پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدیسم) درمان با دارو و ید رادیواکتیو ؟

به گزارش دلگرم به نقل از دکتر منشادی فوق تخصص غدد و متابولیسم هیپرتیروئیدیسم یا تیروئید پرکار زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید بیش از حد هورمون تیروئید تولید کند. این اختلال کل بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

غده تیروئید در گردن است و شکل پروانه‌ای دارد. هورمون‌هایی که از آن تولید و وارد جریان خون می‌شوند، رشد و متابولیسم بدن را کنترل می‌کنند. هورمون بیش از حد می‌تواند بسیاری از کارکردهای بدن را تحت تأثیر قرار دهد.

چندین علت احتمالی و طیف گسترده‌ای از نشانه‌ها برای پرکاری تیروئید وجود دارد. این اختلال معمولا به آرامی آغاز می‌شود، اما در افراد جوان ممکن است شروع آن ناگهانی باشد.

نوع پرکاری تیروئید با کم کاری تیروئید متفاوت است. “هایپر” به وجود بیش از حد هورمون تیروئید اشاره دارد، درصورتی ‌که “هایپو” به معنای خیلی کم یا یک تیروئید کم‌تحرک است. حدود 1.2 درصد از مردم دارای تیروئید پرکار هستند. این بیماری بیشتر آقایان را مبتلا می‌کند و به احتمال زیاد در سنین 60 سالگی رخ می‌دهد.

به نقل از دکتر مهدی کریمی متخصص قلب و درمان بیماری های واریس هیپرتیروئیدیسم اگر درمان نشود می‌تواند به طور جدی بر عملکردهای مختلف بدن، از جمله قلب، تأثیر بگذارد. با این حال، داروها معمولا می‌توانند با کاهش تولید هورمون تیروئید، آن را کنترل کنند.

پرکاری تیروئید و بارداری

زنان مبتلا به کم‌کاری تیروئید ممکن است برای باردار شدن با مشکل مواجه شوند. در طول دوران بارداری، سطح هورمون تیروئید اندکی افزایش خواهد یافت.

زنانی که مبتلا به تیروئید پرکار هستند ممکن است در دوران بارداری متوجه شوند که تیروئید آن‌ها کمی بزرگ‌تر شده است. برخی از خانم‌هایی که مستعد این بیماری هستند اما قبلاً پرکاری تیروئید در آن‌ها تشخیص داده نشده است، ممکن است تیروئید آن‌ها در دوران بارداری کمی پرکار شود.

هیپرتیروئیدیسم شدید و درمان نشده در بارداری می‌تواند باعث سقط خودبه‌خودی جنین، وزن کم نوزاد در هنگام تولد، فشار خون بالای مادر، یا مشکلات قلبی شود. اگر مادر مشکل تیروئید داشته باشد، نوزاد باید از نظر عملکرد تیروئید بررسی شود، زیرا اختلال عملکرد تیروئید می‌تواند تأثیر عمیقی بر رشد مغز داشته باشد.

زنانی که قبل از بارداری تحت درمان قرار می‌گیرند، در دوران بارداری نیز همان درمان را ادامه می‌دهند اما ممکن است به دلیل افزایش نیاز به تیروکسین، داروی آن‌ها نیاز به کمی تغییر داشته باشد. مصرف لووتیروکسین در دوران بارداری بی‌خطر است، زیرا همان خصوصیات هورمون طبیعی را دارد.

اما این دارو باید با فاصله 2 الی 3 ساعت از ویتامین‌های پریناتال مصرف شود زیرا آهن و کلسیم ممکن است در جذب هورمون تیروئید اختلال ایجاد کنند. زنان قبل از بارداری باید اطمینان حاصل کنند که بیماری پرکاری تیروئید آن‌ها تحت کنترل است. انتظار می‌رود که با درمان مناسب، بیشتر بارداری‌ها به طور طبیعی پیش بروند.

دلایل ایجاد پرکاری تیروئید

چندین عامل که می‌توانند در بروز هیپرتیروئیدیسم ( پرکاری تیروئید ) نقش داشته باشد به شرح زیر است:

1- بیماری گریوز

بیماری گریوز که یک بیماری خودایمنی است، شایع‌ترین علت ایجاد پرکاری تیروئید می‌باشد و بیش از 70 درصد موارد را شامل می‌شود. مشخص نیست چه چیزی باعث ایجاد بیماری گریوز می‌شود، اما اغلب در خانواده‌ها دیده می‌شود و همین موضوع می‌تواند نشانی بر ژنتیکی بودن بیماری باشد. بیماری گریوز بیشتر در زنان 20 تا 40 سال و به خصوص در افراد سیگاری مشاهده می‌شود. این بیماری می‌تواند بر روی چشم‌ها تأثیر بگذارد و باعث ناراحتی چشم‌ها و دوبینی شود. چشم‌های بیماران مبتلا به گریوز معمولا حالت بیرون‌زدگی دارد. (برگرفته از سایت دکتر یادگاری متخصص چشم)

2- بیماری گره تیروئید

توده‌هایی که به گره معروف هستند در غده تیروئید ایجاد می‌شوند، اما دلیل بوجود آمدن آن‌ها مشخص نیست. این گره‌ها ممکن است حاوی بافت غیر طبیعی تیروئید باشند، اما معمولاً خوش‌خیم یا غیر سرطانی هستند. گره‌ها بر عملکرد منظم تیروئید تأثیر گذاشته و باعث تیروئید پرکار می‌شوند.

در بیماری گره تیروئید، ممکن است تیروئید بزرگ شود، اما هیچ دردی وجود ندارد. بعضی از افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند گره‌ها را با انگشت خود حس کنند.

3- مصرف بیش از حد ید

غده تیروئید ید را از خون خارج می‌کند. ید از غذاهایی مانند غذاهای دریایی ، نان و نمک بدست می‌آید. غده تیروئید از ید برای تولید هورمون‌های تیروئید استفاده می‌کند. دو هورمون مهم تیروئید تیروکسین (T4) و تریودوتیرونین (T3) هستند. مصرف ید اضافی در مکمل‌ها باعث ترشح بیش از حد این هورمون‌ها از غده تیروئید می‌شود.

مصرف هورمون‌های تیروئیدی: بیمارانی که از هورمون‌های تیروئیدی به عنوان یک درمان استفاده می‌کنند، لازم است به طور مرتب توسط پزشک پیگیری شوند تا مطمئن شوند که از دوز مناسب داروی تیروئید استفاده می‌کنند.

---

4- عوارض داروها

برخی از داروهای مورد استفاده در درمان مشکلات قلبی حاوی مقدار زیادی ید هستند که ممکن است باعث ایجاد تغییر در عملکرد تیروئید شوند. برای مثال داروهایی که شامل آمیودارون و لیتیوم هستند و برای درمان اختلال دو قطبی استفاده می‌شوند.

5- تیروئیدیت

تیروئیدیت التهاب تیروئید است که غالباً ناشی از عفونت ویروسی می‌باشد. علائم این بیماری شامل تب، گلودرد، بلع دردناک، درد عمومی، و درد در گردن است.

6- سرطان تیروئید فولیکولار

در موارد نادر، تیروئید پرکار می‌تواند ناشی از سرطان تیروئید باشد. سلول‌های بدخیم ممکن است تیروکسین یا تریودوتیرونین را تولید کنند.

7- رژیم غذایی

رژیم خاصی وجود ندارد که بتواند اختلال تیروئید را برطرف کند. اما کاهش مصرف ید بیش از حد در رژیم غذایی و عدم مصرف مکمل‌های ید می‌تواند به جلوگیری از پرکاری تیروئید کمک کند.

یک رژیم غذایی متعادل می‌تواند در حفظ سلامتی تیروئید تاثیر بسزایی داشته باشد. اگر تصمیم به مصرف مکمل دارید، حتماً از پزشک خود سوال کنید که چه مقدار باید مصرف کنید و کدام مکمل‌ها بدون تأثیر در فعالیت تیروئید هستند و برای شما بهتر خواهند بود.

علائم هیپرتیروئیدیسم

تیروئید پرکار: Overactive Thyroid

هیپرتیروئیدیسم، پرکاری تیروئید: Hyperthyroidism

سالم: Healthy

علائم بیماری هیپرتیروئیدیسم طیف گسترده‌ای دارد و در بین افراد مختلف متفاوت است. بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید خفیف غالباً از آن آگاه نیستند زیرا هیچ علایمی ندارد.

بیشتر علائم مربوط به افزایش میزان سوخت و ساز بدن است.

علائم بیماری هیپرتیروئیدیسم (تیروئید پرکار) عبارتند از:

• تورم در گردن ناشی از بزرگ شدن غده تیروئید یا گواتر
• عصبی بودن، تحریک پذیری نوسانات خلقی و کاهش غلظت خون
• اسهال
• سختی در تنفس
• خستگی و مشکل در خواب
• ضعیف شدن عضله‌ها
• بیش فعالی
• حساسیت بیش از حد به گرما، تعریق بیش از حد، و پوست گرم و مرطوب
• افزایش اشتها
• افزایش مدفوع و ادرار
• ناباروری و از دست دادن علاقه به رابطه جنسی
• خارش پوست با تاول‌های خارش دار بزرگ (کهیر)
• شل شدن ناخن‌ها
• مشکلات قاعدگی در خانم‌ها، به ویژه دوره‌های قاعدگی سبک‌تر یا عدم وجود دوره‌های قاعدگی
• آلوپسی که در آن مو به صورت سکه‌ای می‌ریزد
• افزایش ضربان قلب، گاهی اوقات همراه با تپش قلب
• قرمزی در کف دست‌ها
• افزایش یا کاهش ناگهانی وزن
• لرزش دست‌ها

این علائم در بین افراد مختلف متفاوت است و به ندرت اتفاق می‌افتد که بیماری همه این علائم را باهم داشته باشد.

بیماران دیابتی ممکن است علائم دیابت شدید مانند خستگی و افزایش تشنگی را تجربه کنند و مبتلایان به بیماری‌های قلبی خطر بیشتری برای آریتمی‌، نارسایی قلبی و سایر خطرات قلبی عروقی دارند.

عوارض

افتالموپاتی گریوز

این بیماری می‌تواند باعث درد یا ناراحتی در چشم، حساسیت به نور و برخی از مشکلات بینایی شود. همچنین چشم ممکن است حالت بیرون زده پیدا کند. استفاده از قطره چشم و عینک آفتابی می‌تواند به تسکین این علائم کمک کند.

در موارد شدید، درمان با داروهای خاص مانند استروئیدها یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی می‌تواند تورم پشت چشم را کاهش دهد.

طوفان تیروئید!

طوفان تیروئید یک واکنش غیرمعمول است که می‌تواند در اثر عفونت، صدمه یا جراحت مانند جراحی یا زایمان ایجاد شود. همچنین ممکن است در زنان باردار مبتلا به پرکاری تیروئید که بیماری آن‌ها تشخیص داده نشده یا به صورت ضعیف کنترل شده، اتفاق بیفتد.

علائم و نشانه‌های آن شامل ضربان قلب بالا، تب ، اضطراب، زردی، استفراغ، اسهال، کم آبی و توهم است.

طوفان تیروئید یک واکنش خطرناک است که ممکن است زندگی فرد را به خطر بیندازد و نیاز به معالجه فوری دارد. شدت پرکاری تیروئید و علائم آن بستگی به این دارد که بدن چگونه قادر به واکنش دربرابر تغییرات ناشی از هورمون‌های اضافی تیروئید باشد و اینکه بیماران به خوبی از برنامه درمانی خود پیروی می کنند یا خیر.

تشخیص پرکاری تیروئید

• آزمایش بازجذب ید رادیواکتیو: RAI-U
• آزمایش TSH، T3، T4
• معاینه تیروئید: Thyroid exam

آزمایش خون عملکرد تیروئید

پزشک ممکن است یک نمونه خون از شما گرفته و آن را به آزمایشگاه بفرستد تا میزان هورمون‌های تیروئیدی شما را بررسی کند که به آن آزمایش تیروئید گفته می‌شود.

آزمایش تیروئید برای بررسی سطح هورمون‌های زیر استفاده می‌شود:

• هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) – هورمونی که توسط غده هیپوفیز (غده پایه مغز) که تولید هورمون های تیروئید را کنترل می‌کند، تولید می‌شود.
• تریودوتیرونین (T3) – یکی از هورمون‌های اصلی تیروئید
• تیروکسین (T4) – یکی دیگر از هورمون‌های اصلی تیروئید

سطح هورمون‌های تیروئیدی شما با آنچه که در یک فرد سالم وجود دارد مقایسه می‌شود. سطح پایین TSH و مقادیر بالای T3 و / یا T4 معمولاً به معنای داشتن تیروئید پرکار است.

اینکه چه سطحی از هورمون‌ها طبیعی در نظر گرفته می‌شود، باتوجه به مواردی مانند سن شما و روش دقیق آزمایش مورد استفاده در آزمایشگاه متفاوت است.

سایر آزمایش‌های خون

آزمایش خون دیگری ممکن است برای جستجوی آنتی بادی‌های ضد تیروئید انجام شود. این موارد معمولاً در صورت ابتلا به بیماری گریوز که یک دلیل شایع تیروئید بیش فعال است، مشاهده می‌شوند.

یک آزمایش خون دیگر به نام میزان رسوب گلبول‌های قرمز (ESR) نیز ممکن است برای بررسی التهاب در بدن شما انجام شود. اگر علائم التهابی وجود داشته باشد، ممکن است به معنای افزایش هورمون‌های تیروئید ناشی از تیروئیدیت (التهاب تیروئید) باشد.

اسکن تیروئید

اسکن تیروئید ممکن است برای پیدا کردن مشکلاتی مانند توده‌ها (گره‌ها) در تیروئید انجام شود. برای انجام این آزمایش شما باید مقدار کمی از ماده رادیواکتیو را که توسط تیروئید شما جذب می‌شود، بلعیده یا تزریق کنید.

سپس اسکن انجام می‌شود تا مشخص شود چه مقدار از این ماده جذب شده است، و نیز اندازه و شکل تیروئید شما را بررسی کنند.

درمان هیپرتیروئیدیسم

برخی از داروها علائم پرکاری تیروئید مانند مشکلات ضربان قلب را درمان می‌کنند، در حالی که برخی دیگر تولید هورمون تیروئید را هدف قرار می‌دهند.

داروهای ضد تیروئید

داروهای ضد تیروئید، غده تیروئید را از تولید بیش از حد تیروکسین یا تریودوتیرونین بازمی‌دارند. برای این کار ممکن است از متیمازول یا پروپیلتوریورسیل (PTU) استفاده شود.

پس از شروع درمان، ممکن است چندین هفته یا ماه طول بکشد تا سطح هورمون در محدوده طبیعی خود تنظیم شود. به طور متوسط، کل زمان درمان بین 1 تا 2 سال است ، اما ممکن است مدت زمان بیشتری نیز طول بکشد.

عوارض جانبی داروها شامل موارد زیر است:

• واکنش‌های آلرژیک
• کاهش گلبول‌های سفید، افزایش احتمال عفونت
• نارسایی کبد (به ندرت)

ید رادیواکتیو

ید رادیواکتیو توسط سلول‌های فعال موجود در تیروئید جمع می‌شود و آنها را از بین می‌برد. تخریب موضعی است و هیچ‌گونه عوارض جانبی گسترده ‌ی در این روش دیده نمی‌شود. دوز رادیواکتیویته موجود در رادیواکتیو بسیار کم است و مضر نیست.

درمان با ید رادیواکتیو

درمان با ید رادیواکتیو برای زنان باردار یا شیرده مناسب نیست. زنان باید حداقل 6 ماه پس از معالجه از بارداری خودداری کنند و آقایان نیز نباید حداقل تا 4 ماه بعد از درمان برای داشتن فرزند اقدام کنند.

جراحی

در صورت عدم امکان انجام درمان‌های دیگر، به عنوان مثال اگر بیمار باردار باشد، یا نتواند سایر روش‌های درمانی را تحمل کند، یا سرطان داشته باشد جراحی می‌تواند راه حل مناسب‌تری باشد. در روش جراحی پزشک می‌تواند بخشی از غده تیروئید را بردارد. ممکن است پرهیز از مواد غذایی و سایر محصولات حاوی ید، مانند جلبک دریایی و برخی داروهای سرفه و مولتی ویتامین‌ها برای بیماران مفید باشد.

در رابطه با بیماری تیروئید بیشتر بخوانید:

تفاوت اصلی بیماری گواتر و تیروئید در چیست ؟

آیا سرطان تیروئید درمان دارد؟

۹ درمان خانگی موثر برای مشکلات تیروئید

علت ایجاد ندول تیروئید چیست؟