همه چیز در مورد داروی ریسپریدون (Risperidone)

فواید مصرف و عوارض داروی ریسپریدون

ریسپریدون یک دارو از دسته داروهای موثر بر سیستم اعصاب می باشد که به آن ها داروهای ضد سایکوز گفته می شود. این دارو ها با تاثیر بر روی تعادل ناقل های شیمیایی که مسئول ارتباطات و مخابره پیام عصبی در مغز می باشند، نقش درمانی خود را ایفا می کنند.

ریسپریدون ممکن است جهت بهبود علائم در بیماران مبتلا به شیزوفرنی یا سایر اختلالات روانی که با تغییر افکار، احساسات و رفتار ها در ارتباط هستند، تجویز گردد. به این نوع اختلالات اصطلاحا سایکوز گفته می شود.

‎ریسپریدون همچنین به صورت تزریقی نیز تولید شده است و به صورت آمپول تزریقی طولانی اثر در موارد خاص توسط متخصصان قابل استفاده می باشد.

مصرف اين دارو به مدت زياد موجب اختلالات حركتي مي شود.

موارد مصرف ریسپریدون

این دارو در موارد زیر و صرفا با تجویز پزشک متخصص قابل مصرف می‌باشد:
۱- برطرف کردن افکار غیر عادی و بیمارگونه: که منجر به اشتغال ذهنی فرد با آنها شده و واقع بینی و کارکرد روزانه ی وی را مختل می سازَد.
۲-از بین بردن افکار وسواسی: مانند افکار غیرقابل کنترل توهین به مقدسات یا افکار ناخواسته ی جنسی یا افکار نامقبول آسیب زدن به دیگران.
۳-در درمان علایم منفی روانپریشی(مانند ِکم حرفی،گوشه گیری،انزوای اجتماعی،فقر محتوای فکری).
۴- تصحیح باورهای غلطِ استدلال ناپذیر :مانند بدبینی به مردم و یا بدبینی به همسر و شریک زندگی.
۵- در کودکان در خود فرو رفته ی (اوتیستیکِ) بین شش تا هفده سال که در ارتباط عاطفی و معاشرت با دیگران ناتوانند ،برای کنترل قشقرق و ناسازگاری و خودزنی .
۶- حالات سرخوشی (مانیا)در نوسانات خلقی و دو قطبی(بایپولار) .
۷- در اختلالات رفتاری کودکان مانند اختلال سلوک(conduct) یا در خصومت و لجبازی آنها با والدین (ODD) و نیز در اختلال بیش فعالی(ADHD).
۸- در درمان اختلال تیک (توره ).
۹-همه ی داروهای ضد روانپریشی در دوزهای پایین برای اختلالات روان نژندی (نروتیک)مانندِ اضطراب فراگیر(GAD) و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و اختلال هویت تجزیه ای (Dissociatve identity disorder) و همچنین در دلیریوم و اختلالات خواب و اختلالات خوردن بنا به صلاحدید روانپزشک میتوانند بکار روند.

مکانیسم اثر ريسپريدون

اثر آنتي سايكوتيك: دارو با بلوك گيرنده‌هاي دوپاميني تيپ 2 و سروتونيني تيپ 2 اثر آنتي سايكوتيك دارد. بلوك ديگر گيرنده ‌ها ممكن است مسؤول ديگر اثرات دارو باشد.

فارماكوكینتیك ريسپريدون

جذب: بعد از مصرف خوراكی به طور كامل جذب می‌ شود. فراهمی زیستی مطلق دارو 70% است. غذا روی جذب دارو تأثیری ندارد. بعد از تجویز عضلانی به آهستگی جذب شده؛ اثر آن بعد از 3 هفته شروع شده و 7 هفته دوام دارد.
پخش: میزان اتصال به پروتئینهای پلاسما 90% برای دارو و 77% برای متابولیت‌های اصلی فعال دارو می‌ باشد.
متابولیسم: دارو به طور گسترده در كبد به 9- هیدروكسی ریسپریدون تبدیل می‌ شود.
دفع: از طریق كلیه دفع شده در نارسایی كلیوی كلیرانس دارو كاهش می‌ یابد.

مصرف ريسپريدون در دوران بارداری و شیردهی

• ریسپریدون جزء گروه C می باشد و ممکن است برای جنین مضر باشد. در صورت حاملگی یا تصمیم برای باردار شدن پزشک معالجتان را آگاه سازید.
• مشخص نیست که این دارو وارد جریان شیر مادر می شود یا خیر و برای کودک شیرخوار مضر است یا نه. در صورتی که کودک از شیر خودتان تغذیه می کند بدون مشورت با پزشک این دارو را مصرف نکنید.
• بدون توصیه پزشک ریسپریدون را به کودکان ندهید.

راهنمای مصرف ریسپریدون

• ریسپریدون را طبق دستور پزشکتان مصرف نمایید. از مصرف دارو بیش از میزان تجویز شده یا در مدت زمانی طولانی تر خودداری نمایید.
• ریسپریدون را می توان همراه با وعده های غذایی یا بدون وعده های غذایی مصرف نمود.
• تا هنگام مصرف قرص آن را از پوشش حفاظتی خارج نکنید. مراقب باشید در هنگام خارج نمودن قرص از پوشش قرص دچار آسیب و شکستگی نشود.
• با دستهای خشک قرص را از پوشش خارج نمایید و آن را در دهانتان قرار دهید و اجازه دهید که کاملا حل شود.
• برای اخذ بهترین تاثیرات درمانی دارو را طبق برنامه زمانی منظم استفاده کنید. قبل از تمام شدن دارویتان نسخه تان را تجدید کنید تا مدت زمانی هرچند کوتاه بدون دارو نمانید.
• اگر نوع مایع دارو را مصرف می کنید مطمئن شوید که مطابق با دوز تجویز شده است. از قاشق های علامت دار یا پیمانه های مخصوص مصرف دارو استفاده کنید.
• از مخلوط نمودن نوع مایع دارو با چای یا نوشابه خودداری کنید.
• برای بهبود نشانه های بیماری حداقل چند هفته باید به مصرف دارو ادامه دهید وبرای کسب نتایج درمانی مطلوب دارو را طبق دستور پزشک معالجتان مصرف کنید. اگر بعد از گذشت چند هفته بهبود نیافتید با پزشکتان مشورت کنید.

مقدار و نحوه مصرف قرص ریسپریدون

میزان دقیق مصرف این دارو حتما باید توسط پزشک متخصص تعیین گردد. به طور معمول به منظور درمان اسکیزوفرنی در بزرگسالان مقدار یک میلی‌گرم از دارو دوبار در روز از راه خوراکی و در روز دوم و سوم، یک میلی‌گرم دوبار در روز مصرف می‌شود. می‌توان دوز دارو را افزایش داده تا به سه میلی‌گرم دوبار در روز برسد. برای استفاده باید قرص را از بسته‌بندی خارج کرده و روی زبان خود قرار دهید و اجازه دهید قرص همانند آبنبات روی زبانتان حل شود. توجه داشته باشید که برای بهبود نشانه‌های بیماری حداقل چند هفته باید به مصرف دارو ادامه دهید.

فراموش کردن دوز مصرفی ريسپريدون

به محض یادآوری دوز فراموش شده را مصرف کنید. اگر نزدیک به زمان مصرف نوبت بعدی دارو هستید دوز فراموش شده را مصرف نکنید و طبق برنامه مصرفتان نوبت بعدی را مصرف نمایید. برای جبران دوز فراموش شده مقدار بیشتری دارو مصرف نکنید.

مسمومیت با دوزهای بیش از اندازه ريسپريدون

• درصورت مصرف بیش از اندازه دارو سریعا در پی دریافت مراقبت های پزشکی اورژانسی باشید.
• خواب آلودگی، افزایش میزان ضربان قلب، احساس سبکی در سر، ضعف و بی قراری در عضلات حرکتی چشم ها، آرواره، گردن و دهان از نشانه های مصرف دوزهای بیش از اندازه هستند.

عوارض جانبی ريسپريدون

اگر هرکدام از نشانه های حساسیت دارویی در شما ظاهر شد سریعا با مرکز فوریت های پزشکی تماس بگیرید.

• نشانه های حساسیت دارویی عبارتند از: کهیر، مشکلات تنفسی، ورم صورت، لبها، زبان و گلو.
• تب، سفت شدن عضلات، گیجی، تعریق، ضربان قلب سریع یا غیرمعمول
• بی قراری و تنش در عضلات حرکتی چشم ها، زبان، آرواره و گردن
• لرزش
• مشکلات بلعی
• احساس سبکی در سر

عوارض خفیف تر این دارو عبارتند از:

• خواب آلودگی وبیقراری خفیف، لرزش
• خوابیدن و رویا دیدن بیش از حد معمول
• تاری دید
• سردرد و سرگیجه
• اضافه وزن
• مشکلات ادراری
• تهوع، خشکی دهان و یبوست
• کاهش میل جنسی و مشکلات ارگاسمی

عوارض دیگری غیر از موارد ذکر شده نیز ممکن است در اثر مصرف داروی ریسپریدون ایجاد شود. در صورت مشاهده هر گونه علائم غیرمعمول و ناراحت کننده به پزشک معالجتان اطلاع دهید.

تداخلات دارویی ريسپريدون

اگر به صورت منظم داروهایی مصرف می کنید که باعث خواب آلودگی تان می شود (مانند داروهای سرماخوردگی، داروهای ضدحساسیت، داروهای ضددرد حاوی مواد مخدر، قرص های خواب، شل کننده عضلات و داروهای ضدصرع، افسردگی و اضطراب) قبل از مصرف ریسپریدون این موضوع را با پزشک معالجتان در میان بگذارید. در صورت مصرف هرکدام از داروهای زیر پزشکتان را در جریان بگذارید:

• کاربامازپین
• فنیتوئین
• فنوباربیتال
• فلئوکستین
• ریفامپین
• داروهایی که برای درمان بیماری پارکینسون استفاده می شود مانند: لوودوپا و…

فهرست تداخلات دارویی مذکور کامل نیست و امکان تداخل داروهای دیگری نیز در عملکرد ریسپریدون وجود دارد. در مورد تمامی داروهای مصرفی تان (دارویی یا مکمل) با پزشکتان مشورت کنید. این موارد شامل ویتامین ها، املاح، محصولات و فرآورده های گیاهی و داروهایی که برای سایر بیماری هایتان مصرف می کنید می شود. هرگز مصرف داروی جدیدی را بدون مشورت با پزشک معالجتان شروع نکنید.

هشدارها در مورد ريسپريدون

1- ریسپریدون افزايش فاصله QT، در بعضي از بيماران مي‌ شود. براديكاردي، اختلالات الكتروليتي و مصرف همزمان ساير داروهايي كه باعث افزايش فاصله QT مي‌ شوند و اختلالات مادرزادي با QT طولاني احتمال اين عارضه را بيشتر مي‌ كند.
2- زماني كه دارو به صورت خوراكي تجويز مي‌ شود. طبقه برنامه 3 روزه مصرف شود.
3- زماني كه بيمار را از داروي آنتي سايكوتيك ديگر به ريسپريدون تغيير مي‌ يابد. در صورت امكان مصرف داروي اول قطع شود.
4- قبل از شروع تجويز دارو به صورت عضلاني، دوز خوراكي را تنظيم كنيد.
5- براي آماده سازي محلول تزريقي، محلول رقيق كننده همراه دارو را در ويال ريخته و براي 10 ثانيه مخلوط كنيد. سوسپانسيون بايد يكنواخت، غليظ و شيري رنگ باشد. ذرات بايد مشخص باشند. 6 ساعت بعد از رقيق شدن و ترجيحاً بلافاصله استفاده شود. در صورتي كه فاصله آماده سازي تا تزريق بيشتر از 2 دقيقه طول كشيد، مجدداً قبل از تزريق ويال را به خوبي تكان دهيد.
6- عارضه ديكسينزي ديررس بعد از مصارف طولاني مدت دارو رخ مي‌ دهد. ممكن است ماهها يا سالها بعد بروز كرده، خود به خود برطرف شود يا با قطع دارو ادامه يابد.
7- سندرم نورولپتيك بدخيم يك عارضه نادر ولي كشنده است. از نظر علائم اين سندرم مانند هايپر پيركسي، رژيديتي عضلاني، تغيير سطح هوشياري، ضربان نبض نامنظم، ‌تغييرات فشار خون و تعريق بيمار را ارزيابي كنيد.
8- بدنبال مصرف دارو ممكن است هايپرگليسمي رخ دهد. اگر در بيمار خطر ابتلا به ديابت وجود دارد. قند خون را قبل از مصرف و سپس به صورت دوره‌اي چك كنيد. تمام بيماران را از نظر علائم هايپرگليسمي شامل پرنوشي، پر ادراري، پرخوري و ضعف بررسي كنيد. در صورت بروز علائم، قند خون ناشتا را بررسي كنيد. عموماً با قطع دارو اين عارضه برطرف مي‌ شود.
9- در صورتي كه دارو طولاني مدت مصرف مي‌ شود. منافع بر مضرات مصرف در بيمار سنجيده شود.
10-بهتر است مصرف دارو برای سالمندان با دوزهای پایین تر آغاز شود.
11- ایمنی و اثربخشی این دارو در کودکان به جز در اوتیسم اثبات نشده است.

شیوه نگهداری دارو

ريسپريدون باید در محفظه سربسته و در جای خشک و خنک دور از دسترس کودکان نگهداری شود. ضمناً از تابش نور و یخ زدگی محافظت گردد.

بیشتر بخوانید:

7 خاصیت شگفت انگیز مصرف دارو در بیماران ( روحی ) روانی

موارد مصرف قرص پروزاک یا فلوکستین ( داروی ضد افسردگی )

موارد مصرف آکسابین یا ریواروکسابان و عوارض جانبی این دارو

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم