آشنایی با قرص تولبوتامید و عوارض جانبی آن

معرفی قرص تولبوتامید

تولبوتامید (Tolbutamide) دارویی است که با تحریک سلول‌های بتا جزایر لانگرهانس سبب افزایش ترشح انسولین می‌شود. این دارو (به صورت خوراکی) برای درمان دیابت استفاده می‌شود.

انسولین هورمونی است که به طور طبیعی در بدن، توسط لوزالمعده ساخته می‌شود. این به کنترل سطح قند خون کمک می کند. اگر بدن شما به اندازه کافی انسولین را برای رفع نیازهایش نسازد و یا اگر از انسولینی که می‌سازد، به طور موثر استفاده نکند، درنتیجه بیماری به نام دیابت ملیتوس (دیابت شیرین) ایجاد می‌شود. تولبوتامید یکی از داروهایی (دسته دارویی سولفونیلوراز) است که برای افراد مبتلابه دیابت نوع ۲ تجویز می‌شود.

افراد مبتلا به دیابت برای کنترل مقدار گلوکز (قند) خون نیاز به درمان دارند؛ زیرا که کنترل خوب میزان قند خون، خطر ابتلا به عوارض بعدی را کاهش می‌دهد. برخی افراد می‌توانند قند خون خود را با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی‌شان کنترل کنند، اما برای برخی دیگر، داروهایی در کنار تغییر رژیم غذایی تجویز می‌شود.

داروی تولبوتامید با افزایش مقدار انسولینی که پانکراس تولید می‌کند، میزان قند خون را کاهش می‌دهد؛ این دارو به تنهایی یا همراه با داروهای ضد دیابتی یا انسولین داده می‌شود.

مقدار و روش درست مصرف داروی تولبوتامید

1. قبل از شروع درمان با این دارو، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید. این بروشور به شما کمک می‌کند تا اطلاعات جامع دارویی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید.
2. دوز و مقدار داروی تولبوتامید از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ دارو را دقیقاً همانطور که پزشک برایتان تجویز کرده است، استفاده نمایید. معمولاً درمان با یک قرص تولبوتامید در صبح است.
3. قرص تولبوتامید را به طور منظم و سر یک ساعت مشخص به همراه مقداری آب مصرف کنید.
4. در دوران استفاده از این دارو میزان قند خون خود را چک کنید تا میزان سطح خون شما کنترل شود و یا دچار افت قند خون نشوید.
5. اگر فراموش کردید که دوز داروی روزانه خود را در زمان مشخص مصرف کنید اما به زودی یادتان افتاد، دارو را مصرف کنید؛ اما اگر زمانی به یاد آوردید که نزدیک به ساعت دوز بعدی دارو است، دوز از یاد رفته را مصرف نکنید. نباید به خاطر دوز از یاد برده شده، دو دوز از دارو را باهم مصرف کنید.

موارد منع مصرف تولبوتامید

• به تاریخ انقضای داروی تولبوتامید توجه کنید و اگر دارویی که در دستتان است تاریخ انقضای آن تمام‌شده است،از آن مصرف نکنید.
• هرگز داروی تولبوتامید را به فرد دیگری حتی با علائم مشابه خودتان تجویز نکنید.
• تداخل دارویی تولبوتامید را چک کنید و اگر در حال استفاده از دارویی هستید که با این دارو تداخل دارد، با پزشک خود راجع به استفاده از داروهایتان مشورت نمایید.

مصرف تولبوتامید در دوران بارداری و شیردهی

در دوران بارداری و شیردهی، نباید دارویی را خودسرانه و بدون مشورت با پزشک استفاده کنید. مصرف داروی تولبوتامید در دوران بارداری ممکن است برای جنین خطرناک باشد.

تاثیر مصرف داروی تولبوتامید بر رانندگی

تولبوتامید می‌تواند باعث افت قند خون و علائمی مانند سرگیجه و ضعف در شما شود، تا زمانی که این علائم بر طرف نشدند، از رانندگی کردن بپرهیزید.

تداخلات دارویی تولبوتامید

تداخلات دارویی ممکن است عملکرد داروها را تغییر و خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. یک لیست از تمام داروهایی (ازجمله داروهای با نسخه / بدون نسخه و داروهای گیاهی) که استفاده می‌کنید تهیه کرده و آن را با دکتر و داروساز خود به اشتراک بگذارید. دوز داروی مصرفی خود را بدون مشورت با دکتر خود تغییر نداده و یا مصرف دارو را ترک نکنید.

داروهای بتا بلاکر (مثل متوپرولول، پروپرانولول، قطره چشم گلوکوم مانند تیمولول) ممکن است از بروز تپش قلب که معمولا در مواقع افت قند خون (هیپوگلیسمی) احساس می‌شود، جلوگیری ‌کند. سایر علائم افت قند خون، مانند سرگیجه، گرسنگی و یا عرق کردن، تحت تأثیر این داروها نیستند.

بسیاری از داروها می‌توانند سطح قند خون شما را تحت تأثیر قرار دهند و کنترل قند خون شما را با مشکل مواجه کنند. قبل از اینکه شما استفاده از هر نوع دارویی را شروع، متوقف و یا تغییر دهید، با دکتر یا داروساز خود در مورد چگونگی مصرف دارو (دارویی که بر سطح قند خون شما مؤثر است) صحبت کنید. سطح قند خون خود را به طور منظم بررسی کنید و اگر تغییر ناگهانی در قند خون (قند خون بالا یا پایین) خود دیدید، با پزشک خود مشورت کنید. اگر دچار عوارض جانبی جدی شدید، با پزشک خود مشورت کنید تا دوز داروی، برنامه ورزشی و رژیم غذایی شما را تغییر دهد.

