علت بالا و پایین بودن CAR در آزمایش خون

تفسیر آزمایش CAR یا کاربامازپین

CAR آزمایشی است که سطح سرمی داروی کاربامازپین را در سرم بررسی می کند. کاربامازپین جزء داروهای ضد تشنج خط اول درمان برای تشنج های جنرالیزه و پارشیال می باشد. همچنین از این دارو برای درمان درد نوروژنیک در نورآلرژی دیابتی استفاده می گردد. از کاربامازپین بطور موفقیت آمیزی در درمان بیماران دوقطبی (bipolar) و سایربیماران روانپزشکی و نورولوژیک استفاده شده است.

موارد استفاده تحقیقاتی در موارد محرومیت از الکل سندرم پای بی قرار (restless leg syndrome) اختلالات رفتاری همراه با دمانس و استرس های پس از تروما می باشد.
م

مصرف کاربامازپین از طریق القاء تولید آنزیم های کبدی متابولیزه کننده آن باعث افزایش کلیرانس آن در خون می گردد که به این خصوصیت خودالقایی (auto induction) گفته می شود. در زمانی که بیمار در وضعیت ثابت غلظت است (steady state) که حدودا 8-3 روز برای رسیدن به این وضعیت زمان می برد.

محدوده رفرانس

• توتال: µ g/ml 8-12 ; همراه باسایر داروهای ضد تشنج : µg/ml 4-8
• آزاد: µg/ml 0/5-4

مقادیر خطرناک:

• توتال بیشتر از µg/ml 15 و ازاد بیشتر از µg/ml 4

سایر نام ها: کاربامازپین، Tegretol ، Carbatol

نمونه لازم برای آزمایش CAR و موارد رد نمونه

• نمونه سرم یا پلاسمای هپارینه یا EDTA
• نمونه نباید همولیز ، لیپمیک و یا ایکتریک باشد.
• نمونه باید شفاف و فاقد هر گونه Clot و یا رشته های فیبرین باشد.
• حداقل حجم مورد نیاز برای سنجش Carbamazepine توسط دستگاه Liason مقدار 50 میکرولیتر می باشد.
• ذخیره سازی نمونه در دمای 2-8°c به مدت7 روز
• ذخیره سازی نمونه در دمای -20°c جهت نگهداری بیش از 7 روز
• نمونه های ذخیره شده در فریز بعد از دفریز شدن باید توسط ورتکس، همگن شوند.
• از فریز کردن نمونه هایی که قبلاً دفریز شده اند به شدت اجتناب شود .

اساس آزمایش CAR

در پدیده کمی لومینسانس واکنش شیمیایی باعث تهییج الکترون ها می شود ولی حاصل این تهییج مشابه فلورسانس بوده و در حین بازگشت الکترون به سطح پایه انرژی ، نور نشری پدید می آید . در کمی لومینسانس ترکیبات آلی اکسید می شوند. این ترکیبات از قبیل لومینول و ایزولومینول می باشند که با یک عامل اکسید کننده ( مثل پراکسید هیدروژن ، هیپوکلرید یا اکسیژن ) واکنش کامل شده و نورنشری از فراورده های تهییج شده در واکنش اکسیداسیون حاصل می آید . این واکنش ها در حضور کاتالیزور ها از قبیل آنزیم ها ، یون های فلزی و یا کمپلکس های فلزی و hemin انجام می شود .

روش انجام آزمایش آزمایش CAR

• کیت مورد نظر را حداقل نیم ساعت قبل از انجام آزمایش در جایگاه خود قرار دهید.
• نمونه ها را به ترتیب در A-Rack قرار دهید و A-Rack را در جایگاه مخصوص خود جا بزنید.
• از روی مانیتور شماره بیمار و نوع تست را انتخاب کنید.

تفسیر نتایج آزمایش CAR

نیمه عمر کاربامازپین حدودا 40-15 ساعت و در سرم به میزان 80-60% به پروتئین متصل می گردد و حجم توزیع آن نیزL/Kg 0/8-1/8 می باشد. کاربامازپین به آهستگی جذب شده و حدودا 6 ساعت پس از بلع٬ حداکثر غلظت پلاسمایی مشاهده می گردد. دارو به طور کامل از طریق کبد دفع گردیده و یک متابولیت فعال تحت عنوان 10 ٬ 11 – اپوکساید دارد.

Low level(سطح پایین):

شایع ترین علت سطح پایین٬ عدم ظرفیت بیمار (noncompliance) می باشد. اضافه نمودن داروی ضدتشنج دیگر مانند فنی توئین٬ پریمیدون و فنوباربیتال که سبب القاء سیستم P-450 می گردند ممکن است باعث کاهش سطوح سرمی کاربامازپین گردد بدون اینکه سبب حملات تشنجی شود. به دلیل اثرات خودالقایی متابولیسم٬ بیماران در دوماه اول درمان دارای سطوح سرمی پایین کاربامازپین خواهندبود.

High Level(سطح بالا):

داروهایی مانند ایزونیازید٬ پروپکسی فن و وارپامیل به دلیل مهارسیستم P-450 سبب افزایش سطوح سرمی کاربامازپین و مسمومیت بالینی در مدت 48ساعت بعد می گردند.

در اورمی٬ اختلال عملکردکبدی و سایرشرایطی که اتصال کاربامازپین به آلبومین را متاثر می سازند٬ اندازه گیری غلظت کاربامازپین آزاد برای تعدیل ساختن دوز مصرفی از اندازه گیری میزان توتال آن مفیدتر است.

بیمارانی که کاربامازپین استفاده می نمایند به میزان 8-5 برابرنسبت به افراد جامعه در معرض خطر بالاتر برای ابتلا به آنمی آپلاستیک می باشند. لوکوپنی شایع ترین عارضه جانبی هماتولوژیک است که تا حدود 10درصد موارد گزارش شده است ولی در اغلب موارد گذرا می باشد . در بدو استفاده از کاربامازپین بایستی CBC انجام گردد و در هر زمان اگر شمارش گلبول سفید یا پلاکت کاهش یابد بیمار باید پایش شده و درصورتی که به سمت سرکوب مغز استخوان می رود مصرف آن به تدریج قطع گردد.

عوامل مداخله گر در آزمایش آزمایش CAR

1. همزمان استفاده نمودن کاربامازپین و وارفارین باعث کوتاه شدن نیمه عمر وارفارین می گردد.
2. استفاده همزمان از کاربامازپین و مهارکننده های مونوآمین اکسیداز توصیه نمی گردد.
3. درصورتی که شمارش مطلق نوتروفیل ها کمتر از 1500باشد نباید مصرف گردد.
4. به دلیل عبور از جفت مصرف آن در زنان حامله باید با احتیاط صورت پذیرد.
5. مصرف کاربامازپین در سنین بالا خطر ابتلا به سندرم شبه SIADH را افزایش می دهد.

نکات ایمنی در آزمایش CAR

• در هنگام استفاده از دستگاه Liason می بایست کلیه نکات ایمنی مربوط به وسایل برقی را رعایت نمایید .
• از هرگونه خوردن و آشامیدن و کشیدن سیگار در محیط آزمایشگاه خودداری نمایید .
• از هرگونه تماس مستقیم با مواد بالقوه عفونت زا بدون استفاده از پوشش محافظ خودداری کنید .
• هرگونه محلول ریخته شده روی سطوح را توسط محلول هیپوکلریت سدیم 5% ، ضد عفونی کنید.

بیشتر بخوانید:

همه چیز در مورد اثرات قرص کاربامازپین

علائم تشنج

علت تشنج در کودکان چه می تواند باشد؟