کاربردهای درمانی و عوارض احتمالی آمپول منوتروپین

منوتروپین چیست و چرا تجویز می شود؟

منوتروپین (Menotropins) برای درمان برخی مشکلات باروری در زنان استفاده می‌شود. این دارو هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینه کننده (LH) را فراهم می‌کند که به تولید تخمک در زنان کمک می‌کند. آمپول منوتروپین به همراه hCG جهت القای تخمک گذاری و بارداری در خانم های نابارور که تخمک گذاری کمی دارند یا فاقد تخمک گذاری هستند، تجویز می گردد.

منوتروپین همچنین جهت تحریک تشکیل فولیکول در بیمارانی که در حال تخمک گذاری هستند به عنوان بخشی از درمان کمکی باروری، استفاده می شود.

نام‌های تجاری: Menogon, Merional,Menopur

مکانیسم اثر منوتروپین

اثر تحریک تخمک‌گذاری: منوتروپین با تقلید اثر FSH و LH درونزاد موجب رشد و نمو فولیکولهای تخمدانی در زنانی می‌شود که نارسایی اولیة تخمدان ندارند. درمان تکمیلی با HCG معمولاً برای انجام تخمک‌گذاری ضروری است.

روش مصرف داروی منوتروپین

قبل از شروع درمان با داروی منوتروپین ، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید. این بروشور به شما کمک می‌کند تا اطلاعات جامعی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید.

دوز و مقدار دارو، از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ دارو را دقیقاً همانطور که پزشک به شما تجویز کرده است، استفاده نمایید. این دارو زیر نظر پزشک و به صورت زیر پوستی تزریق می‌شود. دوز منوتروپین و دوره درمان با این دارو با توجه به وضعیت بیمار و آزمایش خونی که پزشک برای بیمار انجام می‌دهد، تجویز می‌شود. قبل از تریق دارو، محل تزریق را با آب و صابون تمیز کنید.

اگر فراموش کردید که دوز داروی خود را در زمان مشخص مصرف کنید اما به زودی یادتان افتاد، دارو را مصرف کنید؛ اما اگر زمانی به یاد آوردید که نزدیک به ساعت دوز بعدی دارو است، دوز از یاد رفته را مصرف نکنید. نباید به خاطر دوز از یاد برده شده، دو دوز از دارو را باهم مصرف کنید.

موارد و مقدار مصرف منوتروپین

الف) تحریک تخمک‌گذاری در بیمارانی که رژیم سرکوب هیپوفیز با واسطه آگونیستهای GnRH دریافت کرده‌اند.

بزرگسالان: در ابتدا 225 واحد به‌ صورت زیر جلدی یا عضلانی (بسته به نوع فرآورده) تزریق می‌شود. دوزهای بعدی بر اساس سطح استرادیول، سونوگرافی واژینال و پاسخ بیمار تعیین می‌شود. تغییر دوز نباید با فرکانس بیش از هر دو روز صورت گیرد و برای منوپور، نباید در هر بار دوز را بیش از 150 واحد تغییر داد. حداکثر دوز روزانه 450 واحد می‌باشد. مصرف بیش از 20 روز برای منوپور پیشنهاد نمی‌شود.

زمانی که رشد فولیکولی به حد کافی رسید، 5000 تا 10000 واحد HCG برای بلوغ نهایی فولیکول تزریق می‌شود. برای جلوگیری از سندرم تحریک بیش از حد تخمدان، در صورت بزرگ شدن بیش از حد تخمدان در روز آخر درمان، ‌ HCG نباید تجویز شود.

مصرف منوتروپین در دوران حاملگی

مطالعات کافی درباره مصرف داروی این گروه در حیوانات یا انسان بیانگر ایجاد ناهنجاریهای جنینی بوده است. یا عوارض جانبی گزارش شده موید ایجاد خطرات در جنین است. به دلیل این خطرات به طور واضح , مصرف این داروها در دوران حاملگی ممنوع است.

مصرف منوتروپین در دوران شیردهی

مصرف این دارو طی دوره بارداری باعث مرگ و آسیب جنینی می شود. برای خانم های باردار نباید مصرف شود. معلوم نیست آیا این دارو در شیر مادر ترشح می شود یا خیر.

عوارض جانبی منوتروپین

• اعصاب مرکزی: سردرد، میگرن، نا خوشی.
• دستگاه گوارش: تهوع و استفراغ ، اسهال، درد شکمی، کرامپ، نفخ.
• ادراری – تناسلی: بزرگی تخمدان همراه با درد و اتساع شکم، سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (بزرگ شدن ناگهانی تخمدان، آسیت همراه با درد یا بدون آن، ترشح مایع به داخل صفاق)، کیستهای فولیکولی.
• عضلانی – اسکلتی: درد عضلات، ‌درد مفاصل.
• پوست: بثورات، واکنشهای محل تزریق.
• تنفسی: سرفه، اختلالات تنفسی.
• سایر عوارض: آنافیلاکسی، لرز، حساسیت پستان، واکنشهای ازدیاد حساسیت، چند قلوزایی.

