوارض پایش شود و پاسخ به درمان ارزیابی گردد. بررسی دوره ای خون برای ارزیابی سلول های خونی (CBC) و نیز عملکرد سایر اعضا (کلیه و کبد) انجام می شود.

توصیه های دارویی لاپاتینیب

• حداقل در 24 ساعت 2-3 لیتر مایعات بنوشید مگر اینکه پزشک شما توصیه دیگری کرده باشد.
• طبق نظر پزشکتان از داروهای ضد اسهال استفاده نمایید.
• غذاهایی مصرف کنید که به کاهش اسهال کمک می کند.
• پیشگیری از سندرم دست – پا: فعالیت های روزانه را طوری تنظیم نمایید که حرکات سایشی و مواجهه با گرما به حداقل برسد.
• کف دست ها و پاها را با کرم های مرطوب کننده، مرطوب نمایید.
• برای کاهش تهوع، از پزشکتان داروهای ضد تهوع بخواهید، وعده های غذایی را کوچک اما متعدد نمایید.
• برای کمک به درمان/پیشگیری از زخم های دهان، از یک مسواک نرم استفاده کنید و سه بار در روز با یک یا نصف قاشق جوش شیرین و یک یا نصف قاشق نمک مخلوط با 25 سی سی آب دهان را بشویید.
• شما در معرض خطر عفونت هستید به همین خاطر فورا تب یا هرگونه علامت عفونت را به مراقب سلامت خود اطلاع دهید.
• دستان خود را مکرر بشویید.
• برای کاهش خونریزی از ماشین اصلاح الکتریکی و مسواک نرم استفاده نمایید.
• از ورزش های تماسی یا فعالت های آسیب زا پرهیز کنید.
• از رویارویی با نور خورشید پرهیز نمایید. از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر و پوشش های مناسب استفاده نمایید.
• در کل نوشیدن الکل باید کاملا قطع شود. شما باید این مساله را با پزشکتان درمیان بگذارید.
• خیلی استراحت کنید.
• تغذیه خوب داشته باشید.
• اگر دچار عوارضی شدید به تیم مراقب سلامتتان اطلاع دهید. آنها می توانند دارو یا راهکارهایی را به شما پیشنهاد دهند که در مدیریت این مشکلات موثر است.

نحوه نگه‌داری داروی لاپاتینیب

• لاپاتینیب را در دمای اتاق بین 15-30 درجه سانتیگراد نگهداری کنید. درب قوطی آنرا محکم ببندید و آنرا دور از دسترس بچه ها نگه دارید.
• قرص‌های مصرف نشده را به داروخانه برگردانید.

بیشتر بخوانید:

سرطان سینه بیشتر در چه کسانی دیده می شود؟

علائم اصلی و راههای تشخیص سرطان سینه کدامند ؟

آیا خوابیدن با سوتین باعث سرطان سینه می شود ؟