کلسی پوتریول چیست و چرا تجویز می شود؟
موارد مصرف و عوارض کلسی پوتریول
کلسی پوتریول (Calcipotriol) برای درمان پسوریازیس پلاکی به کار می‌رود. کلسی پوتریول مشابه ویتامین D می‌باشد برای داشتن پوستی سالم ضروری است. در پسوریازیس، پلاک‌های پوستی فلسی قرمز به صورت متناوب در طول زندگی ظاهر می‌شوند. در درمان پسوریازیس سعی بر این است که بتوان پلاک‌های فلسی شده را به صورت قابل توجهی کاهش داد. سلول‌های پوستی در لایه بیرونی پوست در ناحیه فلسی شده سریع‌تر از سایر نواحی پوست تکثیر می‌شوند. این فرایند سبب می‌شود تا سلول‌های پوستی قدیمی‌تر و مرده در سطح پوست جمع شوند و سبب ایجاد پلاک‌های فلسی شده و قرمز شود.
کلسی پوتریول با کاهش تولید این نوع سلول‌های پوستی سبب کاهش مقدار ناحیه ملتهب فلسی می‌شود. کلسی پوتریول در بعضی مواقع به صورت ترکیبی با بتامتازون (نام تجاری این داروی ترکیبی Dovobetاست) که یک استروئید می‌باشد نیز تجویز می‌شود. معمولاً توصیه نمی‌شود که یک داروی استروئیدی به مدت طولانی مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین مدت استفاده از این داروی ترکیبی حدود چهار هفته است و پس از این مدت کلسی پوتریول به تنهایی استفاده می‌شود.
اشکال دارویی: پماد و محلول
موارد و مقدار مصرف کلسی پوتریول
پسوریازیس خفیف و متوسط
- بزرگسالان: روزانه 2 بار پماد به موضع مالیده شود.
- کودکان: علی‌رغم وجود اختلاف نظر نسبت به اثربخشی و ایمنی این دارو در کودکان، برخی منابع مصرف حداکثر 75 گرم پماد در هفته را برای کودکان بالای 12 سال و 50 گرم برای کودکان 12- 6 سال مجاز می‌دانند.
مکانیسم اثر کلسی پوتریول
مکانیسم دقیق دارو مشخص نیست، با این حال به نظر می‌رسد کلسیپوتریول باعث مهار پرولیفراسیون کراتینوسیت‌ها می‌شود.
فارماکوکینتیک کلسی پوتریول
- جذب: حدود 6 درصد از دوز بکار رفته در محل پلاک‌های پسوریازیسی جذب سیستمیک می‌شود.
- پخش: اتصال پروتئینی دارو حدود 30 برابر کمتر از کلسیتریول است.
- متابولیسم: قسمت عمده داروی جذب شده طی 24 ساعت در کبد به متابولیت‌های غیر فعال تبدیل می‌شود.
- دفع: تنها بخش ناچیزی از کلسیپوتریول بکار رفته روی موضع از راه ادرار و مدفوع دفع می‌شود.
مصرف کلسی پوتریول در دوران بارداری و شیردهی
مطالعات بر روی حیوانات باردار نشانگر این بود که دارو روی جنین اثرات جانبی دارد، اما مطالعات کافی روی انسان‌ها در انجام نشده است. در صورتی که منافع استفاده از دارو برای زنان باردار از مضرات دارو بیشتر باشد، ممکن است دارو تجویز شود.
ترشح دارو در شیر مشخص نیست. بنابراین در دوران شیردهی با احتیاط استفاده شود.
نکاتی که قبل از مصرف کلسی پوتریول باید در نظر گرفته شود
برای حصول اطمینان از اینکه داروی کلسی پوتریول برای شما مناسب است قبل از تجویز این دارو پزشکتان باید از موارد زیر مطلع شود:
- در صورت تصمیم به بچه دار شدن ، در صورت حاملگی و یا در صورتی که به نوزاد خود شیر می‌دهید.
- اگر میزان کلسیم خونتان بالا بوده و اگر بدنتان در پردازش و دفع کلسیم ناتوان است.
- اگر دچار اختلالات شدید کبدی و کلیوی هستید.
- اگر مبتلا به نوعی از پسوریازیس به نام پسوریازیس اریترودرمی و یا پاسچلر هستید (به این دلیل که کلسی پوتریول تنها باید در این موارد شدید پسوریازیس تحت نظر متخصص پوست انجام شود).
- اگر تا به حال حساسیت به داروی خاصی داشته‌اید.
- اگر در حال حاضر در حال مصرف داروی خاصی هستید. این داروها شامل تمام داروهای در دسترس است، چه برایتان تجویز شده است و چه بدن تجویز پزشک آن را مصرف می‌کنید نظیر داروهای گیاهی و داروهای مکمل.
عوارض جانبی کلسی پوتریول
- متابولیک: هایپرکلسمی
- پوست: سوزش، خارش، تحریک پوستی، خشکی و پوسته ریزی، بثورات جلدی، درماتیت، تشدید پسوریازیس، آتروفی پوست، فولیکولیت، هایپرپیگمانتاسیون پوست
مسمومیت با کلسی پوتریول و درمان آن
- جذب سیستمیک دارو ممکن است باعث افزایش کلسیم سرم یا هایپرکلسیوری شود.
- در صورت هایپرکلسمی خفیف تا متوسط، مصرف دارو باید قطع شود. در صورت هایپرکلسمی شدید علاوه بر قطع درمان ، بیمار باید توسط نرمال سالین کاملاً هیدراته شود.
- سایر اقدامات ضروری جهت هایپرکلسمی مانند تجویز فوروزماید ، تجویز کلرید پتاسیم و همودیالیز نیز در صورت لزوم باید در نظر گرفته شود.
ملاحظات اختصاصی کلسی پوتریول
1- این دارو فقط استعمال خارجی دارد.
2- دارو نباید به صورت مالیده شود.
3- در صورت بروز درماتیت ناحیه صورت، دارو باید قطع شود.
4- مصرف بیش از 100 گرم از پماد می‌تواند منجر به هایپرکلسمی شود.
5- در صورت استفاده از درمان ترکیبی فوتوتراپی، دارو صبح روز فوتوتراپی نباید استفاده شود.
6- استفاده دارو در پلاک‌های گسترده و مزمن و شدید پسوریازیس به دلیل احتمال هایپرکلسمی توصیه نمی‌گردد.
7- اثر تحریک دارو در نواحی چین‌دار بدن بیشتر است.
8- علائم بهبودی ظرف 2- 1 هفته مشاهده و در عرض 8- 4 هفته به حداکثر می‌رسد.
9- علائم هایپرکلسمی شامل درد شکم، یبوست، افسردگی، خستگی، افزایش فشار خون، بی‌اشتهایی، ضعف عضلانی، تهوع و استفراغ می‌باشد.
نکات قابل توصیه به بیمار برای مصرف کلسی پوتریول
- از تماس دارو با چشم یا صورت خودداری شود.
- از تماس دارو با پوست سالم اطراف نواحی آسیب دیده خودداری شود.
- روی داروی مالیده پانسمان استفاده نشود.
- در صورت بروز علائم درماتیت صورت درمان قطع و به پزشک مراجعه شود.
- دارو فقط روی ضایعات و به خوبی و آرامی مالیده شود.
- در صورت عدم بهبودی ظرف 8- 2 هفته و یا تشدید ضایعات به پزشک مراجعه نمایید.
- عوارض پوستی دارو در بیماران با سن بالاتر از 65 سال بیشتر است.
- اثربخشی و ایمنی دارو در کودکان به اثبات نرسیده است.
نحوه نگه‌داری داروی کلسی پوتریول
- دارو را در جایی خنک، خشک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم آفتاب نگه دارید.
- تمام داروها را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
بیشتر بخوانید:
علت پسوریازیس (صدفک) بیماری پوستی مزمن
همه چیز در مورد بیماری پسوریازیس
علت پسوریازیس تناسلی + علائم و راههای درمان این عارضه