برچسب بر روی تمام داروهای خود را (مانند داروهای سرفه و سرماخوردگی) بررسی کنید چرا که برخی از آن‌ها از موادی تشکیل شده‌اند که باعث خواب‌ آلودگی می‌شوند. از داروساز خود در مورد استفاده از آن‌ها سؤال کنید تا با خیال راحت بتوانید از این داروها استفاده کنید.

داروی تولبوتامید ممکن است با تست‌های آزمایشگاهی خاص تداخل کند و باعث نتایج اشتباه شود. قبل از انجام آزمایش به پزشک یا پرستار ، اطلاع دهید که این دارو را مصرف کرده‌اید.

هشدارها درباره مصرف تولبوتامید

بعضی دارو‌ها را نمی‌توان در بعضی از شرایط تجویز نمود و بعضی دارو‌ها نیز در صورتی که نیاز به درمان تکمیلی باشد تجویز می‌گردد؛ بنابراین بهتر است که قبل از مصرف داروی تولبوتامید ، پزشکتان از موارد زیر مطلع باشد:

• در صورتی که باردار هستید و یا قصد بچه‌دار شدن دارید و یا در صورتی که به نوزاد خود شیر می‌دهید.
• در صورتی که به اختلالات کبدی و یا کلیوی دچار هستید.
• اگر میزان سدیم خون شما پایین است.
• در صورتی که مشکل تیروئید دارید.
• در صورتی که مشکل هورمونی خاصی دارید.
• در صورتی که مشکلی در غده آدرنال (فوق کلیه) دارید.
• اگر در حال مصرف داروی خاصی هستید. این داروها شامل تمامی داروهای در دسترس است، چه برایتان تجویز شده است و چه بدون تجویز پزشک آن را مصرف می‌کنید نظیر داروهای گیاهی و داروهای مکمل.
• اگر سابقه واکنش آلرژیک به دارویی دارید.

عوارض مصرف تولبوتامید

همه داروها ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند. اما بسیاری از مصرف‌ کنندگان نیز هیچ نوع عارضه‌ای بروز نمی‌دهند. یکسری از عوارض بعد از گذشت مدت کوتاهی از مصرف دارو، از بین می‌روند. در‌ صورت بروز مستمر هریک از عوارض می‌بایست به پزشک اطلاع داده شود:

• معده درد
• احساس سیری و پر بودن معده
• افزایش وزن
• سردرد
• احساس بیماری، تهوع
• علائم بالا بودن قند خون مانند تکرر ادرار، خشکی دهان : اگر بعد از استفاده از این دارو این علائم را داشتید به پزشک خود اطلاع دهید.
• کاهش قند خون (هیپوگلیسمی): علائم شامل تعریق، سرگیجه، تاری دید، گشنگی، ضربان قلب سریع، احساس لرز یا اضطراب
• اگر شما هر علائم دیگری دارید که احساس می‌کنید به خاطر استفاده از داروی تولبوتامید می‌باشد، با پزشک خود مشورت کنید.

توصیه ها در رابطه با مصرف تولبوتامید

1. از آنجا که طی درمان با این دارو حساسیت بدن شما به نور بیشتر خواهد شد، تا حد ممکن از قرارگرفتن در معرض نور مستقیم خودداری کنید و از کرم ضدافتاب، پوشش مناسب و عینک آفتابی استفاده کنید.
2. گاهی مصرف برخی داروها علائمی شبیه به افت قند خون ایجاد میکند .مثلا بتابلاکر ها (متروپرونول،پروپرانول و یا قطره های چشمی مانند تیمولول) ممکن است تپش قلب ایجاد کنند .بنابراین در صورت مصرف داروهای دیگر حتما با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید تا عوارض ناشی از مصرف آنها را با علائم افت یا افزایش قندخون اشتباه نگیرید. بهتر است در این موقعیت ها پیش از هر اقدام در صورت ممکن قندخون خود را اندازه گیری کنید .
3. از آنجا که احتمال بروز عارضه ی اسیدوز لاکتیک در افراد با مشکلات کبدی،ریوی و کلیوی و یا نارسایی قلبی بیشتر است،لازم است تجویز این دارو برای این بیماران با احتیاط بیشتری صورت گیرد .
4. مصرف الکل همراه با این دارو سبب کاهش اثر آن می شود.

عوارض مصرف بیش از حد ( مسمومیت با تولبوتامید )

• این دارو را بیش از دوز تجویز شده توسط پزشک ، مصرف نکنید.
• اگر احساس کردید که فردی دچار مسمومیت شده است و علائمی مانند لرز، تعریق، ضربان قلب سریع، تنگی نفس ، غش و ضعف (از حال رفتن) در او دیدید، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.

شرایط نگهداری از داروی تولبوتامید

• دارو را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
• دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه‌ دارید.

بیشتر بخوانید:

بهترین داروی دیابت چیست؟

با داروی ضد دیابت سیتاگلیپتین آشنا شوید

همه چیز در مورد موارد مصرف داروی ضد دیابت کلرپروپامید