چگونه گرمازدگی در سالمندان را درمان کنیم؟
بهترین راه درمان گرما زدگی
یکی از مشکلاتی که در ماه های گرم سال با آن مواجه هستیم, گرمازدگی است افراد مسن و کودکان بیشتر در معرض گرمازدگی هستند و بدنشان در برابر گرمای هوا و کاهش آب و املاح, مقاومت کمتری دارد
یکی از مشکلاتی که در ماههای گرم سال با آن مواجه هستیم، گرمازدگی است. افراد مسن و کودکان بیشتر در معرض گرمازدگی هستند و بدنشان در برابر گرمای هوا و کاهش آب و املاح، مقاومت کمتری دارد…
به گفته محققان، دمای بدن سالمندان به دلیل تغییرات جسمی ناشی از افزایش سن نسبت به جوانترها به سرعت پایین نمیآید. از طرفی، آنها در روزهای گرم تابستان، حتی زمانی که بدنشان آب از دست میدهد، تمایلی به خوردن آب ندارند بنابراین بروز گرمازدگی میتواند مشکلات جدیای برایشان به وجود بیاورد.
خطرات هوای گرم برای افراد سالمند
در هوای گرم تابستان تبخیر آب بدن افزایش مییابد و بدن کودکان کمتر از ۲ سال و سالمندان در برابر گرمای هوا و کاهش آب و املاح مقاومت کمتری دارد. در صورتی که آب از دست رفته تامین نشود مهمترین مشکلی که ممکن است سلامت سالمندان را تهدید کند، کمآبی و در نهایت آن گرمازدگی است.
معمولا در این گروه سنی، ۳ علت تغییرات فیزیولوژیک، احتمال ابتلا به بیماریهای مزمن (که با افزایش سن در بدن آنها رخ میدهد) و مصرف بیشتر دارو نسبت به سایر افراد از عوامل موثر در بروز این مشکلهاست.
چرا سالمندان در مقایسه با سایر افراد بیشتر در معرض گرمازدگی هستند؟
چون سالمندان نیز مانند نوزادان نمیتوانند به تنهایی نیازهای خود را تامین کنند و به مراقبت بیشتری نیاز دارند. البته گرچه گرمازدگی در سالمندان شایعتر است اما در جوانان هم این عارضه در حالتهای خاصی رخ میدهد.
مثلا ممکن است در سربازانی که مجبورند در مناطق بسیار گرم با دمای بالای ۴۵ درجه سانتیگراد فعالیت بدنی شدید داشته باشند، دیده شود. این نوع گرمازدگی خطرناک است و میتواند کشنده باشد.
ابتلا به گرمازدگی چه عوارضی دارد؟
بهطور کلی عرق انسان از آب نسبتا خالص تشکیل شده و املاح کمی دارد. اگر فردی برای مدتی طولانی در محیط گرم قرار بگیرد، آب از سطح پوست بدن وی تبخیر میشود و در پی آن غلظت خون و مایعات بدن افزایش مییابد. با غلیظ شدن خون، آب از درون سلولها به درون رگهای خونی بیرون کشیده میشود و سلولهای بدن حالت چروکیده پیدا میکنند.
این وضعیت، باعث تغییراتی از جمله افت فشارخون میشود. در پی کمآبی و چروکیدگی سلولهای مغزی، فرد دچار حالت گیجی، تهوع و استفراغ خواهد شد و در قوای فکری و شناختیاش اختلال به وجود خواهد آمد. با شدت گرفتن این حالت و نرسیدن آب کافی به بدن، ممکن است حالت خوابآلودگی به فرد دست بدهد و حتی در موارد شدیدتر، منجر به کما شود.
تعریق شدید، ضعف، سرگیجه، سردرد، حالت تهوع یا استفراغ، اختلالات ریتم قلب، افت فشارخون، پوست مرطوب، سرد و رنگ پریده، افزایش درجه حرات بدن از علایم گرمازدگی خفیف است.
چه علایمی نشاندهنده این است که سالمندی دچار گرمازدگی شده است؟
وقتی فرد سالمند به دلیل قرارگرفتن برای مدت زمان طولانی در محیط گرم دچار احساس گیجی و بیحالی میشود، مردم عامه میگویند دچار گرمازدگی شده است در اغلب موارد، منظور از گرمازدگی در سالمندان، از دست دادن آب بدن (دهیدراتاسیون) است
اما از نظر علمی، گرمازدگی به حالتی گفته میشود که تولید گرما در بدن، به دلیل مصرف برخی داروها یا در اثر ابتلا به برخی بیماریها به شدت افزایش یابد، بهگونهای که مکانیسمهای جبرانی بدن، نتوانند دمای بدن را کنترل کنند.
اگر سالمندی در پی مصرف دارو دچار این حالت شد، چه کار باید کرد؟
مصرف برخی داروها در سالمندان ممکن است باعث افزایش حرارت بدن حتی تا ۴۵ درجه سانتیگراد شود. اگر چنین حالتی رخ بدهد، باید هرچه سریعتر فرد را به اورژانس رساند تا تحت درمان قرار گیرد.
افرادی که دارو مصرف میکنند باید با پزشک خود در مورد داروهای مصرفی مشورت کنند تا مصرف این داروها در تنظیم دمای بدن اختلال ایجاد نکند. داروهای آتروپین، ضدافسردگی، قلبی – عروقی و مربوط به پارکینسون و آنتیهیستامینها باعث اختلال در دمای بدن میشوند.
بهترین اقدامی که میتوان در این شرایط انجام داد، چیست؟
اگر گرمازدگی خفیف است، ابتدا مصدوم را در برابر آفتاب و گرما محافظت کنید و در یک محیط سایه و خنک در حالی که پاهایش را کمی بالا آوردهاید، بخوابانید. سپس با قراردادن پارچههای خیس یا یخ روی شکم، زیر بغل، کشالههای ران و سر و گردن اقدام به خنک کردن بیمار کنید.
این خنک کردن باید آهسته انجام شود و اگر بیمار هنگام خنک کردن دچار لرز شد، خنک کردن را متوقف کنید و بعد آن را به آرامی ادامه دهید. مهمترین قسمت درمان، تامین مناسب آب و املاح است که در مراحل خفیف گرمازدگی به تنهایی میتواند درمان مناسبی باشد. اگر مصدوم هوشیار است، میتوانید به او محلول ORS بدهید.
اگر هم شاهد بروز علایمی چون تشنج و… بودید، به سرعت او را به نزدیکترین مرکز درمانی منتقل کنید. درمان باید تحتنظر پزشک و با دقت بسیاری انجام شود.
درمان سریع در بیماران گرمازده، ممکن است عوارضی در پی داشته باشد بنابراین باید روند درمان با دقت بالا طی شود. در این افراد معمولا با تزریق سرمهای رقیق سعی میشود غلظت خون به حالت طبیعی بازگردد.
در برخی فیلمها میبینیم فرد گرمازده را در وان یخ میگذارند این مساله واقعا یک روشدرمانی است؟
بله، با روشهای متفاوتی میتوان بدن افراد گرمازده را خنک کرد؛ در این حالت افراد را داخل وانی از یخ قرار میدهند تا به سرعت دمای بدن کاهش یابد. بهتر است مقداری از یخ را روی ناحیه کشاله ران، زیربغل و… گذاشت تا بدن سریعتر خنک شود. البته گاهی آب یخ را داخل فضای شکم تزریق میکنند که این روش درمانی نسبتا تهاجمی و گاهی عارضهدار است.
روش دیگر این است که گاهی با اسپریهای آبی ولرم، بدن بیمار را خیس میکنند و سپس با استفاده از پنکههایی، آب از سطح بدن تبخیر میشود. در این روش درمانی ممکن است فرد دچار لرز شود که این مشکل را میتوان با تجویز دارو برطرف کرد
میتوان با استفاده از داروهای تببر هم دمای بدن فرد را کاهش داد؟
مصرف استامینوفن یا داروهای تببر اصلا تاثیری ندارد و بههیچوجه نباید این کار را انجام داد. اگر به تجویز دارو نیاز باشد، پزشک با استفاده از داروهای شلکننده عضلانی و.. به کاهش دمای بدن فرد کمک میکند.
برای اینکه فرد سالمندی گرمازده نشود، چه کار باید کرد؟
سالمندان باید در فصلهای گرم بیشتر مراقب خود باشند و از عواملی که باعث بروز گرمازدگی میشود، دوری کنند. در دوره سالمندی، به دلیل مشکلات حرکتی و ضعف سیستم ایمنی، سالمند با قرار گرفتن در نور شدید به مدت طولانی به سهولت دچار گرمازدگی و عوارض ناشی از آن میشود.
با توجه به اینکه سالمندان و کودکان جزو گروههای آسیبپذیر هستند حتما توصیه میشود در روزهای گرم از منزل خارج نشوند و به تناوب حتی اگر میل ندارند آب بنوشند.
همچنین بخوانید:
چگونه از گرما زدگی جلوگیری کنیم؟ بهترین راهکار های درمان گرما زدگی …
۱۰ روش جهت درمان گرمازدگی کودکان در طب سنتی