آیا از عوارض داروهای مسکن بر کلیه باخبرید؟
عوارض و خطرات مصرف بی رویه داروهای مسکن
- این داروها طبق تجویز پزشک و در دوز تعیین شده برای اکثر افراد خطرناک نیست. اما برخی شرایط باعث می شود تا حتی این مسکن های معمولی هم برای کلیه ها خطرناک باشند.
- همچنین مصرف مداوم یکی از این داروها در مدت زمان طولانی ممکن است خطر ابتلا به مشکلات کلیوی را افزایش دهد.
- اکثر داروهایی که می توانند باعث آسیب کلیه شوند، داروهایی هستند که تنها از طریق کلیه ها دفع می شوند. به عبارت دیگر، این داروها از طریق دستگاه گوارش از بدن دفع نمی شوند و یا مانند الکل از طریق کبد به آن رسیدگی نمی شود.
عوارض داروهای مسکن
از جمله عوارض داروهای مسکن که با دو نوع متفاوت، آسیب کلیوی همراه است عبارتند از:
۱- نارسایی حاد کلیه
برخی موارد استفاده بیش از حد داروهای ضد درد (مسکن) از جمله آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم باعث نارسایی حاد کلیه میشود. یعنی ناگهان کلیه از کار می افتد.
بیماران مبتلا به نارسایی حاد کلیه ناشی از مصرف داروهای ضد درد نیاز به دیالیز اورژانسی دارد تا خون تمیز شود. آسیب کلیه در این حالت اغلب برگشت پذیر است. کلیه پس از آن که استفاده از مسکن متوقف شود و موارد اورژانسی رعایت شود، عملکرد طبیعی خود را حفظ می کند.
۲- نفروپاتی داروهای ضد درد (مسکن)
دومین نوع آسیب کلیوی، نفروپاتی داروهای ضد درد است، که ناشی از عوارض داروهای مسکن به دلیل مصرف روزانه این داروها برای چندین سال متوالی است.
نفروپاتی ضد درد یک بیماری مزمن کلیه است که طی سال ها به تدریج منجر به نارسایی برگشت ناپذیر کلیه و نیاز دائمی برای دیالیز یا پیوند کلیه برای جایگزینی عملکرد کلیه می شود. محققان تخمین می زنند که چهار نفر از ۱۰۰،۰۰۰ نفر نفروپاتی ضد درد را تجربه خواهند کرد. این بیماری بیشتر در زنان بالای ۳۰ سال رایج است.
دارو های مشتق فنانترن گروه به دلیل ارتباط آن با نفروپاتی ضد درد در بیشتر کشورها از بازار دارو جمع شده است. مطالعات اخیر نشان داده است که استفاده روزانه از داروهای ضد درد مانند استامینوفن یا ایبوپروفن ممکن است خطر ابتلا به آسیب کلیوی مزمن را افزایش دهد، اما این شواهد هنوز کاملا روشن نیست.
بنابراین به طور کلى مصرف بى جهت و بى رویه داروهاى مسکن داراى عوارض سوئى است که در طول زمان و بسیار بى سرو صدا عمل می کند و از این رو توصیه می شود حتى الامکان مصرف نشود مگر در موارد ضرورى و با تجویز پزشک مصرف شود.
بسته به اینکه عملکرد کلیه شما چقدر کاهش یافته است، متخصص کلیه شما ممکن است به شما توصیه کند که رژیم غذایی خود را تغییر دهید، داروهایی را مصرف کنید تا از کم خونی و مشکلات استخوانی ناشی از بیماری کلیوی جلوگیری کند. همچنین نفرولوژیست شما با ویزیت منظم و آزمایش ادرار و خون، عملکرد کلیه شما را نظارت خواهد کرد.
داروهای مضر برای کلیه و عوارض آن ها
آسپرین
- مصرف مداوم آسپیرین ممکن است به طور موقت و یا حتی به طور دائمی باعث کاهش عملکرد کلیه شود. آسپیرین در افرادی که مبتلا به بیماری کلیوی هستند ممکن است موجب افزایش احتمال خونریزی شود.
- افرادی که عملکرد کلیه اشان قبلا دچار مشکل بوده است، یا سایر مشکلات مانند بیماری کبد یا نارسایی شدید قلبی دارند نباید از آسپرین بدون مشورت با پزشک خود استفاده کنند.
موارد منع مصرف آسپیرین
در کودکان زیر 12 سال (احتمال بروز سندرم ری)، وجود زخم خونریزی‌دهنده دستگاه گوارشی، هموفیلی، وجود یا سابقه حساسیت به سایر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) ، ترومبوسیتوپنی، آنژیوادم و پولیپ‌های بینی همراه آسم نباید مصرف شود.
تاثیر آسپیرین بر آزمایشهای تشخیص طبی
- آسپیرین با تجزیه گلوکز ادرار در آزمایشهای Clinitest, Tes-Tap, Clinistix و محلول بندیکت و با آزمونهای هیدروکسی ایندول استیک اسید (5HIAA) و وانیل مندلیکاسید (VMA) تداخل ایجاد می کند.
- غلظت سرمی اسیداوریک ممکن است به طور کاذب افزایش یابد.
- آسپیرین ممکن است با آزمایش Gerhardt برای سنجش استواستیک اسید ادرار تداخل ایجاد کند.
- دارو باعث افزایش غلظت سرمی کراتینین، BUN، افزایش آنزیمهای کبدی و کاهش شمارش گلبولهای سفید و پلاکت ها می شود.
عوارض جانبی آسپیرین
- تحریک ملایم دستگاه گوارش، گاهی همراه با خونریزی بدون علامت و افزایش زمان خونریزی، شایع است.
- در بیماران حساس، اسپاسم برونش‌ها و واکنش‌های پوستی ممکن است بروز نماید.
- نارسایی کلیوی، کبدی وعوارض عصبی نظیر اغتشاش، سرگیجه، وزوز گوش، تشنج و افسردگی و نیز اختلالات اسید-باز و اثرات تب‌زا از عوارض وابسته به مقدار مصرف این دارو می‌باشند.
پزشک من برای پیشگیری از ایست قلبی مصرف آسپیرین را به من پیشنهاد کرده است، باید چه کنم؟
- اگر تحت نظر پزشک آسپرین مصرف می کنید نگران نباشید. معمولا دز پایینی از این دارو برای پیشگیری از حمله قلبی پیشنهاد می شود. مثلا استفاده از آسپرین بچه حتی برای بیماران دارای مشکل کلیه تحت نظر پزشک مناسب است.
داروهای موسوم به NSAIDs
در حالت کلی تر، داروهای ضد درد موسوم به NSAIDs مانند ایبوبروفن، ناپروکسین، کتروپروفن، استامینوفن، دیکلوفناک و پروکسیکام در صورت کاهش عملکرد کلیه توصیه نمی شوند. این داروها حتما تحت نظر پزشک مصرف شوند.
اگر بیماری کلیوی دارید در مورد مصرف این داروها با متخصص کلیه (نفرولوژیست) خود مشورت کنید. مصرف مداوم این داروها ممکن است به طور موقت و یا شاید به طور دائمی باعث کاهش عملکرد کلیه شود.
راهکارهایی برای داشتن کلیه سالم
- معمولا با رعایت برخی نکات می توان از عوارض داروهای مسکن بر کلیه کاست.
- بیش از ۱۰ روز برای درد و یا بیش از سه روز برای تب از این داروها استفاده نکنید. اگر برای مدت طولانی تر درد و یا تب دارید، باید حتما به پزشک خود مراجعه کنید.
- اجتناب از استفاده طولانی مدت از داروهای ضد درد ترکیبی
- اگر از داروهای مسکن استفاده می کنید، مقدار مایعاتی که مصرف می کنید را تا شش تا هشت لیوان در روز افزایش دهید
- اگر مسکن باید مصرف کنید، از نوشیدن الکل اجتناب کنید.
- اگر بیماری کلیوی دارید، قبل از مصرف آنتی بیوتیک، به ویژه گروه NSAID و آسپیرین با دوز بالاتر، با پزشک خود مشورت کنید.
- در صورتی که بیشتر از ۶۵ سال سن دارید، از داروهای دیوریتیک استفاده می کنید، بیماری قلبی دارید، فشار خون بالا دارید، بیماری کلیوی یا بیماری کبدی دارید، از داروهای گروه NSAID تحت نظر پزشک استفاده کنید کنید.
- تمام داروهایی که مصرف می کنید، حتی داروهای بدون نسخه را به پزشک خود بگویید.
- برچسب روی داروها را قبل از استفاده مطالعه کنید.
همچنین بخوانید:
عوارض مصرف مسکن در بارداری را جدی بگیرید!
