20 خاصیت شگفت انگیز گیاه دارویی زنیان برای سلامت بدن

فواید مصرف گیاه زنیان

زنیان یک گیاه دارویی با نام‌های دیگری همچون اجوان ، اسپرکال ، انیسون بری ونانخواه و بانام انگلیسی ajowan است. نام علمی آن Carum copticum Heirn و متعلق به خانواده چتریان بوده گیاه علفی ، یکساله و بی کرکی است که ارتفاعی ۳۰ تا ۹۰ سانتی‌متر داشته و پر شاخ و برگ است که به حالت خودرو در نواحی شرقی هند، مصر، ایران در استان‌های خراسان و سیستان بلوچستان ،آذربایجان، اصفهان، خوزستان، فارس، کرمان و خراسان می‌روید. دانه زنیان خاصیت میکروب کشی دارد و بر روی بعضی میکروبها مانند سالمونلا تیفوزا، میکروسپوریوم پیوژنز و اشرشیاکلی اثر دارد.

قسمت مورداستفاده این گیاه میوه آن بوده که دارای مقدار زیادی تیمول است. میوه آن کوچک بیضوی به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد و دارای بویی شبیه تیمول و دارای طعمی تند و نافذ است که به‌اندازه و شکل کرفس دارویی بوده ، اما طعم آن متفاوت می‌باشد .

از خواص زنیان علاوه بر کاربرد آن در آشپزی به‌عنوان ادویه، خاصیت دارویی و نگه‌دارنده مواد غذایی بودن آن است، همچنین در تهیه پودر کاری، ترشیجات، بیسکویت و مواد خوراکی از آن استفاده می‌شود. از رایحه میوه گیاه زنیان در دهان‌شویه‌ها و خمیردندان‌ها استفاده می‌شود. یکی دیگر از خواص زنیان به‌عنوان ضد کرم و ضد حشره است.

ترکیبات مهم زنیان

زنیان حاوی اجزای مهم مختلفی ازجمله کربوهیدرات‌ها، ساپوتین و ترکیبات فنلی، روغن‌های فرار، پروتئین، چربی، فیبر و مواد معدنی ازجمله کلسیم، فسفر، آهن و اسید نیکوتین (نیاسین) می‌باشد.
کشت زنیان در آبان و آذر بیشترین درصد اسانس(8/4) و کشت در بهمن و اسفند کمترین درصد اسانس (3/3) را نشان داده و کاشت دیرهنگام در اسفند باعث کاهش شدید عملکرد گیاه می شود . میوه های گیاه حاوی 2 تا 4 درصد اسانس می‌باشد و مهم‌ترین اجزای اسانس شامل تیمول به میزان 35 تا 60 درصد، پاراسیمن، کاماترپی نن، آلفا و بتا پی نن، دی پنتن، آلفا ترپی نین و کارواکرول است و گذشته از ترکیبات اسانس، ترکیبات گلوکوزیدی و ساپونینی نیز در گیاه وجود داشته که گزارش‌هایی از وجود میزان قابل‌توجهی کارون نیز در زنیان وجود دارد.

خواص گیاه زنیان

• بیماری‌های معده و کبد را رفع می‌کند.
• مقوی معده و بادشکن است.
• ضد اسپاسم و ضد درد است.
• سموم بدن را دفع می‌کند.
• ضد تهوع و استفراغ است.
• ناراحتی‌های گلو، سرفه و روماتیسم را از بین می‌برد.
• ضد کرم و میکروب‌کش است.
• مدر و قابض است.
• درد حاد شکم، قولنج و سوءهاضمه‌ای که ناشی از ضعف و کمی نیرو باشد را برطرف می‌کند.
• درمان امراض ریه و ضد سرماخوردگی، ضد تب و ضد یبوست است.
• برای بیماری‌های عصبی مفید محسوب می‌شود.
• زنیان برای قطع اسهال نیز به کار می رود، البته باید توجه داشت که باید به علت اسهال توجه داشت و نباید اسهال را بلافاصله پس از بروز، بند آورد.
• زنیان خاصیت تریاقی داشته و برای ترک اعتیاد به تریاک و کم کردن مضرات آن، مفید است.

سایر خواص درمانی زنیان

درد معده و دستگاه گوارش

مخلوط یک قاشق زنیان با یک قاشق دانه زیره باکمی پودر زنجبیل و مصرف آن به‌صورت روزانه، یک درمان طبیعی و بهترین راه برای درمان مشکلات معده و مشکلات سوءهاضمه می‌باشد. همچنین رازیانه بهترین روش برای درمان مشکلات گوارشی است و برای درمان یبوست مؤثر است.

زنیان و از دست دادن وزن

به‌طورکلی دانه زنیان برای از دست دادن وزن کاربرد دارد. با خوردن دانه زنیان اشتها در فرد کم می‌شود و به این ترتیب می‌تواند به از دست دادن وزن کمک کند.

فواید زنیان برای دیابت

یک قاشق چای‌خوری دانه‌زنیان و مخلوط کردن آن در یک لیوان شیر و خوردن آن به مدت 30 روز، برای بیماری دیابت مؤثر است.

زنیان آرام‌کننده مشکلات قلبی

خوردن زنیان با یک فنجان آب گرم، بر روی عملکرد قلب تأثیر می‌گذارد. این نوشیدنی به عملکرد قلب کمک می‌کند، درنتیجه خواص دارویی زنیان از حملات قلبی همراه با دیگر ناراحتی‌های قلبی جلوگیری می‌کند.

تأثیر زنیان برای درمان دندان‌درد

یک فنجان آب همراه با یک قاشق چای‌خوری دانه‌زنیان و یک قاشق چای‌خوری نمک را با هم بجوشانید. سپس اجازه دهید تا این مایع خنک شود. قرقره کردن این مایع در دهان، درد دندان را در عرض چند دقیقه از بین می‌برد. می‌توانید از این خواص زنیان به‌عنوان درمان خانگی مؤثر در بهبود دندان‌درد بهره ببرید.

زنیان برای جلوگیری از آرتروز

زنیان با خاصیت ضدالتهابی برای آرامش و تسکین عضلات مؤثر است. قرار دادن روغن زنیان بر روی منطقه آسیب‌دیده کمک به رهایی سریع آن درد می‌کند.

زنیان به‌عنوان داروی مقوی غرایز جنسی

زنیان به‌عنوان یک داروی مقوی غرایز جنسی طبیعی محسوب می‌شود. خواص زنیان برای افزایش میل جنسی و همچنین نشاط جنسی مؤثر است. همچنین باعث افزایش تعداد اسپرم می‌شود.

زنیان به‌عنوان ضدعفونی‌کننده

زنیان به‌عنوان یک ضدعفونی‌کننده برای تمیز کردن زخم و همچنین پاک‌سازی عفونت‌های پوستی استفاده می‌شود. تیمول در دانه زنیان به‌عنوان یک میکروب‌کش قدرتمند، ضد اسپاسم، و همچنین قارچ‌کش محسوب می‌شود. از روغن زنیان در خمیردندان و همچنین عطر استفاده می‌شود. خردشده برگ زنیان و قرار دادن آن بر روی عفونت به‌عنوان یک ضدعفونی‌کننده نیز کاربرد دارد.

خاصیت زنیان برای اختلالات کبد و کلیه

خاصیت‌های دارویی زنیان به مشکلات کلیه، مشکلات کبدی و مشکلات معده کمک فراوانی می‌کند. در برخی از تحقیقات نشان داده‌شده است که جوییدن زنیان می‌تواند به کسانی که می‌خواهند از خوردن الکل خلاص شوند نیز کمک کند.

کاهش کمردرد با زنیان

در برخی از کشورها، برخی از خانم‌هایی که باردار هستند برای کاهش کمردرد و پاک‌سازی خون از زنیان استفاده می‌کنند. همچنین از دیگر خواص زنیان درمان نیش حشرات است که با خاصیت تسکین دهندگی خود می‌تواند درد نیش حشرات را کاهش دهد.

طرز استفاده و مقدار مصرف زنیان

از میوه گیاه زنیان به شکل پودر، عصاره خشک، تنتور (عصاره مایع) استفاده می‌شود.

• روزانه ۳ تا ۶ گرم از دانه‌های پودر شده زنیان را به روش‌های مختلف یا همراه با غذا می‌توان مصرف کرد. علیرغم ریز بودن دانه‌ها، برای تأثیر بیشتر لازم است تا آن را آسیاب و پودر کنید.
• از عصاره خشک دانه‌های زنیان می‌توان روزانه ۱۲۵ میلی‌گرم مصرف کرد.
• از تنتور یا عصاره مایع زنیان می‌توان روزانه تا ۶ میلی‌متر مصرف کرد.

به‌طورکلی برای استفاده از خواص زنیان، بعد از هر وعده غذایی ظهر و شب، نصف استکان از آن را همراه با نصف استکان آب میل کنید تا هضم غذا را آسان و از نفخ و ترشی معده جلوگیری کند.

عوارض جانبی زنیان

طبیعت زنیان گرم و خشک است و ممکن است افراد گرم مزاج اگر بر اثر مصرف زنیان دچار سردرد شوند. این افراد می توانند از گشنیز استفاده کنند که گیاهی است که با طبع سرد و ضد زنیان عمل کرده و باعث جلوگیری از بالا رفتن بخارات و گازها به سمت مغز می شود.

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم