علت عارضه متاتارسالژی و راه درمان درد زیر انگشتان پا

درد زیر انگشتان پا: علت و درمان با قرار دادن کفی و ارتز مناسب در کفش

• متاتارسالژی نام عمومی درد در ناحیه جلویی کف پاهایتان، زیر سر استخوان های متاتارسال شما می باشد.
• متاتارسالژی می تواند به وسیله ی اثرگذاری شماری از شرایط مختلف روی پا ایجاد شود.
• این ناحیه دردناک در کف پایتان درست قبل از انگشتان پایتان قرار گرفته است و در برخی موارد به برجستگی های زیر پایتان مربوط می شود.

دلایل بیماری ها و اختلالات انگشتان

• استفاده مکرر و بیش از حد از پاها
• اضافه وزن
• پوشیدن کفش ها
• مورتون عصبی (دردهای کف پا ناشی از درگیری عصب پا)
• پوشیدن کفش های پاشنه بلند
• سفت و ضخیم شدن آشیل یا مچ پا
• قوس زیاد کف پا
• تاندون ها بافت های طناب مانندی هستند که عضلات را به استخوان ها متصل می کنند و باعث حرکت مفاصل بدن می‌شوند.

استخوان‌های سزاموئید (Sesamoid) استخوان های بسیاری کوچکی هستند که در بعضی مفاصل بدن وجود دارند و باعث کاهش فشار روی تاندون های عبور کننده از اطراف می‌شوند. ایجاد شدن درد به دلیل التهاب این استخوان‌ها، بیماری سزاموئیدیتیس (Sesamoiditis)، سزاموئیدیتیس یکی از سندروم‌های درد شایع درگیر کننده کف پا است.

این بیماری با درد و افزایش درد در هنگام لمس شدن در سر استخوان‌های کف پا، دقیقا در محل اتصالشان به انگشتان، مشخص می شود. با اینکه استخوان سزاموئید انگشت شست بیشتر از بقیه انگشتان دچار این بیماری می‌شود، استخوان‌های سزاموئید انگشت کناری شست و انگشت کوچک نیز مستعد سزاموئیدیتیس هستند.

بیمار معمولا احساس می کند که درحال راه رفتن با کفشی است که داخل آن، در زیر انگشت مبتلا، یک سنگریزه قرار دارد. درد سزاموئیدیتیس با ایستادن و راه رفتن به مدت طولانی، و با استفاده از کفش های نامناسب افزایش می یابد.

سزاموئیدیتیس معمولا به دلیل آسیب دیدن پای فرد هنگام ورزشهایی مانند فوتبال، یا به دلیل آسیب های میکروسکوپی تکرارشونده طی دویدن یا رقصیدن، اتفاق می افتد.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟

در کشور ما صدمات پنجه پا از جمله متاتارسالژی در ورزشکارانی شایع است که ورزش‌های پربرخورد مرتبط با دویدن یا پرش را انجام می‌دهند. این ورزشکاران در معرض خطر آسیب جلوی پا قرار دارند.

ورزشکاران دو و میدانی در معرض بالاترین سطح نیروهای آسیب‌زا به جلوی پا قرارمی‌گیرند. بسیاری از ورزشکاران در زمینه‌های دیگر، از جمله تنیس، فوتبال، بیس بال و فوتبال، اغلب دچار جراحات قسمت جلوی پا می‌شوند.

علائم و نشانه‌های متاتارسالژی

• اصلی‌ترین علامت متاتارسالژی، درد انتهای یک یا چند استخوان متاتارس است. این درد معمولاً هنگام راه رفتن و یا دویدن تشدید می‌شود. ورزشکارانی که در فعالیت‌های پربرخورد شرکت می‌کنند و نیز مبتلا به یک عارضه التهابی مانند بورسیت هستند، اغلب از درد منتشر در جلوی پا و وسط پا رنج می‌برند.
• در اکثر موارد، این درد ناگهانی نیست و تدریجاً در طول یک دوره چند ماهه بروز می‌کند.
• عارضه موسوم به نوروم مورتون (نورومای بین انگشتی)، با نشانه‌های متاتارسالژی ناشی از تحریک و التهاب عصب در محل درد همراه است. افراد مبتلا به نوروم مورتون ممکن است بی‌حسی پا را علاوه بر درد جلوی پای خود داشته باشند.

علت‌ها و عوامل درد پنجه پا

• پای شما می‌تواند در طول فعالیت‌های ورزشی صدمه ببیند. همانند بسیاری از صدمات دیگری که ناشی از فشار مکرر و کار زیاد با پا است، این عارضه ممکن است به دلیل تغییر و برهم خوردن بیومکانیک نرمال و توزیع نامناسب و غیرطبیعی وزن رخ دهد.
• استرس مداوم می‌تواند منجر به التهاب مزمن و التهاب پوشش استخوان و بافت‌های مجاور (مانند رباط‌ها و تاندون‌ها) شود.

عوامل زیر می‌تواند فشار موضعی در جلوی پا را تشدید کند:

• سطح بالای فعالیت
• برجسته بودن سر استخوان متاتارس
• تنگی و سفتی عضلات اکستانسور پا
• ضعیف بودن عضلات فلکسور پا
• انگشت چکشی
• تحرک زیاد اولین استخوان پا
• سفت بودن تاندون آشیل
• پروناسیون شدید (حرکت جانبی پا هنگام راه رفتن و یا دویدن)
• کفش نامناسب

برخی از عوارض مرتبط با آناتومی پا نیز ممکن است افراد را مستعد مشکلات جلوی پا کند. این عوارض عبارتند از:

• قوس شدید کف پا
• کوتاه بودن اولین استخوان متاتارس و یا طویل بودن استخوان متاتارس دوم که اغلب در افراد مبتلا به انگشت پای مورتون دیده می‌شود. در این وضعیت، تعادل طبیعی جلوی پا برهم می‌خورد و منجر به تغییر مقدار وزن وارد بر استخوان متاتارس دوم می‌شود.
• انگشت چکشی

هر یک از مشکلات اسکلتی- عضلانی فوق ‌الذکر (یا تمام آنها) ممکن است باعث ترومای جلوی پا در ورزشکاران شود.

تست و آزمایشات

• اشعه X ممکن است در رد سایر علت‌های درد جلوی پا مفید باشد. اسکن استخوان می‌تواند مکان‌های التهاب را با دقت شناسایی کرده و نشان دهد.
• سونوگرافی می‌تواند به شناسایی عوارضی مانند بورسیت یا نوروم مورتون (که می‌تواند باعث درد در منطقه متاتارس پا شود) کمک کند.
• همچنین پزشک ممکن است برای کمک به شناسایی و تشخیص عوامل متعدد درد در متاتارس و مناطق میانی پا، عکس MRI را تجویز کند. این عوامل می‌تواند شامل اختلالات تروماتیک و آسیب‌زا، عوارض گردش خون، آرتریت، و عوارض مفصلی نوروپاتیک باشد و نیز عوارضی که منجر به عدم تعادل بیومکانیکی می‌شود.
• پزشک ممکن است سایر آزمایشات و روش‌ها را نیز برای کمک به تشخیص و تعیین درمان مناسب، تجویز کند.

روش‌های درمان متاتارسالژی

هرچند داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی ، مانند ایبوبروفن یا ناپروکسن مفید هستند، اما به ندرت به عنوان یک راه حل بلند مدت برای این عارضه استفاده می‌شوند.

درمان اولیه شامل اعمال یخ به طور منظم و استفاده از پانسمان فشاری است. پزشک ممکن است برای 24 ساعت اول، قرار دادن وزنه در پا را توصیه کند. پس از 24 ساعت اول، پزشک ممکن است

تمرینات محدوده حرکتی غیرفعال (ROM)ودرمان اولتراسوند را آغاز کند. استفاده از پد متاتارس و سایر ابزارهای ارتوتیک می‌تواند به تسکین درد، حتی در مراحل اولیه درمان کمک کند. در این مرحله، تغییر کفش توصیه می‌شود.

توانبخشی در روز اول آسیب، با هدف بازگرداندن دامنه طبیعی حرکت، قدرت و عملکرد پا شروع می‌شود. ابزارهای اصلاحی نیمه‌سخت که در کفش محافظ تعبیه می‌شوند، درمان مؤثری برای متاتارسالژی هستند.

کفش محافظ با ابزارهای اصلاحی نرم یا بدون آن، ممکن است به تنهایی برای برطرف کردن درد، کافی نباشد.

• سایر روش‌های درمان

در صورت وجود پینه ، پزشک ممکن است برای تسکین موقت، آن را بتراشد. با این حال، جلوگیری از خونریزی و استفاده از اسیدها و سایر مواد شیمیایی، بسیار اهمیت دارد. علاوه بر تراشیدن پینه، تعیین علت پینه که در واقع پاسخ به فشاراست، بسیار مهم است.

اگر علائم حاد باشد، اما مدت طولانی دوام نیابد، پرونیشن غیر طبیعی مفصل ساب‌تالار در مچ پا می‌تواند علت اصلی پینه باشد. پزشک ممکن است استفاده از ابزارهای ارتوتیک را در این موارد توصیه کند. علائم مزمن به یک نوار متاتارس بهتر پاسخ می‌دهند. نوار متاتارس می‌تواند به کفش دوندگی و یا کفش‌های ورزشی، اضافه شود.

افراد مبتلا به قوس زیاد کف پا که از درد متاتارسالژی رنج می‌برند، به ابزارهای ارتوتیک به خوبی پاسخ می‌دهند.

تمرکز اصلی درمان، ترمیم بیومکانیک نرمال و تسکین فشار در ناحیه است. لازمه درمان، فروکش کردن و یا رفع التهاب از طریق کاهش فشار مکرر است.

هنگامی که ورزشکار از درد رهایی یافت، تمرینات تقویت کننده ایزومتریک، ایزوتونیک و ایزوکنتیک را آغاز خواهد کرد. با از بین رفتن التهاب، تمرینات دامنه حرکتی غیر فعال تبدیل به تمرینات فعال خواهد شد.

بیماران مبتلا به نورومای بین انگشتی می‌توانند از یک بلوک عصبی همراه با تزریق آستروئید بلند مدت بهره‌مند شوند.

در طول درمان، بیماران باید به انجام اشکال جایگزین برای بدنسازی و تمرینات آمادگی جسمانی، ترغیب شوند. به عنوان مثال، شنا یک ورزش بسیار عالی برای حفظ آمادگی جسمانی است، در عین حال که بیمار در مرحله وزنه‌برداری محدود در روند التیام خود به سر می‌برد.

اصلاح کفش با ابزار ارتوتیک ممکن است تنها درمان مورد نیاز باشد، اما در موارد شدید، چیدمان مجدد استخوان متاتارس با عمل جراحی ممکن است لازم باشد.

پیشگیری از متاتارسالژی (درد زیر پنجه پا)

• پیشگیری از آسیب مجدد به معنی از بین بردن سایش و فشار غیر طبیعی است. ارتز، پد متاتارس و درمان پینه می‌تواند برای جلوگیری از عدم تعادل عضلانی و استرس مورد استفاده قرار گیرد. درمان پینه شامل دبریدمان با تیغ و سنباده است، که خاصیت ارتجاعی بافت را افزایش می‌دهد.
• منشاء برخی از مشکلات پا ممکن است بیماری نباشد، بلکه پوشیدن کفش نامناسب باشد. قرار گرفتن پا در موقعیت مناسب درون کفش، بستگی به سایز مناسب آن دارد. زیرا سایز یک جفت پا برابر نیست.
• ورزشکارانی که باید تمریناتی بر روی سطوح سخت انجام دهند، باید حتماً کفش آنها دارای زیرسازی کافی و مناسب باشد. پاشنه و کف لاستیکی که بهتر از مواد دیگر، جاذب شوک و ضربات به پا است، برای ورزشکارانی که به طور مکرر تمرینات دو و پرش را بر روی سطوح سخت انجام می‌دهند، مفید است.

تشخیص متاتارسالژی (درد زیر پنجه پا)

• در معاینه فیزیکی می توان با فشار روی استخوان سزاموئید درد را افزایش داد. برخلاف بیماری متاتارسالجیا (metatarsalgia)که محل درد فقط زیر سر استخوان های کف پا است، محل درد در سزاموئیدیتیس با خم کردن انگشت همراه با حرکت تندون خم کننده، حرکت می کند.
• بیمار مبتلا به این بیماری معمولا سعی می کند تا استفاده کمتر از پای مصدوم درد را کاهش دهد که این اتفاق باعث لنگ زدن بیمار هنگام راه رفتن می شود. در صورت وارد شدن ضربه حاد به استخوان سزاموئید ممکن است پوست پوشاننده آن کبود شود.
• رادیوگرافی برای تمام بیماران مبتلا به سزاموئیدیتیس الزامی است تا عدم وجود بیماری های استخوانی اثبات شوند. بر اساس شرح حال بیمار و تشخیص پزشک آزمایشات دیگری مانند شمارش کامل سلول های خونی نیز انجام می شود.
• در صورت شک پزشک به سزاموئیدیتیس، ناپایداری مفصل یا وجود تومور انجام MRI استخوان های متاتارسال (Metatarsal، استخوان های کف پا که یک سرشان به انگشتان متصل می شوند) الزامی است.
• اسکن رادیونوکلئوتید و تصویر برداری استخوان برای تشخیص شکستگی های فشاری که در تصویر رادیوگرافی دیده نمی شوند کاربرد دارد.

تصویر رادیوگرافی:

اسکن استخوان:

تصویر MRI در بیماری با شکستگی فشاری (Stress fracture) استخوان سزاموئید:

درمان متاتارسالژی ، درد زیر پنجه پا

• روش های درمانی متفاوتی وجود دارد مانند تزریق، دارودرمانی و فیزیوتراپی. از میان این روش ها تزریق سریع ترین و کارآمدترین روش است.
• تزریقات عموما به دو صورت انجام می شوند. روش اول استفاده از لندمارک (مشخصات) های سطحی بدن برای پیدا کردن محل تزریق است و روش دوم استفاده از دستگاه های تصویربرداری (که در بین این روش ها سونوگرافی بیشرین کارآیی و کمترین عوارض جانبی را دارد).
• در روش لندمارک به دلیل نداشتن دید و آگاهی کامل از جزئیات داخل بدن امکان خطا و عوارض جانبی بالا می باشد که این مشکلات با استفاده از روش سونوگرافی به راحتی حل می شوند.

تزریق با کمک دستگاه سونوگرافی:

این روش که در کلینیکهای فوق تخصصی انجام می شود بالاترین دقت را در میان روش های تزریق دارد زیرا برای شناسایی ساختار های داخلی بدن از دستگاه سونوگرافی استفاده می شود. این روش امکان تزریق موثرتر و عوارض جانبی کمتر را به ما می دهد.

بیمار به پشت روی تخت معاینه می خوابد و پاهای بیمار از انتهای تخت بیرون می قرار داده می شود. سپس پزشک با قرار دادن پروب دستگاه سونوگرافی روی محل تزریق ساختار های داخلی را به دقت مشخص می کند و سپس تزریق را انجام می دهد.

تصویر سونوگرافی:

انجام تزریق:

عوارض جانبی احتمالی:

مهم ترین عارضه این تزریق عفونت است که با استفاده از روش های استریل مناسب به ندرت اتفاق می افتد. 25% از بیماران بعد از تزریق افزایش درد خواهند داشت که به دلیل ورود سوزن به بدن است. این درد و درد اصلی بیماری بعد از مدت کوتاهی از بین می روند.

درمان های غیرجراحی

همچنین بخوانید:

دعا برای خلاصی از درد پا و زانو درد

درمان درد مفاصل ، پیچ خوردگی و کوفتگی با زرده تخم مرغ و خرما

درمان درد و حس کشیدگی عضلات ران و بغل پا

علت سفتی و گرفتگی عضلات ساق پا چیست؟