موارد مصرف بوپرنورفین و باورهای غلط در مورد این دارو

معرفی داروی بوپرنورفین

بوپرنورفین (Buprenorphine) یک داروی مسکن مخدر با احتمال وابستگی و اعتیاد مانند مورفین، کدئین، هروئین و متادون است و عوارض جسمانی و روانی مشابه و جدی دارد. این دارو که عمدتا برای درمان اعتیاد به مواد مخدر استفاده می‌شود، مصارف درمانی دیگری از جمله تسکین دردهای شدید، قبل از بیهوشی، کنترل و برگرداندن مهار تنفسی ناشی از فنتانیل در بیهوشی نیز دارد.

این دارو گاه در کنترل درد های شدید در بیمارانی که کمتر احتمال وابستگی و اعتیاد به مخدر را دارند و دردشان با سایر مسکن ها کنترل نمی شود کاربرد دارد و به همین دلیل نسبت به آگونیست های کامل گیرنده های مورفینی مو(mu) مانند متادون و سایر مخدرها علائم ترک کمتری ایجاد کرده و به دلیل اثر سقفی(با افزایش دوز طول اثر افزایش یافته ولی اثر مخدری و آگونیست آن افزایش نمی یابد) خطرات کمتری در مسمومیت(overdose) داشته احتمال وقفه تنفسی و مرگ کمتر است.

با این حال قابلیت ایجاد کلیه عوارض مصرف مخدرها را دارد. بوپرنورفین به دلیل اینکه برای ایجاد اثر ضد درد لازم است ابتدا در کبد متابولیزه می شود در بعضی از افراد موثر نیست و عوامل ژنتیک، عصاره گریپ فروت و بعضی داروها از جمله فلووکسامین و فلوکسیتین می توانند باعث کاهش توان فرد در متابولیزه کردن آن و تبدیل به فرم فعال گردند.

این دارو به شکل قرص در سه دوز 0.4، 2 و 8 میلی گرم موجود است که با تشخیص پزشک تجویز می‏گردد.

موارد مصرف بوپرنورفین

بوپرنورفین جهت درمان وابستگی فیزیکی و یا اعتیاد به مواد مخدر کاربرد دارد. این دارو جزئی از درمان جامع سوء مصرف مواد مخدر است.
1. نشانه های سرکوب علایم ترک مواد مخدر
2. کاهش ولع برای مواد مخدر
3. کاهش استفاده سوء
4. بلوک اثر سایر اپیوئیدها
5. کمک به ثبات در درمان

نحوه مصرف بوپرنورفین

بوپرنورفین را حتماً با تجویز پزشک مصرف کنید و قبل از مصرف، تمامی مواردی که روی جلد این دارو نوشته شده است را به دقت مطالعه نمایید. بوپرنورفین ممکن است باعث آرام شدن یا قطع تنفس شما شود؛ خصوصاً در اوایلی که شروع به مصرف این دارو می‌کنید و یا دوز مصرفیتان تغییر پیدا می‌کند.

همچنین از مصرف دوز بیشتر یا کمتر از مقداری که برای شما تجویز شده است، خودداری کنید و فقط در همان دوره ی زمانی که برای شما تجویز شده، آن را مصرف کنید. در صورتی که به نظرتان رسید که این دارو، مانند قبل دردهای شما را تسکین نمی‌بخشد، به دکتر اطلاع دهید.

بوپرنورفین، حتی اگر به صورت معمولی مصرف شود، ممکن است باعث ایجاد عادت در افراد گردد (اعتیاد به مصرف این دارو). هرگز این دارو را با فرد دیگری – مخصوصاً افرادی که سابقه‌ی استفاده‌ی نادرست از داروها یا اعتیاد به دارو را دارند – سهیم نشوید. استفاده‌ نادرست از داروهای مسکن، می‌تواند باعث اعتیاد، مصرف بیش از اندازه و یا حتی مرگ گردد. خصوصاً در کودکان و یا افرادی که از این دارو بدون نسخه‌ پزشک استفاده می‌نمایند. خرید و فروش این دارو به طور خودسرانه، ممنوع و غیر قانونی است.

• توجه داشته باشید که بوپرنورفین، یک داروی مسکن بسیار قوی است و مقدار کمی از آن، ممکن است درد زیاد شما را بهبود بخشد.
• بیوتزانز، که برای مصرف بر روی پوست استفاده می‌شود، فقط و فقط باید به صورت پوستی استفاده شود. بنابراین، از تماس این دارو با دهان، بینی، لب‌ها یا چشم‌های خود جلوگیری کنید.
• دست‌های خود را بعد از استفاده‌ این دارو بر روی پوست خود، بشویید. اگر داروی مورد استفاده، خراش دارد و آسیب دیده است، از مصرف آن خودداری کنید.
• این دارو را بر روی پوست کاملاً تمیز و خشک استفاده کنید. قبل از استفاده از دارو، سطح پوست خود را با آب (بدون استفاده از صابون و یا موارد شیمیایی) بشویید.
• داروی بوپرنورفین را بر روی سطح صاف قفسه‌ سینه، پشت، پهلوها یا قسمت بیرونی بالای بازوی خود استفاده کنید.
• در هنگام مصرف این دارو بر روی پوست خود، از قرارگیری در معرض گرما خودداری کنید. در صورتی که تب دارید، به دکتر خود اطلاع دهید.
• از تشک‌های گرم یا پتوهای الکتریکی، تخت‌های برنز کننده یا سونا استفاده نکنید.
• در آب داغ ننشینید، آفتاب نگیرید، و با انجام فعالیت‌های شدید، دمای بدن خود را افزایش ندهید. گرما ممکن است باعث افزایش جذب دارویی که بر روی پوست خود زده‌اید شود و ممکن است باعث ایجاد علائم ناشی از مصرف بیش از اندازه‌ی این دارو و یا حتی مرگ گردد.
• دارو را بعد از هفت روز، از روی سطح پوست پاک کرده و با داروی تازه جایگزین کنید.
• بعد از اینکه در دورانی طولانی از داروی بوپرنورفین استفاده کرده‌اید، به طور ناگهانی مصرف آن را قطع نکنید. زیرا ممکن است دچار علائم ناخوشایندی شوید. از دکتر در مورد نحوه‌ی قطع مصرف این دارو کمک بگیرید.
• دارو را در دمای اتاق نگهداری کنید و مطمئن شوید که شخص دیگری به طور عمدی و یا اشتباهاً از داروی بوپرنورفین شما استفاده نمی‌کند. دارو را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری نمائید.

عوارض جانبی قرص بوپرنورفین

مانند سایر مواد مخدر، این دارو باعث کندی تنفس می‌شود و کاهش شدید عملکردهای تنفسی می‌تواند منجر به مرگ شود. در صورت بروز علائم حساسیت دارویی سریعا در پی دریافت مراقبت‌های پزشکی اورژانسی باشید. کهیر، مشکلات تنفسی، ورم صورت، لبها، زبان و گلو از نشانه‌های حساسیت دارویی هستند.

در صورت بروز هرکدام از علائم زیر به سرعت با پزشک معالجتان تماس بگیرید:

• تنفس آرام و سطحی
• احساس سبکی در سر، ضعف و بی حالی
• گیجی، افکار و رفتارهای غیرمعمول
• تهوع، درد معده، تب خفیف، کاهش اشتها، ادرار تیره رنگ یا به رنگ خاک رس، یرقان (زرد شدن پوست و چشمها)

عوارض خفیف‌تر این دارو که با احتمال بیشتری ممکن است تظاهر بیابند عبارتند از:

• سردرد
• درد معده، تهوع، استفراغ و یبوست
• احساس گرما و نفس تنگی
• تعریق
• ضعف و خستگی
• کمردرد
• اضطراب و افسردگی
• اختلالات خواب
• آب ریزش بینی

عوارض دیگری غیر از موارد ذکر شده نیز ممکن است در اثر مصرف این دارو ایجاد شوند. در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرمعمول و ناراحت کننده با پزشکتان مشورت کنید.

تداخل دارویی قرص بوپرنورفین

• مصرف این دارو با فاصله چند ساعت با باربیتورات‌های بیهوش‌کننده مانند تیوپنتال، ممکن است موجب اثرات اضافی تنفسی و احتمالا آپنه شود.
• مصرف همزمان با داروهای بیهوش‌کننده عمومی نیز ممکن است موجب ضعف شدید عملکرد قلبی – عروقی شود.
• مصرف همزمان با داروهایی که عمدتا در کبد متابولیزه می‌شوند (ریفامپین ، فنیتوئین و دیگوکسین ) ممکن است موجب تجمع بوپرنورفین و افزایش اثرات آن شود.
• بیمارانی که به این دارو وابستگی فیزیکی ( اعتیاد ) پیدا می‌کنند، در صورت مصرف آنتاگونیست آن، به شدت دچار سندرم قطع مصرف دارو می‌شوند. در این موارد باید دارو را با احتیاط مصرف و وضع بیمار را به طور مرتب پیگیری نمود.
• مصرف همزمان با مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز ممکن است خطرناک باشد. همچنین کلاپس قلبی – عروقی و تنفسی در بیماری که دیازپام و بوپرنورفین را با مقادیر عادی و به طور همزمان دریافت کرده، وجود دارد.

مصرف بیش از اندازه یا کمتر از میزان لازم بوپرنورفین

اگر فراموش کردید که فویل حاوی این دارو را که بر روی پوستتان زده‌اید، در موقع معین خود تعویض کنید، به محض اینکه به یاد آوردید، این کار را انجام دهید. از مصرف بیش از اندازه، برای جبران، استفاده نکنید.

چنانچه بیشتر از میزان مورد نیاز، این دارو را مصرف کردید، به موارد اورژانسی در مورد مصرف زیاد این دارو مراجعه کنید و یا از پزشک کمک بگیرید. مصرف بیش از اندازه‌ی بوپرنورفین، می‌تواند کُشنده باشد؛ خصوصاً در کودکان و یا افرادی که از این دارو بدون نسخه‌ی پزشک استفاده می‌نمایند. علائم مصرف بیش از اندازه‌ی این دارو ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تنفس و ضربان قلب آهسته، خواب‌آلودگی شدید، ضعف عضلانی، پوست سرد و خیس، ریز شدن مردمک چشم، و غش کردن.

مصرف بوپرنورفین توسط کودکان، ممکن است باعث مرگ آن‌ها شود!

از چه مواردی در دوره مصرف این دارو باید اجتناب کرد؟

• از مصرف الکل خودداری کنید؛ چرا که عوارض جانبی خطرناکی ممکن است اتفاق بیفتد.
• مصرف این دارو ممکن است باعث ایجاد اختلالاتی در تفکر و یا واکنش نشان دادن شما شود. از رانندگی و یا کار با ماشین آلات، قبل از اینکه متوجه شوید تاثیرات مصرف این دارو بر روی شما چگونه است، اجتناب کنید. سرگیجه یا خواب‌آلودگی شدید، ممکن است منجر به افتادن یا ایجاد یک حادثه‌ جدی برای شما شود.

باورهای غلط بوپرنورفین

بوپرنورفین مخدر و اعتیاد آور نیست

خیر این ماده یک داروی مخدری قوی و بسیار اعتیاد آور بوده گاه ترک آن سخت تر از مخدر های رایج چون تریاک و هروئین است.

چون بوپرنورفین یک داروی طبی است و پزشکان تجویز می کنند یک راه درمان اعتیاد است

این دارو خود یک مخدر قوی است و نوعی جایگزین است و نه درمان بیماری اعتیاد که اصولا یک بیماری روانی است و نه جسمانی و مسلما” نیازمند درمان های روانشناختی و روانپزشکی است.

همه بیماران معتاد به مخدر می توانند وارد برنامه نگهدارنده با بوپرنورفین شوندواز آن استفاده کنند

برعکس بر اساس اصول علمی استفاده از آن تنها در موارد محدودی مجاز و موثر است و معمولا” تنها در کسانی که قادر به ترک نبوده و فاقد حمایت های روانی-اجتماعی و خانوادگی کافی می باشند جهت کاهش آسیب به ویژه در مصرف کنندگان تزریقی(کاهش ابتلا به ایدز و هپاتیت و کاهش مرگ و میر آنان و نیز ارتکاب جرم) و در شرایط خاص در بخش های بستری بیمارستانی، زندان ها و مراکز خاص با ضوابط و مقررات شدید و کنترل شده قابل استفاده است.

بوپرنورفین تست اعتیاد را مثبت نمی کند

بوپرنورفین مانند سایر مواد اعتیاد آور تست های مخصوص به خود را داشته که در مراکز تخصصی انجام شده و در کلیه مصرف کنندگان مثبت می شود.( تست مرفین منفی است که مربوط به تریاک و هروئین است)

مصرف بوپرنورفین عوارضی ندارد

مصرف بوپرنورفین در برگیرنده کلیه عوارض مصرف سایر مخدرها بوده و در برخی جهات عوارض جدی تری را ایجاد می کند.

بیشتر بخوانید:

موارد مصرف و عوارض داروی نالبوفین

معرفی داروی بیهوشی تیوپنتال سدیم

همه چیز در مورد داروی مخدر پنتازوسین

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم