علت فضولی و سرک کشیدن در زندگی دیگران + راه مقابله با این رفتار
فضولی و سرک کشیدن در زندگی دیگران
پرسش هایی مثل؛
- راستی شنیدی؟
- مردم میگن؛
- خونه فلانی رو دیدی؟،خونه نگو کاخ بگو!
- تازه یه خونه هم تو زادگاهش ساخته!
- ماشین فلانی رو دیدی؟پولشو از کجا اورد؟
بی شک، زندگی خصوص مردم به خودشان مربوط است مسلمانی و انسان بودن حکم میکنه از ورود به منطقه ی ممنوعه خانواده ها و کسانی که هیچ ارتباطی به ما ندارند ورود نکنیم چون بی تردید اینگونه پرس و جوها فضولی است نه کنجکاوی!به ویژه که پروردگار بی همتا و رهبران دینی، ما را از تجسس در امور دیگران بر حذر داشته اند.
بررسی علت های فضولی در زندگی دیگران
۳ زاویه روانشناسی اجتماعی، شخصیت و شناختی
پیش از ورود به دلایل و علل دخالت در حریم افراد، نیاز است با انواع حریم‌ها آشنایی لازم را پیدا کنیم.
- حریم خصوصی یا صمیمی: محدوده این حریم بین ۱۵ تا ۴۵ سانتی متر است. انسان این حریم را شخصی و متعلق به خود می‌داند. تنها اشخاصی که اجازه ورود به این حریم را دارند، کسانی هستند که از نظر عاطفی به شما بسیار نزدیک باشند: والدین، همسر و فرزند.
- حریم شخصی: محدوده این حریم بین ۴۶ سانتی متر تا ۱.۲ متر مشخص شده است. این همان فاصله‌ای است که افراد در مهمانی‌ها و محافل اجتماعی و برنامه‌های دوستانه با دیگران رعایت می‌کنند.
- حریم اجتماعی: فاصله این حریم بین ۱.۲ متر تا ۳.۶ متر است. این حریم با اشخاص غریبه، اشخاصی که آشنایی کمتری با آنها داریم، رعایت می‌شود: فروشنده، تعمیرکار و ….
- حریم عمومی: این فاصله بیش از ۳.۶ متر تعیین شده است. هنگامی که مخاطب شما گروهی بزرگ است، از این فاصله نام برده می‌شود. معمولا برای راحت بودن، همیشه این فاصله را انتخاب و حفظ می‌کنیم.
اکنون که با حریم‌های ارتباطی آشنا شدیم، بهتر می‌توانیم به ذکر دلایل دخالت و فضولی در افراد مختلف بپردازیم. قصد دارم از سه زاویه این موضوع را بررسی کنم؛ روان شناسی اجتماعی؛ روان شناسی شخصیت؛ روان شناسی شناختی. با ما همراه باشید.
افراد فضول نیاز به دیده شدن دارند
نیاز به دیده شدن و قرار گرفتن در کانون توجه، یکی از مهم‌ترین و محوری‌ترین نیاز‌های روانی-اجتماعی انسان است. کسب لذتِ تسلط و تأیید شدن، یکی از دلایلی است که ما را به دخالت در حریم خصوصی دیگران ترغیب می‌کند. افراد فضول برای جلب توجه دیگران و دیده شدن، درباره موضوعات مختلف از جمله: ملاک‌های انتخاب همسر، تعداد دفعات ازدواج و سایر انتخاب‌های فردی دیگران که هیچ ربطی به آنها ندارد، مدام ابراز نظر می‌کنند.
اگر شما هم در بیشتر موقعیت‌های مطرح شده، ابراز نظر می‌کنید تا در نگاه دیگران بد نام نشده‌اید در رفتار خود تجدیدنظر کنید، چون احتمال دارد در مسائلی دخالت کنیم که نه دستاوردی برای خودمان دارد و نه دردی را از صاحب مسئله دوا می‌کند.
افرادی با تیپ شخصیتی کنترل گر را بشناسید
کسانی هستند که همیشه می‌خواهند نقش اول را به عهده داشته باشند و مهم‌ترین فرد در یک جمع باشند. این افراد، شخصیتی کنترل‌گر دارند. اساسا همیشه می‌خواهند از همه چیز مطلع باشند؛ اطلاع داشتن از هر موضوعی یکی از بزرگ‌ترین لذت‌های زندگی این افراد است. آنها درباره هر مسئله‌ای نظری دارند.
شما یا باید خواسته خود را نادیده بگیرید و نظر آنها را عملی کنید یا منتظر پیامد‌های قبول نکردن نظرشان باشید.
گذاشتن گمارده، تعقیب کردن، سوال و جواب کردن، بررسی تلفن و وسایل خصوصی دیگران از جمله ویژگی‌های بارز افرادی با این تیپ شخصیتی است. بهبود رفتار این افراد (غالبا از خود متشکر) توسط دیگران و با انعطاف پذیری خاصی باید انجام شود. فشار مستقیم بر این افراد، تاثیر وارونه‌ای برجا خواهد گذاشت.
چرا فضول‌ها قبول ندارند که فضول اند ؟
تئوری ذهن، عبارت است از «توانایی نمود دادن وضعیت‌های ذهنی از قبیل باورها، مقاصد، خواسته‌ها، وانمود کردن‌ها و دانش و …
به خود و دیگران و همین‌طور درک اینکه دیگران نیز دارای باورها، خواسته‌ها و نیاتی متفاوت از ما هستند.» تئوری ذهن، به اهمیت پردازش‌های عالی شناختی در ساختار مغزی افراد، به خصوص قشر پیشانی و پیش پیشانی افراد اشاره دارد.
اساسا به این پردازش‌ها، کارکرد‌های اجرایی گفته می‌شود. افرادی که فضول هستند، اما خودشان این نکته را قبول ندارند، بیش از هر شخصی باعث رنجش اطرافیان می‌شوند.
این افراد قبل از این که راجع به موضوعی سرک بکشند یا فضولی کنند، توانایی پاسخ به این سوالات را ندارند: فلان موضوع چقدر به ما مرتبط است؟ چرا و چقدر اهمیت دارد که در رابطه با فلان موضوع اظهار نظر کنم؟
پرس و جوی من چه چیزی را تحت‌ِتأثیر قرار می‌دهد؟ فضولی چه زیان یا منفعتی برای ما به همراه دارد؟ آیا می‌خواهیم یا می‌توانیم برای حل‌و‌فصل آن کاری انجام بدهیم؟
می‌خواهیم چه نقشی داشته باشیم؟ مشاور، همراه، منتقد، مانع، خبرچین و …؟ شاید بهترین روش برای اصلاح رفتار این افراد، مداخلات توان بخشی شناختی باشد. در این موقعیت پیشنهاد می‌شود حتما از یک متخصص کمک گرفته شود.
فضولی نکردن را تبدیل به فرهنگ کنیم
در انتها، روی صحبتم خطاب به افرادی است که گمان می‌کنند هرجا و هر لحظه باید درباره هر موضوعی، ابراز نظر کنند. لطفا این کار را نکنید! قرار نیست هرجا امکانی برای ابراز نظر مهیا بود، با احساس خردمندی، نظرات خودمان را منتشر کنیم.
چه زندگی‌هایی که به دلیل دخالت نابه جای افراد و گل کردن حس فضولی از هم پاشیده است، چه خسارت‌های شدید اجتماعی، بزهکاری‌ها، رفتار‌های پر خطر و … که در اثر قضاوت نابه جای دیگران، حلاوت زندگی را به کام دیگران تلخ‌تر از سم کرده است.
قضاوت و فضولی نکنید تا تبدیل به فرهنگی شود که شما را هدف فضولی و قضاوت قرار ندهند
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود: لغزشهاى مسلمانان را نجویید که هر کس لغزشهاى برادرش را پى جوید خداوند لغزشهاى او را پیگیرى مى کند و هر که را خداوند عیبجویى کند رسوایش مى سازد هر چند در اندرون خانه خود باشد.
تفاوت آدم کنجکاو و فضول
افراد کنجکاو، معمولا در شخصیت خود یک روحیه کنجکاو و جستجوگر دارند. افراد کنجکاو معمولا درباره موضوعات جدید، طبیعت، امور سیاسی یا هر موضوعی که فکر کنید پرس و جو می کنند و همیشه دوست دارند چیزهای جدیدی یاد بگیرند.
اما افراد فضول فقط از دانستن زندگی خصوصی دیگران لذت برده و معمولا اطلاعاتی که به دست می آورند را با دیگران شریک شده و پخش می کنند، در حالی که افراد کنجکاو معمولا اطلاعات را پیش خود نگه داشته و برای بهبود زندگی و رفتار خود بکار می برند. بنابراین با افراد کنجکاو کمی با مسامحه و آرامش بیشتر رفتار کنید.
علت فضولی کردن چیست ؟
در جوامع شرقی و سنتی، معمولا افراد با همسایه، فامیل، همکاران و… روابط صمیمانه ای برقرار کرده و زندگی اجتماعی به هم وابسته ای دارند. اما در همین جوامع نیز با مدرن شدن زندگی ها و افزایش مشغله های مردم، اهمیت مفهوم خصوصی بالا رفته و اغلب افراد در صورت مواجه شدن با حجم زیادی از سوالات آزرده می شوند.
برخی از عللی که دیگران فضولی می کنند:
- هدفمند نبودن : زمانی که فرد هدفی شخصی در زندگی خود نداشته باشد، با سرک کشیدن در زندگی دیگران به دنبال راهی برای رسیدن به خوشبختی می باشد.
- حسادت : برخی افراد به جای آن که برای اثبات برتری خود تلاش کنند، به خاطرحسادت شان در زندگی شما دخالت کرده و درباره آن شایعه پراکنی می کنند. بدین صورت سعی در خراب کردن زندگی شما به اندازه زندگی خودشان دارند.
- حس بهتر بودن : برخی از افراد که اعتماد به نفس پایینی دارند، با فضولی در زندگی شما، می خواهند حس بهتری نسبت به خود داشته باشند. آن ها این گونه احساس مهم بودن می کنند. با پیدا کردن ایرادات شما فکر می کنند زندگیشان آنقدرها هم بد نیست.
چگونه با افراد فضول برخورد کنیم ؟
برای آن که در برابر سوالات دیگران که نشان از فضولی آن هاست، معقولانه برخورد مناسب با افراد فضول کنید، باید رفتارتان همراه با صبوری، احترام و سعه صدر باشد. در هر کدام از روش های زیر این سه ویژگی ضروری است.
1. حدود و مرزها را مشخص کنید
اگر دوست ندارید دیگران در زندگی شما تجسس کنند، پس شما نیز این رفتار را انجام ندهید. حد و مرزهای خودتان را در شروع ارتباط مشخص کنید. اگر تمایلی به کنجکاوی دیگران در زندگی خود ندارید، قبل از اینکه رابطه شما شکل ثابتی بگیرد سعی کنید محدود جواب فضولی دیگران را بدهید. برای تعیین حد و مرز در روابط کلیک کنید.
2. از آنها دلیل سوالشان را بپرسید
اگر نمی خواهید پاسخی بدهید، با گفتن “چطور مگه” می توانید آن ها را از ادامه صحبت منصرف کنید. چون در اکثر مواقع دلیلی جز فضولی برای سوال هایشان ندارند، معمولا آن را پس می گیرند.
3. اگر واقعا سوالشان خصوصی است، به آنها محترمانه توضیح دهید
بسیار مهم است که لحن پاسخ شما محترمانه باشد. اگر حساسیت نشان دهید، کنجکاوی آن ها را تحریک می کنید. می توانید در کمال ادب به آن ها بگویید که “این موضوعی که شما از من می پرسید خصوصی است و ترجیح می دهم در مورد آن با کسی صحبت نکنم”.
4. جواب سر بالا بدهید
اگر نمی توانید جلوی سوال پرسیدن طرف مقابل تان را بگیرید، سعی کنید با جواب های کوتاه و بی معنی، آن ها را از ادامه صحبت منصرف کنید. فراموش نکنید که رسم ادب را در پاسخ هایتان رعایت کنید.
5. تماس تان را کم کنید
اگر واقعا سوالات و رفتار کسی برای تان قابل تحمل بود، تنها کافی است ارتباط خود را کم کرده و با او تماس نگیرید. حتی اگر بدترین برخوردتان را نشان داده باشید، با برقراری ارتباط مجدد به او اجازه کنجکاوی و فضولی در زندگی خود را داده اید.
6. در یک کلام، پاسخ ندهید
با بی جواب گذاشتن سوالات خصوصی دیگران، به راحتی می توانید مانع از پرسیدن سوالات بیشتر بشوید. احساس اجبار به پاسخ دادن و توجیه کردن در درون خودتان گاه باعث می شود دیگران متوجه ناراحتی شما نشوند. شما با پرورش مهارت هایی مثل نه گفتن می توانید در مقابل خواسته و سوالات دیگران ایستادگی کنید.
مشاور روانشناسی به شما کمک می کند تا بتوانید این احساسات را در درون خودتان بهتر شناخته و رو به رو شوید.
بیشتر بخوانید :
بهترین شیوه برخورد با کودک فضول و خبرچین
