عوارض قطع ناگهانی قرص لیتیوم

برخی از اختلال دوقطبی به عنوان جنون غیرقابل درمان یاد می‌کنند درحالی که این تصورات، برداشتی درست از بیماری نیست. یکی از داروهایی که در درمان این بیماری مورد استفاده قرار می گیرد لیتیوم است.
کمبود لیتیوم در خون
لیتیوم در درمان دوقطبی
قرص لیتیوم (داروی بیماری دوقطبی)
موارد منع مصرف
موارد احتیاط
تداخل دارویی
عوارض قطع ناگهانی قرص لیتیوم
لیتیوم کربنات برای درمان دوقطبی
برخی از اختلال دوقطبی به عنوان جنون غیرقابل درمان یاد می‌کنند درحالی که این تصورات، برداشتی درست از بیماری نیست. یکی از داروهایی که در درمان این بیماری مورد استفاده قرار می گیرد لیتیوم است.
بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی دارای علایمی چون اختلال در خواب هستند و معمولا نیاز به خواب این بیماران به شدت کاهش می‌یابد، از دیگر علایم این بیماری کاهش تحرک، عصبانیت زیاد و ادعای ارتباط با دنیای ماورای طبیعه در این بیماران، خودبزرگ بینی، افزایش میل به رابطه و… است. در ادامه بیشتر با نقش لیتیوم در رابطه با درمان این بیماری آشنا می شویم.

کمبود لیتیوم در خون

لیتیوم داروی مؤثری در درمان اختلال دوقطبی است و به دلیل مؤثر بودن است که برای درمان این اختلال تجویز می‌شود و نه به دلیل کمبود آن در بدن یا در خون. اصولاً کمبود نمک لیتیوم به عنوان عامل بیماری شناسایی نشده و میزان معمول آن در خون انسان بسیار اندک است. به عبارت دیگر، هیچ‌کس مبتلا به یک بیماری به نام «کمبود لیتیوم خون» نیست. با این حال در طول درمان با لیتیوم لازم است با فواصل منظم میزان آن در خون اندازه‌گیری شود؛ چرا که پزشک با این روش می‌تواند پی به این موضع ببرد که قرص به درستی مصرف شده و از طرفی مطمئن می‌شود که مقدار لیتیوم مصرفی به اندازه است. در واقع، اگر میزان تجویز شده لیتیوم کم باشد ممکن است مؤثر نباشد و اگر زیاد باشد باعث عوارض جانبی بیشتر و یا در مواردی مسمومیت دارویی شود.

لیتیوم در درمان دوقطبی
محققان کالج لندن دریافتند که مصرف لیتیوم در مقایسه با سایر داروهای جدید در درمان اختلال دوقطبی مؤثر است. اختلال دو قطبی نوعی اختلال خلقی و یک بیماری روانی است و افراد مبتلا به این بیماری دچار تغییرات شدید خلق می‌شوند.

اختلال دو قطبی به صورت معمول در آخر دوره نوجوانی یا اوایل دوره بزرگسالی بروز پیدا می‌کند. بیماران مبتلا ممکن است ناگهان از اوج شادی و خوشحالی به اوج غم و اندوه فرو روند و ارتباطی بین خُلق بیمار و آنچه واقعاً در زندگی بیمار رخ می‌دهد، وجود ندارد. بیماران دچار اختلال دو قطبی در خطر ۱۵ برابری برای خودکشی و در خطر شش برابری مرگ ناشی از آسیب‌های تصادف قرار دارند.

بیمارانی که لیتیوم مصرف می‌کنند در مقایسه با افرادی که سایر داروهای اختلال دو قطبی را نظیر والپروات، الانزاپین و کواتیاپین مصرف می‌کنند در خطر کمتری برای خود آزاری و آسیب‌های غیر عمدی قرار دارند. در واقع بیمارانی که دارویی به جز لیتیوم را مصرف می‌کنند، در خطر ۴۰ درصدی برای آسیب زدن به خودشان قرار دارند. برای مقایسه لیتیوم در مقابل داروهای جدید، اطلاعات پزشکی شش هزار و ۷۰۰ بیمار مبتلا به اختلال دو قطبی و داروهای مصرفی آنان مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش در مجله “JAMA Psychiatry” منتشر شده است.

قرص لیتیوم (داروی بیماری دوقطبی)
لیتیم به صورت دو نمک خوراکی در دسترس می باشد(کربنات لیتیوم، سیترات لیتیوم) که اغلب لیتیوم به صورت کربنات لیتیم خوراکی مصرف می شود.لیتیم علایم و نشانه های بیماری مانیک – دپرسیو را کنترل می کند،داروی اصلی در اختلال دو قطبی لیتیوم می باشد. کاربرد دیگر این دارو در کنترل حملات حاد و پرخاشگری بیماران اسکیزوفرن ، عقب ماندگی ذهنی موثر می باشد.

اثر ضد مانیک و ضد سایکوتیک این دارو ناشی از رقابت لیتیم با کاتیونهای دیگر برای تبادل در پمپ یونی سدیم-پتاسیم و در نتیجه تغییر مبادله کاتیونی در سطح بافتی است.

موارد منع مصرف
حساسیت مفرط شناخته شده به دارو، در بیمارانی که پیس میکر قلبی دارند، صدمات مغزی، دهیدراتاسیون ،کاهش سدیم

موارد احتیاط
بیماری قلبی- عروقی،اختلال کار کلیه (تاخیر در دفع دارو ممکن است موجب مسمومیت با لیتیم و دیابت بی مزه شود که با افزایش تشنگی و دفع ادرار در ۵۰-۳۰ درصد بیماران مشخص می شود) کمی حجم خون، تخلیه سدیم، یا دهیدراتاسیون (اثرات دارو را افزایش می دهد)، کم کاری تیروئید، صرع و اختلالات تشنجی دیگر (ممکن است موجب القای حملات تشنجی شود). بسیاری از فراورده های خوراکی لیتیوم حاوی تارترازین هستند که ممکن است موجب تشدید آسم یا اختلالات تنفسی در بیماران حساس به آسپرین گردد.

تداخل دارویی
مصرف همزمان با مدرهای تیازیدی ممکن است دفع کلیوی این دارو را کاهش داده و موجب افزایش مسمومیت با لیتیم شود.
ایندومتاسین، فنیل بوتازون،پیروکسیکام و سایر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی،دفع کلیوی لیتیوم را کاهش می دهند.
تتراسیکلینها، فنی توئین،کاربامازپین و متیل دوپا ممکن است مسمومیت با لیتیم را افزایش دهند.
ضداسیدها و سایر داروهای حاوی سدیم، کلسیم، تئوفیلین، آمینوفیلین یا کافئین ممکن است دفع لیتیوم را از طریق رقابت در دفع کلیوی افزایش داده و موجب کاهش اثر درمانی آن شوند.
مصرف همزمان با هالوپریدول ممکن است موجب بروز آنسفالوپاتی شدید شود، که با اغتشاش شعور، لرزش، اثرات اکستراپیرامیدال و ضعف مشخص می شود.این ترکیب باید با احتیاط تجویز شود.
قرص لیتیوم
عوارض قطع ناگهانی قرص لیتیوم
همان طور که گفته شد، اختلال دوقطبی جزو بیماری‌های شایع اختلالات خلقی به شمار می‌رود که متاسفانه خیلی از افراد جامعه شناخت درستی از این بیماری ندارد. برخی آن را یک بیماری ساده در نظر می‌گیرند و برخی از اختلال دوقطبی به عنوان جنون غیرقابل درمان یاد می‌کنند درحالی که این تصورات، برداشتی درست از بیماری نیست. مهم‌ترین نکته در این بیماران، مصرف مداوم داروست که باعث می‌شود بیماران به طور کامل حدود ۹۰ درصد با مصرف دارو بهبود یابند و قطع ناگهانی دارو می‌تواند باعث عود بیماری شود.

لیتیوم کربنات برای درمان دوقطبی
لیتیوم کربنات برای درمان بیماری دوقطبی، روان‌پریشی و پروفیلاکسی در مانیا به کار می‌رود. مکانیسم اثر لیتیوم کربنات به درستی مشخص نیست ولی احتمالاً یون لیتیوم به دلیل شباهت با یون سدیم در عملکرد پمپ غشایی سدیم ایجاد اختلال می‌نماید.

در صورت بروز هر یک از علایم زیر، مصرف لیتیم را قطع کرده، با پزشکتان تماس بگیرید: غش، ضربان قلب تند، کند یا نامنظم؛ تکلم نامفهوم، بی‌اختیاری ادرار یا عدم کنترل ادرار، ضعف یا خستگی غیرمتعارف؛ افزایش وزن؛ سرگیجه؛ تهوع یا استفراغ؛ مشکلات بینایی یا چشم درد؛ کبودی و درد در انگشتان دست و پا؛ سردی بازوها و پاها؛ اسهال؛ خواب آلودگی؛ لرزش بدن؛ گیجی؛ تاری دید؛ تشنج؛ آکنه، تحریک پذیری، ورم آرنج و مچ دست، وزوز گوش، کاهش حس لامسه، طعم فلزی، خشکی دهان، اسهال، پرادراری، علائم کم‌کاری تیروئید و افزایش وزن برای بعضی‌ها افسردگی به وجود می‌آورد، تشنگی زیاد، بی تفاوتی نسبت به کارها، بی حالی شدید.