چه تفاوتی میان پوکی استخوان و آرتروز وجود دارد؟

فرق پوکی استخوان و آرتروز چیست؟

التهاب مفاصل، آرتروز و پوکی استخوان شرایط پزشکی رایجی در دنیای امروز هستند. یکی از تشابهاتشان این است که زنان نسبت به مردان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آنها قرار دارند.

این سه بیماری ماهیتی مزمن دارند، نمونه هایی انحطاطی محسوب می شوند و در حال حاضر، درمان موثری برای آنها وجود ندارد. با این وجود، داروهایی وجود دارند که می توانند نشانه های التهاب مفاصل، آرتروز و پوکی استخوان را بهبود ببخشند. افزون بر این، درمان هایی برای کمک به کاهش التهاب، بی حسی، یا درد در دسترس هستند.

در ادامه با تفاوت بین التهاب مفاصل، آرتروز و پوکی استخوان بیشتر آشنا می شویم.

آرتروز

در میان بیماری های روماتیسمی، آرتروز شایع‌ترین نمونه محسوب می شود. این بیماری در نتیجه انحطاط غضروف شکل می گیرد.

غضروف بافتی است که انتهای استخوان های انسان را پوشش می دهد. غضروف قابلیت حرکت را در اختیار استخوان ها قرار می دهد، بدون این که آنها با یکدیگر تماسی داشته باشند. با این وجود، درد ناشی از آرتروز به طور معمول زمانی که فرد دراز کشیده یا در حالت استراحت قرار دارد، کاهش می یابد.

هنگامی که غضروف قدرت یا کیفیت خود را از دست می دهد، این می تواند موجب اصطکاک، درد، و التهاب شود. آرتروز در کفل ها، زانوها و قوزک پا (هر مکانی که پشتیبان وزن بدن است) بسیار شایع است.

متاسفانه درمانی برای این شرایط وجود ندارد. در شرایطی که می توانید آهنگ پیشرفت بیماری را کند کنید، اما امکان توقف کامل آن وجود ندارد.

اگر به آرتروز مبتلا نیستید و قصد پیشگیری از آن را دارید، انجام ورزش های سبک و اجتناب از چاقی ایده خوبی محسوب می شود. همچنین، شما باید یک رژیم غذایی متعادل که سرشار از ویتامین C است را مصرف کنید، زیرا این ماده مغذی به تولید کلاژن کمک می کند.

با این وجود، اگر به آرتروز نیز مبتلا شده اید، باید از دریافت ویتامین C یا مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر، منیزیم، سیلیکون و گوگرد به میزان کافی اطمینان حاصل کنید.

التهاب مفاصل

باور داشته باشید یا خیر، التهاب مفاصل در طول سال ها توسعه نمی یابد. افزون بر این، التهاب مفاصل بیماری نیست که تنها در زمان پیری شما را تحت تاثیر قرار دهد.

اگرچه انواع مختلفی از التهاب مفاصل وجود دارند، اما این بیماری می تواند در کودکان و افرادی که یک سبک زندگی فعال دارند، ورزشکاران، و افرادی که فعالیت های شدید و طاقت فرسا را سر کار خود انجام می دهند نیز شکل بگیرد.در میان بیماری های روماتیسمی، آرتروز شایع‌ترین نمونه محسوب می شود

التهاب مفاصل می تواند از موارد مختلفی سرچشمه بگیرد:

سیستم ایمنی: سیستم ایمنی بدن شما ممکن است به غشا سینوویال (لایه ای از بافت که مرز درون مفاصل را مشخص می کند) حمله کند.

ریشه های پس از سانحه: این زمانی رخ می دهد که فرد یک تصادف را تجربه کرده یا حرکات تکراری (به عنوان مثال، کار با صفحه کلید رایانه) را انجام می دهد.

همچنین، شکل گیری بلورهایی از اسید اوریک می تواند به التهاب مفاصل منجر شود.التهاب مفاصل با درد شدید و پایدار همراه است. در شرایطی که افراد مبتلا به آرتروز هنگام استراحت درد ندارند، التهاب مفاصل دارای درد مداوم است.

برای پیشگیری از التهاب مفاصل، یک رژیم غذایی سرشار از کلسیم، اسیدهای چرب امگا-3 و اسیدهای چرب امگا-6 را دنبال کنید. افزون بر این، فعالیت جسمانی متوسط داشته باشید. همچنین، زمانی را در خارج از خانه و قرار گرفتن در معرض نور خورشید به منظور تولید ویتامین D در بدن اختصاص دهید.

پوکی استخوان

پوکی استخوان یک بیماری سیستمیک، مزمن، و ناتوان کننده است که استخوان ها را تحت تاثیر قرار می دهد. بسیاری از افراد مبتلا به پوکی استخوان تا زمانی که با یک شکستگی ناگهانی استخوان بدون دلیلی مشخص یا یک رویداد ساده مواجه نمی شوند، از ابتلا به بیماری آگاهی ندارند.

بافت های استخوانی به طور مداوم تجدید می شوند و ساختارهای جدید را شکل می دهند و بافت قدیمی از بین می رود. با این وجود، گاه گاهی و اغلب طی دوران یائسگی، این تعادل به هم می ریزد. شکل گیری بافت جدید که قوی است، متوقف می شود. با گذشت زمان، فرد با کاهش تراکم استخوانی خود مواجه می شود، که خطر شکستگی استخوان را افزایش می دهد.

ابتلا به پوکی استخوان موجب می شود تا استخوان ها، به ویژه در اطراف مچ دست، کفل و مهره ها، متخلخل‌تر شوند.برای درمان این بیماری، مکمل های غذایی که سرشار از کلسیم و ویتامین C هستند، مورد استفاده قرار می گیرند. در صورت توصیه پزشک، بیس فسفونات ها برای نفوذ کلسیم به بافت استخوانی و کمک به بازسازی آن بسیار مفید هستند.

طی سال های اخیر نیز داروهایی روانه بازار شده اند که از آنتی بادی های مونوکلونال تهیه شده اند. این داروها به طور قابل توجهی می توانند کیفیت زندگی بیماران مبتلا به پوکی استخوان را بهبود ببخشند.

داروهای پوکی استخوان

داروهای پوکی استخوان :‌بعضی داروها موجب کند شدن روند کاهش استخوان می‌شوند.داروهای دیگری نیز هستند که ممکن است پوکی استخوان را درمان کنند، گرچه تاثیربخشی آنها هنوز مورد بررسی می‌باشد.قبل از آغاز هرگونه دارو درمانی درباره فواید و ضررهای آن با پزشک خود صبحت کنید.کلسیم کافی در برنامه غذایی خود بگنجانید، کلسیم کافی می‌تواند موجب پیشگیری و درمان پوکی استخوان شود.

1. داروی پوکی استخوان ایباندرونیت

این دارو از دسته ی بیس فسفونات ها می باشد که در پیشگیری و کنترل پوکی استخوان ناشی از یائسگی در خانم ها استفاده می شود.

بصورت قرص خوراکی ۱۵۰ میلی گرم و فرم تزریقی موجود می باشد و با نام تجاری Boniva معروف است.فرم تزریقی با دوز ۳ میلی گرم در ۳میلی لیتر می باشد.

‎نکته: در افراد با نقص کلیوی در صورتی که Crcl کمتر از ۳۰ باشد، از تجویز این دارو خودداری گردد.

عوارض شایع ایباندرونیت

آرترالژی، آنفولانزا، کمر درد، افزایش فشار خون، درد شکمی، علائم شبه آنفولانزا، هایپرکلسترولمی، پپسی، تهوع، یبوست، سردرد، عفونت ادراری، سرگیجه، خستگی، راش، اسهال، درد انتهای اندام ها، گاستریت، میالژی، بی خوابی، افسردگی، استئوآرتریت (ناحیه ای)، درد و ناهماهنگی اندام های حرکتی

تداخلات دارویی ایباندرونیک اسید

ایباندرونیک اسید با داروهای محرک دستگاه گوارش (مانند NSAIDs)، داروهایی که ایجاد هایپوکلسمی می نمایند و داروهایی که به یون های چند ظرفیتی متصل می شوند تداخل دارد.

لذا در مصرف همزمان با داروهای زیر نیاز به پیگیری و تنظیم دوز می باشد :

آلمینیوم هیدروکساید، آمیکاسین، آمفوترسین، بومتاناید، کلسی تونین، املاح کلسیم، سیس پلاتین، اتاکرینیک اسید، املاح آهن، فوس کارنت، فوروزماید، جنتامایسین، کانامایسین، لانتانوم، املاح منیزیم، نئومایسین، پارومایسین، استرپتومایسین، توبرامایسین، آسپرین و سایر NSAIDs (در نوع خوراکی)، دفلازاکورت، کورتیکوتروپین

2. داروی پوکی استخوان آلندرونیت

آلندرونات Alendronate که نام تجاری آن فوزاماکس Fosamax است دارویی است که در درمان پوکی استخوان بکار میرود. آلندرونات جزو دسته ای داروها است که به آنها بیس فسفونات Bisphosphonate میگویند.

بیس فسفونات ها و از جمله آلندرونات مانع از جذب مواد معدنی از استخوان ها شده و به این وسیله آنها را محکم تر میکنند. آلندرونات با افزایش تراکم استخوان ها احتمال شکستگی را در بیماری استئوپروز یا پوکی استخوان کاهش میدهد.

موارد مصرف قرص آلندرونیت

پیشگیری از استئوپورز، بیماری پاژه، درمان استئوپروز بعد از یائسگی، پیشگیری و درمان استئوپروز ناشی از مصرف کورتیکواستروئیدها

عوارض جانبی آلندرونیت

عوارض گوارشی ( تهوع، استفراغ، ازوفاژیت )، دردشکمی، درداسکلتی – عضلانی، سرگیجه، سردرد، تب، و علائم شبه آنفلوآنزا، تغییر در الکترولیتهای سرم، اولسر پپتیک

قرصهای آلندرونیت باید به صورت کامل با معده خالی و حداقل نیمساعت قبل از صبحانه همراه با یک لیوان پر از آب میل شود.

حداقل نیم ساعت پس از مصرف دارو بیمار باید از دراز کشیدن خودداری نماید.

قبل از شروع درمان باید هیپوکلسیمی و کمبود ویتامین D در بیمار اصلاح شود.

3. تری پاراتاید داروی پوکی استخوان

تری‌پاراتاید در درمانِ بعضی از انواع پوکی استخوان استفاده می‌شود.گاهی نیز به‌صورت «خارج‌ازدستور» (off-label) جهت تسریع ترمیم استخوان در موارد شکستگی‌های آن تجویز می‌گردد. به‌عنوان مثال، فرانچسکو توتی که دچار شکستگی استخوان‌های درشت‌نی/نازک‌نی شده بود.

عوارض جانبی تری پاراتاید

یک عارضهٔ بالقوهٔ این دارو، احتمال بروز سرطان استخوان از نوع استئوسارکوما است.

این عارضه در موش صحرایی به اثبات رسیده که بر خلاف انسان، در تمام طول عمر دارای رشد استخوانی مداوم هستند.

• سردرد
• تهوع
• سرگیجه
• درد اندام

4. اسید زولدرونیک یا زولنا

زولنا به دسته ای از داروهای ضد سرطان با نام “بیس فسفونات ها” تعلق دارد.اسید زولدرونیک با مهار تولید کلسیم از استخوان ها، خطر مشکلات استخوانی ناشی از سرطان ها را کاهش داده و موجب ترمیم استخوان های بدن می شود.

محلول تزریقی زولنا به همراه داروهای دیگر در درمان افزایش کلسیم خون ناشی از بدخیمی ها، متاستاز استخوان ناشی از برخی سرطان ها، و در درمان مولتیپل میلوما (نوعی از سرطان مغز استخوان) تجویز می شود.هم چنین زولنا ممکن است تحت شرایط خاصی در بیماران مبتلا به سرطان سینه یا سرطان پروستات تجویز شود.

تداخلات دارویی اسید زولدرونیک

در صورتی که اکنون در حال مصرف هر نوع دارویی اعم از داروهای نسخه ای، بدون نسخه، فرآورده های طبیعی یا گیاهی، و ویتامین ها هستید و یا حتی اخیرا دارویی مصرف کرده اید، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.

زیرا زولنا با برخی از داروها تداخل داشته و مصرف همزمان آن با این داروها می تواند موجب کاهش اثربخشی و یا تشدید عوارض جانبی شود.

به طور مثال زولنا با آمینوگلیکوزیدها، دفرازیروکس، برخی از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، مکمل های حاوی فسفات و مهارکننده های پمپ پروتون تداخل دارد.

عوارض جانبی اسید زولدرونیک

تب، لرز، خستگی، ضعف، درد عضلات و مفاصل. به مجموعه این علائم که شبیه به علائم سرماخوردگی یا آنفلوانزاست، “علائم شبه آنفلوانزا” گفته می شود.

علائم شبه آنفلوانزا معمولا در 4-3 روز اول بعد از تزریق زولنا رخ داده و بعد از آن خود به خود بهبود می یابد.جهت کاهش این عارضه ممکن است پزشک معالج داروی استامینوفن را از قبل تا 3 روز بعد از تزریق زولنا برای بیمار تجویز نماید.

5. ریزدرونیت داروی پوکی استخوان

ریزدرونیت یک دارو از دسته بیس فسفونات هاست که برای تقویت استخوان ، درمان یا پیشگیری از پوکی استخوان و درمان بیماری استخوانی پاژه به کار می رود .

قرص های با رهش سریع : 5 میلی گرم خوراکی یکبار در روز یا 35 میلی گرم خوراکی 1 بار در هفته یا 75 میلی گرم خوراکی در 2 روز متوالی دریک ماه یا 150 میلی گرم خوراکی یکبار در ماه.قرص های با رهش آهسته : 35 میلی گرم خوراکی یکبار در هفته

عوارض جانبی ریزدرونیت

تهوع , سردرد2 , درد قفسه سینه , یبوست , سرگیجه , افسردگی , اسهال , افزایش فشارخون , التهاب گلو , علائم شبه آنفولانزا , التهاب معده , کاهش کلسیم خون , کاهش فسفات خون , تنگی نفس , جوش های پوستی , درد مفاصل , درد شکمی , سنگ کلیه , سوء هاضمه

تداخلات دارویی ریزدرونیت

رانیتیدین , فاموتیدین , بی کربنات سدیم , آلومینیوم هیدروکساید , نیزاتیدین , هورمون پاراتیروئید انسانی ( نوترکیب ) , ایبوبروفن + فاموتیدین , کلسیم استات , کلسیم کلراید , کلسیم سیترات , سدیم سیترات + سیتریک اسید

میزان توصیه شده مصرف کلیسم

میزان توصیه شده مصرف کلیسم در هر روز برای بانوان بین سنین 11 تا 24 سال هستند 1200 – 1500 میلی‌گرم

برای زنان باردار یا شیر می‌دهند 1200 – 1500 میلی گرم

برای آنهایی که 25 تا 49 ساله هستند (قبل از یائسگی) 1000 میلی‌گرم

برای آنهایی که 50 تا 64 ساله هستند (بعد از یائسگی) 1000- 1500 میلی‌گرم

برای آنهایی که 65 ساله و به بالا هستند 1500 میلی‌گرم می‌باشد.

درمان با مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم‌

بهترین راه جذب کلسیم مصرف غذاهای پر از کلسیم است. این غذاها عبارتند از:

• لبنیات نظیر شیر کم چرب، پنیر و ماست کم چرب
• ماهی‌های نرم استخوان نظیر کنسرو ماهی آزاد و ساردین
• سبزیجات تازه، خشکبار،‌ حبوبات، سویا

ویتامین D برای جذب کلسیم حیاتی است. از منابع خوب ویتامین D که ماهیان چرب و نور آفتاب هستند (اما نور بیش از حد آفتاب ضرر داشته و موجب سرطان پوست می‌شود.) پرهیز از مصرف بیش از حد نمک، پروتئین، سلولز (همراه با منابع غذایی پرکلسیم،) ضروری می‌باشد.

اگر نمی‌توانید شیر بخورید: غذاهای لبنی که هضم آسانی دارند مصرف کنید هورمون درمانی می‌تواند موجب پیشگیری و درمان پوکی استخوان شود.

این درمان شامل مصرف استروژن، ‌گاهی همراه با پروژسترون است. با مصرف استروژن از دست رفتن استخوان کندتر یا متوقف می‌شود. و همچنین وقوع شکستگی کاهش می‌یابد.

بیشتر بخوانید :

۱۵ راهکار خانگی حیرت انگیز برای درمان پوکی استخوان

پوکی استخوان از علائم تا درمان

آب گوجه فرنگی برای پیشگیری از پوکی استخوان