آسیب های شوخی بی رویه
این مطلب طبق احکام شرعی به مسئله شوخی بیرویه می پردازد:
1. از بین رفتن آبرو
شوخی کردن بدون رعایت حد و مرزهای آن، آفاتی درپیدارد. از جمله سبب ریختن آبروی انسان می شود.
رسول خدا( می فرماید: «اَلْمِزاحُ تَذْهَبُ بِماءِ الْوَجْهِ؛ شوخی، آبرو را از بین میبرد.»[1]پی نوشت
2. ایجاد کینه
همچنین ممکن است شوخی موجب کینه توزی شود، چنان که امام علی علیه السلام در این باره فرمود: «اَلْمِزاحُ تُورِثُ الضَّغائِنَ؛ شوخی، کینه ها را درپیدارد». [2]پی نوشت
3. از بین رفتن نور ایمان
از سوی دیگر، شوخی زیاد نور ایمان را از دل میبرد و خنده زیاد، آدمی را از یاد خدا و آخرت غافل میسازد. در حدیثی از امام کاظم علیهالسلام آمده است: «اِیّاکَ وَ الْمِزاحَ فَاِنَّهُ یَذْهَبُ بِنُورِ ایمانِکَ؛ از شوخی بپرهیز که نور ایمان را از دلت میبرد.»[3]پی نوشت
4. کوچک شدن شخصیت انسان
کلام آخر اینکه زیاده روی در مزاح، شخصیت آدمی را خدشهدار میکند. امام علی علیه السلام در هشداری ارزنده میفرماید: «افَةٌ الْهَیْبَتهِ الْمِزاحُ؛ شوخی، آفت هیبت است». [4]پی نوشت
5. نشانه حماقت
در عین حال پیامبر اسلام و اولیای معصوم، زیادهروی در مزاح را همواره نکوهش کرده و آن را نشانه جهالت، حماقت و پستی دانسته اند. حضرت علی علیه السلام در این سخن کوتاه به این حقیقت اشاره میکند: «مَنْ کَثُرَ مِزاحُهُ اسْتُحْمِقَ، من کَثُرَ مِزاحُهُ استُجْهِلَ، مَنْ کَثُرَ مِزاحُهُ استُرْذِل». [5]پی نوشت
هر کس شوخی اش بسیار شود، احمق میشود. کسی که شوخی اش بسیار شود، نادان می شود. هر کس شوخی اش افزون شود، فرومایه می شود.
هدف مزاح باید برای شاد کردن دل دیگران باشد. بنابراین، اگر با شوخی کردن، دیگران را برنجانیم یا کسی را مسخره کنیم، این شوخی، ممنوع و نکوهیده است و چه بسا موجب کنیه توزی و دشمنی میان دوستان میگردد. امام علی علیه السلام در این باره فرمود: «لِکُلِّ شَیْءٍ بَذْرٌ وَ بَذْرُ الْعَداوَةِ الْمِزاحُ؛ برای هر چیزی، بذری است و بذر دشمنی، مزاح است». [6]پی نوشت
6. شناخته نشدن جدی از شوخی
نکته دیگر اینکه مزاح نباید برای انسان به صورت یک عادت همیشگی درآید، به گونه ای که همواره دنبال بهانه ای باشد تا با کسی شوخی کند؛ زیرا این صفت، تصویر زننده ای از انسان، در ذهن مردم ایجاد میکند، به گونه ای که مردم، او را شخصی دلقک و بذله گو تصور میکنند و میان شوخی ها و موضعگیری جدّی او فرقی نمیگذارند. امیرمؤمنان علی علیه السلام در کلام دیگری میفرماید: «مَنْ جَعَلَ دَیْدَنَهُ الْهَزلَ لَمْ یُعْرَفْ جِدُّهُ؛ هر کس شوخی را عادت خود قرار دهد، موضع جدّی او [از شوخی هایش باز] شناخته نمیشود».[7]پی نوشت
پی نوشتها:
[1] . كافی، ج2، ص 365.
[2] . بحار الأنوار ،ج 47، ص 213.
[3] . کافی،ج2 ،ص 665.
[4] . عیون الحكم والمواعظ، ص 566 .
[5] . میزان الحكمة، ص 2898.
[6] . همان، ص 1874.
[7] . موسوعة أحادیث أهل البیت ( علیهم السلام )، ج 12 ص 49.
گردآوری:مجله اینترنتی دلگرم
