موارد مصرف و عوارض داروی آسپارژیناز
معرفی داروی ضد سرطان آسپارژیناز
آسپاراژیناز (Asparaginase) در درمان لوسمی حاد لنفوسیتیک به کار می رود. همچنین در درمان لوسمی حاد میلوسیتیک و میلومنوسیتیک، لنفوماهای هوچکینی و غیر هوچکینی و ملانوسارکوما مصرف شده است.
آسپاراژیناز آنزیمی است که اسید آمینه ال-آسپاراژین را به آسپارتیک اسید و آمونیاک هیدرولیز می کند. بافت های بدن انسان توانایی ساخت ال-آسپاراژین به وسیله آنزیم آسپاراژین سنتتاز را دارا می باشد در حالی که سلولهای سرطانی به خصوص سلولهای سرطان خون، به دلیل مقدار کم آنزیم آسپاراژین سنتتاز قادر به تولید ال-آسپاراژین به مقدار مورد نیاز نمی باشند و برای بقا نیاز به منبع خارجی دارند. پس با هیدرولیز ال-آسپاراژین توسط ال-آسپاراژیناز، آسپاراژین از دسترس سلولهای سرطانی خارج شده و به سمت مرگ سلولی هدایت می شوند.
آسپاراژیناز آنزیمی است که در صنایع غذایی و همچنین بهعنوان دارو بکار میرود. مصارف دارویی آن، درمانِ لوسمی حاد لنفاوی، لوسمی حاد مغز استخوان و لنفوم غیر هوچکین است و میتوان آنرا بهصورت تزریق زیرجلدی، عضلانی و داخلوریدی تجویز کرد. آسپاراژیناز کارش را از طریق شکستن و تجزیهٔ اسید آمینهای به نام آسپاراژین انجام میدهند که سلولهای سرطانی بدون آن، قادر به ساختِ دیانای نیستند
در صنایع غذایی از این آنزیم جهت کاهش آکریل آمید استفاده و یک افزودنی مجاز محسوب میشود. عوارض جانبی مهم آن، واکنشهای حساسیتی، پانکراتیت، مشکلات کلیوی و اختلالات کبدی است و استفاده از آن در دوران بارداری، ممکن است موجب صدمه به جنین شود.
مکانیسم اثر آسپارژیناز
آسپاراژیناز آنزیمی است که باعث تجزیه آسپاراژین به اسید آسپارتیک و آمونیاک می شود. بعضی از سلول های بد خیم بر خلاف سلول های سالم بدن قادر به سنتز آسپاراژین نیستند. آسپاراژیناز در سنتز پروتئین، DNA مداخله می کند.
فارماکوکینتیک آسپارژیناز
به میزان خیلی کم از سد خونی- مغزی عبور می کند. توسط سیستم رتیکولواندوتلیال متابولیزه می شود. نیمه عمرتزریق عضلانی آن 49-39 ساعت و تزریق وریدی 30-8 ساعت می باشد. 33-23 روز بعد از قطع درمان، دارو دوباره در خون ظاهر می شود.
موارد منع مصرف آسپارژیناز
در صورت وجود یا سابقه پانکراتیت، نباید مصرف شود.
عوارض جانبی آسپارژیناز
واکنش های حساسیتی و آنافیلاکسی، کاهش فاکتورهای انعقادی پلاسما، سمیت کبدی( از جمله تغییرات چربی)، التهاب لوزالمعده، تهوع، استفراغ و دپرسیون CNS از عوارض جانبی مهم و نسبتاً شایع دارو هستند.
تداخلات دارویی آسپارژیناز
دارو با وینکریستین، گلوکوکورتیکوئیدها یا کورتیکوتروپین، آلوپورینول، کلشی سین، متوترکسات، انسولین یا داروهای خوراکی کاهش دهنده قند خون تداخل دارد.
هشدار ها در رابطه با مصرف آسپارژیناز
در صورت بروز پانکراتیت، درمان با دارو باید برای همیشه قطع شود.
توصیه های دارویی در مورد آسپارژیناز
با توجه به احتمال بروز واکنش حساسیت مفرط به دارو، قبل از اولین تجویز و مواقعی که یک هفته یا بیشتر بین دو تزریق فاصله می باشد، انجام آزمون داخل جلدی توصیه نمی شود.
بیشتر بخوانید:
تاکسول (پاکلیتاکسل) داروی ضد سرطان را بیشتر بشناسید
معرفی داروی ضد سرطان وین کریستین
همه چیز در مورد داروی ضد سرطان دوکسوروبیسین