هر آنچه که باید در مورد تزریق خون بدانید!
تزریق خون چگونه انجام می شود؟
تزريق خون روشی است که طی آن شما از راه يک لوله وريدی(IV) که به رگ وارد می شود، خون دريافت می کنيد. اگر بدن شما نتواند بخش هايی از خون شما را بسازد، اگر سلولهای خونی شما به درستی کار نکنند، يا اگر شما خون از دست داده باشيد، ممکن است که به تزريق خون نياز پيدا کنيد.
اگر نياز به تزريق خون داشته باشيد، شما نيازمند يک آزمايش خون هستید تا گروه خونی شما را مشخص کند و از موجود بودن نوع خون شما اطمينان حاصل شود . هنگامی که خون شما آزمايش می گردد، شما بايد کمک کنيد که بررسی شود تا تمامی جزييات مندرج در فرم و لوله دقيقا مطابق هم باشند. اين موارد شامل درست بودن تاريخ تولد و هجی کامل نام شما نيز می شود.
طریقه تزریق خون
قسمت هايی از خون که ممکن است مورد نياز باشند عبارتند از:
گلبولهای قرمز
گلبول های قرمز اکسيژن را به بافت ها و اعضای داخلی بدن می رسانند. هنگامی که ميزان شان در خونتان پايين باشد، يا زمانی که خون از دست داده باشيد به شما داده می شوند. پلاکت ها به انعقاد خون کمک می کنند و به شما داده می شود تا از خونريزی پيشگيری کند يا موجب توقف آن شود.
پلاسما
پلاسما دارای عواملی است که با همکاری با پلاکت ها به انعقاد خون کمک می کند و به فرد داده می شود تا از خونريزی پيش گيری کند يا باعث توقف آن شود.
فراورده های خونی
ساير فرآورده های خونی به دلايل بسيار متفاوت به فرد داده میشوند، به عنوان مثال، برای بهبود سيستم ايمنی يا جايگزينی بعضی از عوامل انعقاد خون
رايج ترين خطرات يک تزريق خون
عوارض جزئی مانند تب خفيف، يا جوش ريز پوست ، ازدياد مايعات بدن، که باعث مشکلات تنفسی گشته، بويژه در افراد سالمند و کسانی که دچار بيماری قلبی هستند. ساير خطرات تزريق که کمتر رايج است عبارتند از :
- دريافت خونی که “مطابق” با شما نباشد
- عوارض شديد، مانند، حساسيت يا آسيب شديد ريه ای
- انتقال عفونت، مانند، باکتری يا ويروس ها
عوارض ناشی از تزریق خون
ضمن تزریق خون عوارضی ایجاد می شودTranfusion reaction از جمله تب ناگهانی در ضمن تزریق خون بیش از ۴۰ درجه سانتی گراد که در این صورت تزریق خون باید بلافاصله متوقف شود این تب حکایت از همولیز داخل عروقی می نماید.
در صورتی که تب به آرامی در طول زمانی قدری بیشتر عارض شود و بیمار احساس ناراحتی و مشکلی ننماید سرعت تزریق باید آهسته گردد. تب معمولاً مربوط به وجود آنتی‌بادی بر ضد گلبولهای سفید و یا سایتوکین‌های مختص به کیسه‌ی پلاکت تزریقی است. (استفاده از فیلتر تزریق خون جهت پیشگیری توصیه می‌شود).
عکس‌العمل فوری ترانسفوزیون
همولیز داخل عروقی شامل هموگلوبینمی و هموگلوبینوری اصولاً مربوط به Anti A و Anti B (در گروه‌بندی نامتجانس ABO) می‌باشد که باعث بروز علائم در چند دقیقه و یا یک ساعت می‌شود. عکس‌العمل فوری ترانسفوزیون و آغشتگی (Contamination) باکتریال خون تزریقی سبب علائم زیر می‌گردد:
بیمار بی‌قرار و آژیته شده برافروختگی صورت و بدن، نگرانی شدید، لرز، تهوع و استفراغ، درد ناحیه‌ی تزریق، درد شکم و پهلوها، اسهال، تب، افت فشار خون، هموگلوبینمی و هموگلوبینوری ایجاد می‌شود.
اگر عارضه خارج عروقی باشد ممکن است تب و لرز یک ساعت بعد از شروع تزریق خون ایجاد شود. این عارضه اکثراً مربوط به Anti D می‌باشد و نارسائی کلیوی را ایجاد نمی‌کند.
درمانهای فوری در این موارد عبارتند از:
- تزریق خون بلا درنگ قطع شود.
- محل تزریق وریدی تغییر یافته، IV با سرم نمکی ۹ درصد باز بماند.
- مشخصه‌ی بیمار با خون دهنده تعیین شود.
- یک سوند فولی گذاشته و جریان دفع ادرار (out put) دقیقاً بررسی شود.
مایع کافی (IV colloids) به منظور حفظ ادرار به اندازه‌ی ۵/۱ سانتی‌متر مکعب به ازای وزن در ساعت بدن ضروریست. در صورتی که دفع ادرار کمتر از این مقدار باشد بهتر است ترتیب گذاشتن (CVP) فشار وریدی مرکزی جهت تنظیم مایعات تجویز شده داده شود.
در صورتی که دفع ادرار کمتر از ۱۰۵ml/Kg در ساعت بود و فشار وریدی کافی باشد لازم است از لازیکس (Furosemide) به مقدار ۸۰ تا ۱۲۰ میلی‌گرم از راه وریدی استفاده کرد.
در صورتی که هنوز مقدار دفع ادرار از این مقدار کمتر باشد بهتر است با متخصص نفرولوژیست مشورت گردد. بهتر است با سازمان انتقال خون پیش از اینکه خون موجود به آنها پس داده شود در مورد اقدامات و نمونه‌گیری‌های بعدی تماس گرفته شود.
عکس‌العمل فوری حساسیت شدید Hypersensitivity:
ممکن است ۳۰ تا ۹۰ دقیقه بعد از تزریق خون و یا فرآورده‌های خونی بروز نماید. آنتی بادی اختصاصی آن معلوم نیست ولی در بعضی موارد مربوط به آنتی بادی مستقیم بر ضد آنتی‌ژن IgA در بیمار گیرنده‌ای است که قبلاً حساس شده است.
علائم معمولا خفیف شامل کهیر، اریتم، راشهای ماکولو پاپولر و ورم دور کره‌ی چشم و علائم شدید اسپاسم برونشها و کاهش شدید فشار خون می‌باشد.
درمان:
قطع تزریق خون بلافاصله: محل تزریق خون تغییر یافته مایعات کافی (colloid) به منظور حفظ فشار خون و حجم خون از این راه جریان یابد.
تزریق داخل عضلانی آدرنالین یا Epinephrine یک در هزار و هیدروکورتیزون ۱۰۰ میلی‌گرم و chlorpheniramine ۱۰ میلی‌گرم از راه ورید.
راکسیون تب در تزریق خون:
که در نیم تا یک درصد دیده می‌شود. اکثراً مربوط به آنتی‌بادی Anti-HLA در سرم شخص گیرنده و یا آنتی‌بادی اختصاصی گرانولوسیتها می‌باشد اکثراً در خانمهای حامله و افرادی که قبلاً ترانسفوزیون شده‌اند دیده می‌شود. شیوع این عارضه امروزه که فرآورده‌های خونی از گلبولهای سفید تهی شده کمتر اتفاق می‌افتد.
درمان:
کاهش سرعت تزریق و تجویز تب برها مثل Acetaminophen
عکس‌العمل دیررس (Delayed):
این عارضه در افرادی که قبلاً به علت حاملگی و یا تزریق خون ایمونیزه شده‌اند عارض می‌شود.
علائم معمولاً ۷ تا ۱۰ روز بعد به صورت تب، کم خونی و یرقان بروز می‌نماید. ممکن است هموگلوبینوری وجود داشته باشد یا موجود نباشد.
درمان:
ابتدا تست Coombs انجام شود و خون تازه cross matched شده به بیمار تجویز گردد.
آغشتگی میکروبی خون و فرآورده‌های خونی:
نادر ولی مهلک است. گلبولهای قرمز و پلاکت تغلیظ شده را درگیر می‌نماید.
ارگانیسم‌های گرفتار کننده شامل میکروبهای گرم منفی چون Flavobacterium،Yersinia Pseudomonas می‌باشد.
علائم:
عبارت است از: تب، برافروختگی پوست، درد شکم، DIC، نارسائی حاد کلیه، شوک و ایست قلبی.
درمان:
همانند عکس‌العمل ناگهانی تزریق خون است. خون فوراً قطع شده بازتوانی resuscitation شروع شده آنتی‌بیوتیک وسیع‌الطیف بر ضد میکروب مشکوک شروع گردد. از خون باقی مانده تزریق نشده کشت و آنتی‌بیوگرام انجام گردد.
پورپورای بعد از تزریق خون:
کاهش شدید پلاکتها ممکن است ۵ تا ده روز بعد از تزریق خون و یا پلاکت ایجاد شود. معمولاً به سبب تیتر بالای آنتی‌بادی ضدآنتی‌ژن Ia پلاکت انسانی (HPA-Ia) در پیش فردی که این آنتی‌بادی را ندارد (HPA-۱a-Ve) عارض می‌شود.
علائم:
نادر است و اکثراً در پیش خانمهای مولتی پار در اثر حاملگی‌های قبلی و یا ترانسفوزیون قبلی داشته‌اند دیده می‌شود. علت آن Platelet- specific alloantibodies به خصوص ( Arti Human Antibody (anti-HPA-Ia می‌باشد.
ترومبوسیتوپنی شدید توام با خونروی آکیموز و گاهی ممکن است شدید و حتی کشنده باشد.
درمان:
تجویز IVIG g اگر خونروی در کار است (یک گرم به‌ازای کیلوگرم وزن بدن به مدت۲ روز). تعویض پلاسما ممکن است لزوم پیدا کند. اگر نیاز به تجویز پلاکت بود بهتر است از دهنده‌های راندوم استفاده کرد.
بیشتر بخوانید:
همه آنچه باید درمورد گروه های خونی بدانید
آیا از فواید اعجاب انگیز اهدای خون آگاه هستید؟
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم
