مناطق دیدنی و تاریخی قوچان

دسامبر 15, 2023

0 خواندن این مطلب 5 دقیقه زمان میبرد

معرفی شهرستان قوچان

قوچان از جمله شهرهای استان خراسان شمالی است و در ۱۴۸ کیلومتری شمال غرب مشهد قرار دارد. شهر قوچان را با شهر باستانی اشک یا ارسکه یک دانسته اند. این شهر در قرون وسطی به نام خبوشان و خوجان معروف بود. این شهر در زمان هلاکو تجدید بنا شد و نوه‌ هلاکوخان، ارغون خان بر وسعت آن افزود و در زمان غازان خان یک معبد بودایی در این شهر بنا گردید.

همچنین در طول تاریخ، این شهر چندین بار به علت زلزله ویران شده است؛ اما دوباره ساخته شده و رونق دوباره یافته است. آثار به جامانده در این شهر عمدتاُ به قرن ششم هجری تعلق دارند. چشمه گرماب قوچان یکی از محل‌های دیدنی این شهر است.

مشخصات جغرافیایی قوچان

شهرستان قوچان، با پهنه ای حدود ۶۸۶۸ کیلومتر مربع، در شمال استان خراسان رضوی، از نظر جغرافیایی در ۳۷ درجه و ۷ دقیقه پهنای شمالی و ۳۸ درجه و ۳۰ دقیقه درازای خاوری قرار دارد. این شهرستان از شمال به جمهوری ترکمنستان، از باختر به شهرستان های شیروان و اسفراین، از خاور به شهرستان های درگز و چناران و از جنوب به شهرستان های نیشابور، چناران و سبزوار محدود است. هوای قوچان معتدل و نیمه مرطوب بوده و بیش ترین درجه حرارت در تابستان ها ‌۳۵ درجه بالای صفر و کم ترین آن در زمستان ها، ۱۰ درجه زیر صفر است. میانگین بارندگی سالیانه قوچان ۴۱۰ میلی‌متر گزارش شده است.

مکان های دیدنی و تاریخی قوچان

حمام شازده قوچان

این حمام از جمله آثار اواخر دوره قاجاریه استان خراسان شمالی و شهرستان قوچان به حساب می‌آید. حمام شازده پس از شکل‌گیری شهر قوچان بعد از سال ۱۳۱۲ قمری در مرکز این شهر ساخته شده است. این حمام در دوره پهلوی تغییرات اندکی یافت و تبدیل به حمام دوشی شد.

این حمام دارای ۲ در ورودی برای خانم‌ها و آقایان بوده که هر کدام منتهی به فضای معماری مجزایی شامل پاشور، دالان، خزینه، سربینه، مخزن آب، نظافتخانه، مسجد، و … می‌شود.

امامزاده سلطان ابراهیم قوچان

مجموعه با شکوه حرم مطهر رضوی، شامل صحن، ایوان ها، رواق، موزه غنی و کتابخانه مرکزی آستان قدس میباشد. این مجموعه معماری مشتمل بر چهار ایوان مرتفع به نامهای ایوان عباسی، ایوان طلا، شرقی یا نقاره خانه و ایوان غربی و پنج صحن انقلاب، آزادی، امام خمینی (ره)، جمهوری اسلامی و قدس است.

کاشی کاری زیبای دوره سلجوقی مزین به آیات کریمه و احادیث شریف جلوه خاصی به مجموعه بخشیده و تمامی قسمت فوقانی دیوارها و سقف زیر گنبد با مقرنس های آینه کاری شده مزین شده است. (از دیگر آثار با شکوه داخلی حرم می توان سه محراب زیبا مربوط به قرن ۷ هجری و ضریح طلا پوش بر روی مضجع امام رضا (ع) را نام برد.)

آبشار و دره سراب قوچان

آبشار و دره سراب در ۱۲ کیلومتری جنوب شهر قوچان، در دامنه ارتفاعات کوه سنگر و محمد بیک با ارتفاع تقریبی ۲۸۴۰ متر قرار دارد، که در سرچشمه رودخانه سراب آبشار بسیار زیبایی معروف به شارشار مشاهده میگردد. ارتفاع این آبشار در حدود ۲۰ و عرض آن ۳۰ متر است. (بخاطر وجود مناطق سرسبز کنار ابشار منظره چشمگیری بوجود آمده است. فاصله روستای سراب تا آبشار قوچان در حدود ۳ کیلومتر است.)

یخدان نمد مالها در قوچان

در چشم انداز حاشیه جنوبی جاده قوچان به فاروج در کنار گورستان قدیمی شهر بنایی مخروطی و خشت و گلی دیده میشود، که به یخدان نمدمالها معروف میباشد. ساختار این یخدان شامل گنبد مخروطی و چاله نگهداری یخ می باشد که طی گذشت زمان، پلکان، حوضچه و دیوار سایه انداز آن را تخریب شده است…

یخدان نمد مالها ی قوچان دارای دو ورودی در ضلع شمالی و جنوبی میباشد که بعدها درگاه شمالی آن بسته شده است. اطراف گنبد مخروطی یخدان تیرهای چوبی کوچکی نصب گردیده یا که گویا عملکرد آن استحکام بخشی گنبد بوده است. (یخدان نمدمالها یادگاری از معماری دوره قاجار در این ناحیه می باشد.)

رباط سهل آباد قوچان

بنای رباط سهل آباد قوچان، در حاشیه شمالی روستایی به نام سهل آباد در ۵۵ کیلومتری شرق قوچان واقع است و در قدیم پذیرای کاروانیان و مسافران خسته از راه بوده است.

روستای شارک قوچان

این روستا در ۴۵ کیلومتری شمال قوچان و در نزدیکی مسیر جاده ترانزیتی قوچان به باجگیران و ترکمنستان واقع است. شرایط مطلوب آب و هوایی، عوارض طبیعی آبشار و رودخانه دائمی، سرسبزی و چشم اندازهای زیبا باعث جذب توریست ها به این منطقه قوچان شده است.

موزه مردم شناسی قوچان

بنای امروزی موزه قوچان در سال ۱۳۵۵ اول بعنوان رستوران شهرداری احداث شد و در سال ۱۳۶۷ شمسی به سازمان میراث فرهنگی واگذار گشت که فضای آن به صورت موزه استفاده شد. همچنین در بخشی از فضای این موزه، نمادها و جلوه هایی از موسیقی قوچان، کشتی چوخه و مراسم ازدواج عشایر کرد مشاهده میگردد.

دره شمخال قوچان

دره زیبا و کم نظیر شمخال قوچان، که از روستایی به نام شمخال، واقع در ۲۵ کیلومتری باجگیران و ۸۰ کیلومتری قوچان شروع میشود. دارای آب و هوای مطلوب و حیات وحش متنوعی میباشد. مهمترین دلیل اقلیم مناسب این دره زیبای قوچان، رودخانه های شارک قرچه، دربادام، شمخال و اضافه شدن چشمه های متعدد در مسیر آن است، که چشم انداز زیبایی را در منطقه بوجود آورده است. درختان میوه وحشی در مسیر این دره از جمله انگور، انجیر، زالزالک، زرشک، آلبالو و….. از دیگر جاذبه های طبیعی دره شمخال قوچان میباشد. در فاصله ۱۰کیلومتری از ابتدای دره شمخال فضای جذاب و دیدنی بنام حمام آب قرار دارد دارد.

روستا و منطقه تبارک قوچان

روستا و منطقه تبارک قوچان،در ۲۰ کیلومتری شمال شرق قوچان قرار دارد. وجود آب و هوای مستعد و باغات و اشجار فراوان در نتیجه اقلیم مناسب که یکی از دلایل آن عبور دائمی رودخانه اترک و ارتفاعات نسبتا بلند آن باعث شده انواع گیاهان دارویی و سنتی، پرندگان مهاجر و ماهیان رودخانه ای در سد تبارک و محوطه اطراف آن بوجود آید. (و همین خصوصیات اقلیمی و محیط زیست باعث شده که روستای تبارک به صورت یک جاذبه طبیعی قوچان، که پذیرای مسافران و گردشگران زیادی در این ناحیه قوچان می باشد.)

صنایع و معادن قوچان

از صنایع ماشینی و معادن شهرستان قوچان اطلاعات مستندی در دست نیست. مهم ترین صنایع دستی مردم قوچان، عبارت‌اند : پوستین دوزی، نمد مالی، گلیم بافی، دوختن چاروق (گونه ای کفش)، ساغری، گیوه و کفش، کمخت، فرش، قالیچه بافی، جاجیم بافی، عرقچین دوزی، جوراب بافی، دستکش پشمی، کیسه حمام، گونه ای لباس مردانه از برک (پشم نرم بز و گوسفند) که در اصطلاح محلی چوخه نام دارد.

کشاورزی و دام داری در قوچان

کشاورزی قوچان از گذشته پر رونق بوده، به طوری که آن را خمیرخانه یا انبار خراسان رضوی می نامیده اند. در قوچان، غلات به طور آبی و دیمی کشت می شود. سایر فرآورده های کشاورزی آن عبارتند از : چغندرقند، آفتابگردان، لوبیا روغنی (سویا)، سیب زمینی، پیاز، سبزیجات، میوه های جالیزی، گیاهان علوفه‌ای، حبوبات، باغ های انگوری و سیب درختی. گله داری و دام‌پروری نیز از کارهای مهم تولیدی مردم قوچان است. کره، ماست، روغن و پنیر قوچان بسیار معروف و مرغوب است. هم چنین مرغ‌داری و پرورش طیور به روش سنتی و صنعتی رواج دارد.

صنایع دستی قوچان

کفاشی، مسگری، نمد مالی، قالی بافی، گلیم بافی، پوستین دوزی، جاجیم بافی، جوراب بافی، زر گری و….. در شهرستان قوچان روزگاری بهترین صنایع دستی تولید میشد ولی در حال حاضر با پیشرفت و تحولات اقتصادی رواج و رونق این صنایع تا حدود بسیاری کاهش پیدا کرده است و تعداد کمی از این صنایع برای تزئینات منازل تولید می گردد.