توجه : در صورت بروز سندم تحریک بیش از حد یا درد شکم یا بزرگ شدن غیر طبیعی تخمدانها، باید مصرف دارو قطع شود.

موارد منع مصرف و احتیاط منوتروپین

برای خانم ها، در موارد سطح بالای گنادوتروپین که نشان دهنده نارسایی اولیه تخمدان ها باشد، در موارد اختلال عملکرد تیروئید و فوق کلیوی، برای هر علت دیگر نازایی به جز عدم تخمک گذاری، همچنین در موارد خونریزی غیرطبیعی با علت نامشخص، کیست یا بزرگی تخمدان ها (به جز در مورد سندرم تخمدان پلی کیستیک، ضایعه ارگانیک داخل جمجمه ای همچون تومور هیپوفیز و در صورت بارداری منع مصرف دارد.

برای آقایان، در موارد سطح طبیعی گنادوتروپین که نشان دهنده عملکرد طبیعی هیپوفیز باشد یا در صورت سطح بالای گنادوتروپین که نشانگر نارسایی اولیه بیضه هاست و همچنین در اختلالات ناباروری به جز هیپوگنادیسم همراه با هیپوگنادوتروپین hyprogandism منع مصرف دارد.

همچنین منوتروپین ها را نباید برای بیمارانی که به آن دارو حساسیت دارند، طی دوره شیردهی و برای کودکان تجویز کرد. در حدود 20% بیماران، بزرگی خفیف تا متوسط تخمدانی که ممکن است با اتساع یا درد شکمی نیز همراه باشد، دیده می شود. در صورتی که در روز آخر مصرف منوتروپین تخمدانی بیش از اندازه بزرگ شده باشد، برای پیشگیری از سندرم تحریک بیش از اندازه تخمدانی، hCG در این دوره تجویز نمی شود.

مسمومیت با منوتروپین و درمان آن

تظاهرات بالینی: سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (به مقدار مصرف بستگی دارد).

درمان: مصرف دارو باید قطع شود. مراقبتهای علامتی و حمایتی، از جمله استراحت، جایگزینی مایعات و الکترولیتها و تجویز داروهای ضد درد، باید به عمل آیند.

توجهات پزشکی – پرستاری حین مصرف منوتروپین

• به دارو 1 تا 2 میلی لیتر محلول تزریقی نرمال سالین اضافه نماید و بلافاصله تزریق گردد و مابقی محلول باید دور ریخته شود.
• درمان در مردان حداقل به 4 تا 6 ماه زمان نیاز دارد تا سطح تستوسترون به حد طبیعی برسد.
• دقیق ترین معیار برای پی بردن به بلوغ فولیکولار، میزان ترشح استروژن در ادرار است.
• سندرم تحریک بیش از حد تخمدان، اغلب در طول 2 هفته بعد از شروع درمان ایجاد می شود و به سرعت طی 3 تا 4 روز پیشرفت می کند. در صورت بروز این سندرم، مصرف دارو باید قطع و بیمار در بیمارستان بستری شود.

توجهات بیمار – خانواده برای مصرف منوتروپین

1. درمان ناباروری با این دارو احتمال چندقلو زایی را افزایش می دهد.
2. توصیه می شود قبل و حین درمان مرتبا درجه حرارت پایه بدن را کنترل و ثبت نمائید. افزایش دمای بدن یکی از نشانه های تخمک گذاری است.
3. به مطالب آموزش داده شده توسط پزشک در ارتباط با زمان و دفعات آمیزش جنسی توجه نمائید.
4. برای درمان ناباروری، توصیه می شود از روز قبل از تزریق اچ سی جی تا زمان تخمک گذاری هر روز نزدیکی داشته باشید.
5. در صورت مشاهده علائم و نشانه های احتباس مایعات (تورم قوزک و ساق پا، افزایش وزن)، اختلالات ترومبوآمبولیک (درد، تورم، حساسیت اندام ها، سردرد، درد قفسه سینه و تاری دید)، بروز درد شکمی یا لگنی و نفخ به پزشک اطلاع دهید.
6. در مردان ممکن است پس از مصرف دارو ژنیکوماستی یا بزرگی پستان ایجاد شود در صورت بروز مشکل در این زمینه به پزشک اطلاع دهید.

شرایط نگهداری منوتروپین

دارو را در دمای 2 تا 30 درجه سانتیگراد و دور از نور نگهداری نمائید. به محض مخلوط کردن دارو با آب مقطر دارو باید مصرف شود و باقی مانده دارو را دور بریزید.

بیشتر بخوانید:

تاثیر قرص کلومیفن در درمان ناباروری مردان

آزمایش‌‌ تشخیص ناباروری در زنان چگونه انجام میشود؟

مشکل اساسی دنیا در درمان ناباروری