26 خاصیت جادویی گیاه گزنه برای سلامت بدن
معرفی گیاه گزنه و قسمت های مورد استفاده آن
گزنه گیاهی است علفی و چندساله که ساقه آن چهارگوش بوده و به‌طور قائم تا ارتفاع یک متر بالا می‌رود. این گیاه در خرابه‌ها ،باغ ها و نقاط مرطوب که چهارپایان از آن عبور می‌کنند به حالت خودرو می‌روید ریشه این گیاه خزنده بوده و در ناحیه‌ای که سبز می‌شود کم‌کم تمام منطقه را فرامی‌گیرد .ساقه این گیاه را پرزها و تارهای مخروطی شکل پوشانده که در صورت لمس کردن ساقه به دست می‌چسبد و پوست را می‌گزد که تولید خارش و سوزش می‌کند و شاید به همین دلیل آن را گزنه نامیده‌اند .تخم آن نرم ، ریز و تیره‌رنگ و مانند تخم کتان است قسمت مورداستفاده این گیاه برگ‌های تازه ، ریشه , شیره و دانه آن است . با مجله دلگرم همراه باشید تا از فواید گیاه گزنه بیشتر بدانید.
ترکیبات شیمیایی موجود در گزنه
گزنه دارای تانن ، لسیتین ،اسید فورمیک ، نیترات پتاسیم و کلسیم ، ترکیبات آهن درد ، ویتامین C و نوعی گلوکوزید است که پوست را قرمز می‌کند از سرشاخه‌های این گیاه ماده قرمزرنگی بنام اورتیسین استخراج می‌شود .
ترکیبات مؤثر گیاه گزنه
فلاونوئیدها،کوثرستیئن، روتین، کامپفرول، کاروتن، ویتامین های k وc، پتاسیم، کلسیم و 5-هیدروکسی تریپتان ودر کرک‌های گزنده برگ‌ها ترکیباتی نظیر هیستامین، سروتونین، استیل کولین، اسید فرمیک و لوکوترین ها یافت می‌شود.
اثرات فارماکولوژی گزنه
- برگ گزنه اثرات ضد دردی، ضد التهابی، بی‌حس‌کنندگی موضعی، ضد باکتریایی، ضدویروسی و کاهندگی قند خون دارد. در مطالعات نشان داده‌شده است برگ گزنه دفع ادرار را افزایش داده و به‌طور خفیفی فشار سیستولیک و وزن بدن را در افراد مبتلابه نارسایی وریدی کاهش می‌دهد.
- گزنه تحریکات آدرنرژیک، فاکتور نکروز تومور (TNF) و فاکتورهای فعال‌سازی پلاکتی را مهار می‌کند.
- ریشه گزنه خاصیت تعدیل‌کننده سیستم ایمنی داشته و دارای اثرات ملایم ضدالتهابی است.
- در مطالعات نشان داده‌شده است عصاره ریشه گزنه ظرفیت اتصال گلوبولین متصل شونده به هورمون‌های جنسی را کاهش و متابولیسم سلول‌های پروستات را تضعیف می‌کند.
- مصرف خوراکی برگ ها و اندام هوایی گیاه گزنه در بیماری‌های التهابی مجاری ادراری تحتانی و پیشگیری و درمان سنگ کلیه و در درمان کمکی بیماری‌های روماتیسمی تأییدشده است.
- همچنین مصرف خوراکی ریشه گزنه در مشکلات دفع ادرار بیماران مبتلابه سرطان خوش خیم پروستات مرحله I و II تأییدشده است .
خواص داروئی گیاه گزنه
گزنه ازنظر طب قدیم ایران گرم و خشک است
1) گزنه مو را تقویت کرده و از ریزش موی سر جلوگیری می‌کند ، حتی در بعضی از مورد موی سر دوباره می‌روید . برای استفاده از این خاصیت 6 گرم سرشاخه‌ها و برگ‌ها و ریشه گزنه را به‌تنهایی و یا با 30 گرم چای کوهی در یک لیتر آبجویش ریخته و آنقدر بجوشانید تا حجم مایع به نصف برسد . شب‌ها مقداری از این مایع را به سر بمالید و صبح بشوئید .
2)برای برق شدن و جلا دادن به موها بعد از شستشوی سر موها را با چای گزنه ماساژ دهید . بدین منظور یک قاشق چای‌خوری برگ گزنه خشک را در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید بماند . ماساژ دادن با این چای ، شوره سر را برطرف می‌کند.
3)دستگاه هاضمه را تقویت می‌کند
4)ادرار را زیاد می‌کند
5)برای درمان بیماری قند مفید است بدین منظور یک فنجان چای گزنه را سه بار در روز میل کنید
6)ترشح شیر را در زنان شیرده زیاد می‌کند
7)اخلاط خونی را برطرف می‌کند
8)بیماری‌های پوستی را برطرف می‌کند
9)برای باز کردن عادت ماهیانه از دانه گزنه استفاده کنید
10)در درمان کم‌خونی مؤثر است و تعداد گلبول‌های قرمز را زیاد می‌کند
11)اگر در ادرار خون وجود داشته باشد گزنه آن را برطرف می‌کند
12)گزنه عرق آور است
13)پاک‌کننده اخلاط سینه ، ریه و معده است
14)نیروی جنسی را تقویت می‌کند
15)گرفتگی‌های کبدی را رفع می‌کند
16)برای از بین بردن زگیل ، ضماد برگ‌های تازه آن را روی زگیل بمالید .
17)برای پاک کردن مثانه ، رفع عفونت مثانه و دفع سنگ از مثانه برگ گزنه را همراه باریشه شیرین‌بیان دم‌کنید و بنوشید
18)برای التیام زخم‌ها و زخم‌های سرطانی از ضماد تخم گزنه مخلوط با عسل استفاده کنید
19)برای برطرف کردن کهیر از جوشانده گزنه به مقدر سر فنجان در روز بنوشید
20)درد نقرس را کاهش می‌دهد
21)برای برطرف کردن ناراحتی‌های زنانه قبل از عادت ماهیانه از چای گزنه استفاده کنید
22)ناراحتی‌های کلیه را برطرف می‌کند
23)ضماد آن درد عضلانی را برطرف می‌کند
24)کرم معده و روده را می‌کشد
25)درمان‌کننده بواسیر است
26)برای برطرف کردن درد رماتیسم ، برگ‌های تازه آن را روی پوست بمالید .
طرز استفاده از گیاه گزنه
1- دم‌کرده گزنه : مقدر 40 گرم برگ گزنه را در یک لیتر آب جوش ریخته و به مدت 10 دقیقه دم‌کنید . مقدر مصرف آن سه فنجان در روز بعد از غذاست .
2- جوشانده گزنه : مقدر 30 گرم گزنه را در یک لیتر آب ریخته و به مدت 10 دقیقه آن را بجوشانید . این جوشانده برای تصفیه خون مفید است . مقدر مصرف آن‌یک فنجان بین غذاها در روز است .
3 -تنطور گزنه : یک قسمت برگ گزنه را با پنج قسمت الکل 50 درجه طبی مخلوط کرده و در داخل شیشه دربسته بریزید و به مدت 15 روز هرروز آن را تکان دهید بعد از این مدت آن را صاف‌کرده و در شیشه دربسته نگهداری کنید . مقدار مصرف آن 15-10 قطره سه بار در روز می باشد .
مقدار مصرف
- دوز روزانه خوراکی قسمت های هوایی گیاه: 8-12 گرم از گیاه خشک و خرد شده به شکل دم کرده و جوشانده.
- دوز روزانه خوراکی ریشه گزنه: 4-6 گرم از ریشه خشک و خرد شده.
- سازمان جهانی بهداشت دوز مصرف خوراکی آن را 4-8 گرم در روز به شکل دم کرده عنوان نموده است.
- در برخی منابع عنوان‌شده همراه با گیاه حتماً بایستی روزانه حداقل 2 لیتر آب نوشیده شود.
- در منابع طب سنتی ایران مقدار مصرف آن را تا سه درهم عنوان نموده و زیاده بر آن مهلک است.
مصرف در دوران بارداری و شیردهی
- باید در این دوران مصرف گزنه بااحتیاط و زیر نظر پزشک متخصص باشد زیرا برخی مطالعات گیاه گزنه را به‌واسطه وجود ترکیب 5-هیدروکسی تریپتان که دارای اثرات محرک رحم است دارای قابلیت سقط جنین معرفی کرده اند.
- در برخی منابع به دلیل احتمال اثر گزنه بر متابولیسم آندروژن ها و استروژن ها مصرف آن طی بارداری ممنوع عنوان شده است.
مضرات مصرف گزنه
- گزنه اگر بیش از حد استفاده شود ممکن است برای روده ها و کلیه‌ها مضر باشد بنابراین بهتر است با صمغ عربی و کتیرا خورده شود
- مقدار مصرف بیش از 10 گرم گزنه در روز ممکن است باعث بند آمدن ادرار شود . زنان باردار و کودکان باید از مصرف آن خودداری کنند .
- مصرف برگ گزنه در موارد احتباس مایعات بدن و درنتیجه کاهش عملکرد قلب یا کلیه ممنوع است.
عوارض جنبی ناشی از مصرف گزنه
- شایع‌ترین عارضه تحریک معده است. احتمال بروز واکنش‌های آلرژیک نیز به‌ندرت وجود دارد.
- ازآنجاکه گیاه حاوی مقادیر نامعینی از تانن می‌باشد مصرف همزمان گیاه گل‌دار شامل برگ‌ها یا ریشه با غذاهای حاوی آهن ممکن است باعث کاهش جذب آهن شود .
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم
