هایفما چیست ؟ راههای تشخیص و درمان هایفما کدامند ؟

هایفما چیست ؟

خونریزی به داخل اتاق قدامی چشم تحت عنوان هایفما شناخته می‌شود؛ این عارضه می‌تواند خود به خود یا به دنبال بیماری‌های چشمی خاص روی دهد ولی شایع‌ترین عامل آن ضربات وارده بر چشم است.

پارگی عروق موجود در ریشه عنبیه (قسمت رنگی چشم) علت اصلی این بیماری محسوب می‌شودو بعضی از ضایعات مادرزادی چشمی هم می‌تواند در کودکی باعث بروز هایفمای خود به خودی شوند.

علائم و نشانه‌های بروز هایفما

تاری دید، درد چشم، مشاهده رسوب خون در داخل چشم از شایعترین علل بروز این بیماری به شمار می‌رود.

علل بروز هایفما

هایفما اغلب توسط ضربه ایجاد می‌شود ممکن است تا حدی یا کامل جلوی دید را بگیرد، شایع‌ترین علل هایفما عمل جراحی داخل چشمی، ضربه یا به صورت خود به خودی می‌شود، هایفما خود به خودی بدون هر گونه ضربه‌ای رخ می‌دهد که معمولاً به علت رشد غیرطبیعی عروق خونی، تومور چشم، یووئیت یا ناهنجاری‌ها ی عروقی می‌باشد، عللی مانند دیستروفی میوتونیک، سرطان خون، هموفیلی و بیماری خونی ویلبراند یا داروهای رقیق کنندهٔ خون مثل آسپرین و وارفارین یا نوشیدن الکل نیز می‌تواند آن را ایجاد کند.

هایفما نیاز به بررسی توسط یک چشم پزشک یا اپتومتریست دارد چون ممکن است باعث اختلال دائمی در بینایی گردد به‌طور طولانی مدت ممکن است باعث هموسیدروز و هتروکورومی شود. تجمع خونی باعث افزایش فشار داخل چشم می‌شود که این میزان افزایش حتی بعد از از بین رفتن هایفما حدود ۶روز باقی می‌ماند

عوارض بیماری هایفما

در اکثر مواقع هایفما خود به خود از بین می‌رود اما گاهی مواقع عوارض دارد، هایفما بعد از ضربه ممکن است باعث افزایش فشار چشم و چسبندگی، آتروفی عصب بینایی و باقیماندن خون در قرنیه، خونریزی مجدد و آسیب تطابقی شود.

خونریزی مجدد در ۴ تا ۳۵ درصد موارد رخ می‌دهد و یک عامل خطرناک برای ایجاد آب سیاه می‌باشد.

تاری دید ناشی هایفما طی دوره درمان به تدریج کاهش می یابد و در صورتی که عارضه دیگری به طور هم زمان ایجاد نشده باشد باید طی دوهفته دید به حالت اولیه بازگردد.

افزایش فشار داخل چشمی از خطرناک ترین عوارض هایفما است که زمان بروز آن می تواند از ابتدای بروز هایفما تا حتی سال ها بعد متغیر باشد، بنابراین لازم است که بیماری که یک بار مبتلا به عارضه هایفما شده به طور مرتب هر چند ماه یک بار ویزیت شده و فشار داخل چشم او اندازه گیری شود.

تشخیص عارضه هایفما

لازم به ذکر است که افزایش فشار داخل چشمی عموما توسط خود بیمار قابل تشخیص نیست و به همین دلیل معاینات دوره ای منظم الزامی هستند.در مراجعات چشم پزشکی حتما به پزشک خود در مورد سابقه هایفما اطلاع دهید تا معاینات مربوطه انجام شود.

در صورتی که هایفما شدید باشد و خون قسمت عمده ای از اتاق قدامی را پوشانده باشد ممکن است باعث رنگ گرفتن قرینه چشم شود که این عارضه به خصوص در کودکان کمتر از 9 سال به دلیل خطر ایجاد تنبلی چشم بسیار مهم است.

بنابراین تا زمان جذب شدن کامل خون داخل چشمی،معاینات روزانه توصیه می شود.در بزرگسالان بروز این عارضه می تواند باعث تاخیر در روند بهبود بینایی حتی تا دو سال گردد.

به خاطر داشته باشید که در خونریزی های داخل چشمی یا به عبارت دیگر هایفما که ناشی از ضربه باشد،عموما سایر اجزای چشم مثل مردمک،عدسی،شیکیه و حتی عصب بینایی ممکن است آسیب دیده باشند بنابراین علیرغم بهبود هایفما،دید بیمار بهبود نیابد.

در این موارد ممکن است نیاز به اقدامات تشخیصی درمانی اضافی جهت آسیب های همراه وجود داشته باشد.

درمان هایفما

در صورتی که هایفما به دلیل بیماری سیستمیکی که تظاهرات داخل چشمی دارد مثل دیابت ایجاد شده باشد، درمان بیماری زمینه‌ای جز اصلی اقدامات درمانی را تشکیل می‌دهد.

اهداف اصلی درمان عبارتنند از کاهش خطر ابتلا به خونریزی مجدد، رنگ آمیزی قرنیه و آتروفی عصب بینایی است، هایفما کم به صورت سرپایی درمان می‌شود، برنامه‌هایی مانند بالا نگه داشتن سر در شب با زاویه ۴۵ درجه، استفاده از یک چشم‌بند برای پیشگیزی از ضربه به چشم در طی خواب می‌باشد.

جراحی برای علل غیر از هایفما مثلاً فشار بالای چشم که به دارو پاسخ نمی‌دهد می‌باشد، اگر درد دارد استامینوفن مؤثر است از آسپرین و بروفن باید اجتناب شود.

در مورد استفاده از یک داروی استروئید یا میدریاتنیک در بین چشم پزشکان بحث و گفتگو است، استروئئید التهاب را کم می‌کند اما عوارض جانبی دارد و حدف از میدریاتیک برای جلوگیری از چسبندگی می‌باشد

استفاده از آسپرین در این دوره مجاز نیست ولی برای کاهش درد می توان از استامینوفن استفاده کرد. استفاده از سایر داروهای ضد انعقادی مثل وارفارین باید تحت نظر و با تجویز پزشک انجام شود.

لازم است در دوران استراحت از بروز هر نوع ضربه ای به چشم جدا پرهیز شود و برای این منظور گذاشتن شیلد(پوشش) پلاستیکی روی چشم آسیب دیده الزامی است

مراقبت‌های بعد از درمان هایفما چگونه است؟

نکته مهم در درمان هرنوع هایفما، استراحت مطلق در بستر به حالت نیمه نشسته است که باعث رسوب خون، پیشگیری از عود خونریزی و تسریع در جذب لخته خون می‌شود همچنین تماشای تلویزیون و مطالعه کردن بی خطر هستند.

مدت زمان استراحت حداقل پنج روز است و پس از این دوره می‌توان فعالیت‌های عادی روزمره را به تدریج از سر گرفتدرمان هایفما عمدتا دارویی است ولی در موارد خاصی ممکن است اقدامات جراحی نیز انجام شود؛ استفاده از آسپرین در این دوره مجاز نیست ولی برای کاهش درد می‌توان از استامینوفن استفاده کرد.

استفاده از سایر دارو‌های ضد انعقادی مثل وارفارین باید تحت نظر پزشک انجام شود و لازم است در دوران استراحت از بروز هر نوع ضربه‌ای به چشم جدا پرهیز شود ؛ برای این منظور گذاشتن پوشش پلاستیکی روی چشم آسیب دیده الزامی است

فرد باید در تمام طول عمر خود مانع از وقوع آسیب مجدد به چشم شود به همین دلیل ادامه فعالیت‌های ورزشی که ممکن است همراه با ضربات وارده به ناحیه چشم باشند (مانند ورزش‌های رزمی) توصیه نمی‌شود.

علاوه بر این، چشم آسیب دیده همواره حساس‌تر از چشم سالم خواهد بود به همین دلیل حتی اگر ضربه‌ای جزیی به چشمی که سابقه هایفما دارد وارد شد باید جدی گرفته شود و در اسرع وقت مورد معاینه قرار بگیرد.

مراقبت های ویژه از هایفما

بیماری که یک بار دچار هایفما شده است باید در تمام طول عمر خود مانع از وقوع آسیب مجدد به چشم شود به همین دلیل ادامه فعالیت های ورزشی که ممکن است همراه با ضربات وارده به ناحیه چشم باشند (مانند ورزش های رزمی) توصیه نمی شود.

علاوه بر این،چشم آسیب دیده همواره حساس تر از چشم سالم خواهد بود به همین دلیل حتی اگر ضربه ای جزیی به چشمی که سابقه هایفما دارد وارد شد باید جدی گرفته شده و در اسرع وقت معاینه شود.در آخر مجددا یادآوری می شود که پس از بهبود مرحله حاد هایفما،معاینات دوره ای برای تمامی طول عمر لازم است

بیشتر بخوانید :

علت پاره شدن مویرگ و رگ چشم

تعبیر خواب خونریزی : دیدن خونریزی در خواب نشانه چیست ؟

بهترین راه درمان لکه قرمز (لکه خونی) در چشم

علت ایجاد لکه قرمز در چشم چیست؟