عواملی که باعث ایجاد پتوز چشم یا بلفاروپتوزیس می شود کدامند؟

افتادگی پلک یا پتوز چیست؟

پتوز به افتادگی یک یا هر دو پلک فوقانی اطلاق می گردد که بلفاروپتوزیس هم به آن گفته می شود.پلک ها پرده های چشم هستند و در صورتی که عامل خارجی بخواهد به چشم وارد شود، به سرعت وارد عمل شده و از آن جلوگیری می کنند.
متأسفانه گاهی پلک ها کمتر از حدی که باید، باز می شوند و دامنه ی بینایی را کم می کنند. به همین دلیل باید این عارضه ی ناخوشایند که افتادگی پلک یا پتوز چشم نامیده می شود باید به سرعت درمان شود.
پتوزچشم ممکن است خفیف بوده و یا تمامی مردمک را بپوشاند.
در برخی موارد پتوزچشم می‌تواند دید طبیعی را محدود و یا حتی به طور کامل مسدود نماید. پتوز چشم می‌تواند یک یا هر دو چشم را درگیر کند، وراثتی باشد، در بدو تولد بروز کند و یا در سنین بالاتر اتفاق بیفتد.

پتوز چشم یا بلفاروپتوزیس چیست؟

پتوز چشم مادرزادی در زمان تولد دیده می‎شود در اثر تکامل ناقص عضله بالابرنده پلک بالا ایجاد مى‌شود و معمولاً خود به خود بهبود نمى‌یابد. در موارد شدید انجام عمل جراحى براى اصلاح آن لازم است.پتوزچشم ممکن است در اثر کهولت و افزایش سن بروز کرده و گاهی نیز بر اثر ضربه ایجاد مى‌شود.
همچنین ممکن است متعاقب جراحى چشم مثلاً بدنبال جراحى کاتاراکت رخ دهد. در مواردى که پتوز چشم متعاقب جراحی کاتاراکت پیش مى‌آید، صدمه به عضلات بالا برنده پلک (عضله لواتور) توسط فشار اسپکولوم (وسیله¬اى که پلک¬ها را باز نگاه مى‌دارد)‌ باعث پتوز چشم مى‌شود.

علل پتوز چیست؟

پتوز ممکن است در بدو تولد وجود داشته باشد (پتوز مادرزادی) یا بعدا در طول زندگی به وجود می آید. پتوز مادرزادی ناشی از نقص در اختلال عضله بالا برنده پلک فوقانی است که پلک را به بالا می کشد(عضله لواتور). در این حالت، عضله نه بدرستی منقبض شده و نه به طور عادی شل می شود.
پتوز اکتسابی دارای علل زیادی است که شامل موارد زیر است:

بالا رفتن سن: با گذشت زمان، تاندون درون عضله کشیده شده، که منجر به افتادگی پلک فوقانی می گردد.
بیماری عصبی: پتوز می تواند به علت اختلال عصبی باشد که عضله بالا برنده پلک (عضله لواتور) را کنترل می کند.
بیماری عضلانی (میوپاتی): بیماری های ذاتی عضله (که ممکن است عضله لواتور و عضلاتی که چشم و صورت را حرکت می دهد درگیر کند) نادر هستند و همچنین ممکن است باعث دوبینی شوند؛ مانند میاستنی گراویس.

علائم پتوز چیست؟

پتوز تا زمانی که میدان بینایی بیمار (دید پیرامونی) را مختل نکند، علائمی ایجاد نمی کند. این علائم در هنگام نگاه کردن، یا هنگام خستگی، تشدیدمی شوند. تلاش مضاعف و جبران کننده برای بالا بردن پلک ها با بالا بردن پیشانی انجام می شود و این به خودی خود باعث بروز درد در بالای پیشانی یا سردرد می شود.

آیا بیماری پتوز یک بیماری جدی است؟

افتادگی پلک فوقانی به خودی خود خطر جدی برای چشم ندارد. با این حال، پتوز به ندرت نشانه ای از وجود اختلال اساسی دیگری (بیماری عصبی یا بیماری های عمومی عضلانی صورت) می باشد و به همین علت تمام بیماران مبتلا به پتوز باید توسط جراح متخصص پلاستیک چشم مورد ارزیابی قرار گیرند.

درمان پتوز چیست؟

اگر پتوز باعث عدم تقارن قابل توجهی شده یا میدان بینایی را مختل کند، جراحی ضروری است. عمل جراحی مناسب و اندازه ای که پلک می بایست بالا کشیده شود به علت اصلی پتوز و یافته های بالینی، به ویژه سلامتی و خشک بودن یا نبودن سطح چشم بستگی دارد.
در رایج ترین نوع پتوز که مرتبط با سن است، عمل جراحی حدود یک ساعت طول می کشد و معمولا به عنوان یک عمل سرپایی با بیهوشی موضعی (با یا بدون آرامبخش) انجام می شود. در این عمل یک برش ظریف روی پلک ایجاد شده و عضله بالابرنده پلک بوسیله بخیه های قابل جذب کشیده می شود.
پانسمان به مدت یک روز روی چشم قرار داده شود و قطره های آنتی بیوتیک، پماد و مرطوب کننده برای کاهش خطر عفونت پس از عمل و خشکی چشم تجویز می شود. معاینه بعدی در درمانگاه به مدت 1-2 هفته پس از جراحی تعیین می شود.
هنگامی که پتوز با حرکت آهسته پلک در نگاه از پایین به بالا همراه است، ممکن است به جراحی پیچیده تری که با استفاده از یک ماده آویزان کننده که پلک را به ابرو پیوند می دهد، نیاز باشد. از این جراحی به عنوان “کشش فرونتالی” یا “کشش پیشانی” یاد شده است.

بهبودی بعد از جراحی

تورم پلک ها و مقداری کبودی پس از جراحی معمول است، اما معمولا به مدت 2 هفته باقی می ماند و می تواند با کمپرس سرد کاهش یابد. گاهی اوقات، پلک بی حس است که در طی چند هفته حس آن به تدریج باز می گردد.
در صورتی که اصلاح پلک بیش از حد یا کمتر از حد باشد، ممکن است جراحی دیگری لازم باشد. نتیجه نهایی عمل جراحی به ندرت تا زیر 3 ماه دیده می شود.

خطرات جراحی پتوز

تمام اعمال جراحی دارای خطراتی هستند. در عمل جراحی پتوز، شایع ترین آنها اصلاح کمتر از حد و اصلاح بیش از حد هستند، که در 20٪ بیماران گزارش می شود، علیرغم اینکه طی عمل ظاهر پلک رضایت بخش بوده است. از این دو مورد بسیار شایع، اصلاح کمتر از حد (افتادگی دائمی یا افتادگی مجدد پلک چند هفته پس از جراحی) شایع تر است.
اصلاح بیش از حد، کمتر اتفاق می افتد اما به دلیل افزایش خطر خشکی سطح چشم و ناتوانی چشم در بسته شدن کامل هنگام خواب خطرناک تر باشد. هرکدام از این موارد می توانند در صورت لزوم، با عمل جراحی دیگری تصحیح شوند، و هرکدام از آنها مجددا خطر اصلاح کمتر از حد یا بیش از حد را در پی دارند.
در بیماران مبتلا به پتوز مادرزادی یا میوپاتی، خطرات بیشتری از جمله ناتوانی دائمی بستن چشم موقع خواب و بالاتر قرار گرفتن پلک در زمان نگاه به پایین وجود دارند. در گروه دوم (بالاتر قرار گرفتن پلک در زمان نگاه به پایین) ، خشکی چشم، یک خطر بالقوه است، زیرا حرکت چشم کاهش یافته (هنگام خواب چشم تمایل به بالا رفتن دارد (پدیده “بلز”)) و به همین ترتیب توانایی بستن چشم نیز کم می شود.
به همین دلیل تمام بیماران را قبل از عمل باید از نظر نرمال بودن یا نبودن پدیده بلز معاینه کرد. بنابراین همه بیمارانی که تحت عمل جراحی پتوز قرار می گیرند می بایست طی 1-2 هفته پس از عمل جراحی،معاینه شده و مجددا چند هفته بعد ویزیت شوند.