علت بالا و پایین بودن C۱q در آزمایش خون

دسامبر 13, 2023

0 خواندن این مطلب 3 دقیقه زمان میبرد

تفسیر آزمایش C1q

C1q یا ( C1q کمپلمان) نشانگر مقادیر جزء اول از کمپلمان (C1) در واکنش ایمنی است. عدم وجود C1q در حضور مقادیر طبیعیC3 و C4 نشانگر کمبود جزء C1 می باشد. سطوح پایین C1q در حضور سطوح پایین C4 و سطوح طبیعی C3 ممکن است نشاندهنده حضور یک مهارکننده اکتسابی ( اًتوآنتی بادی) برای مهارکننده C1 استراز باشد. اندازه گیری C1q در بیماریهای کمپلکس ایمنی ارزش بالینی دارد.

مقادیر مرجع C1q

منفی: 16 µgEq/ml >
مشکوک: µgEq/ml 16 – 18
مثبت: 18 µgEq/ml

سایر نام ها: جزء C1q کمپلمان، Functional C1q، C1q Complement Component, Serum، Complement C1q

آزمایش C1q چیست؟

سیستم کمپلمان شامل مجموعه ای از پروتئین های پلاسمایی در سطح سلول است که به منظور از بین بردن میکروبها با سایر مولکولهای تنظیم کننده میانکنش دارد.

پروتئین های این سیستم طی واکنش ابشاری و پی در پی بر روی یکدیگر عمل نموده و محصول هر واکنش بر روی واکنش بعدی اثر میگزارد به طور کلی سیستم کمپلمان در ایمنی ذاتی و ایمنی تطبیقی (بخصوص پاسخ هومورال) نقش حائز اهمیتی دارد. آزمایشات سیستم کمپلمان، معمولاC3 وC4، برای تعیین نقص یا ناهنجاری در سیستم کمپلمان استفاده قرار می گیرند. بررسی فعالیت کلی سیستم کمپلمان به منظور بررسی یکپارچگی تمام مسیرهای مکمل کلاسیک درخواست داده می شود.

این تست زمانی که فرد دارای التهاب یا ادم ناشناخته یا نشانه های اختلال خودایمنی مانند SLE است درخواست داده می شود. همچنین ممکن است زمانی که پزشک متخصص معتقد است که فرد ممکن است یک وضعیت مرتبط با اختلالات سیستم ایمنی داشته باشد و بخواهد وضعیت سیستم کمپلمان فرد را بررسی کند، درخواست می شود.

کاهش سطح C1q: در سرم افراد دچار اختلالات مادرزادی نظیر نقص ارثی C1q، هیپوگاماگلوبینمی، واسکولیت، لوپوس اریتروماتوز سیستمیک و اختلالات اکتسابی نظیر آنژیوادم اکتسابی، سوء تغذیه شدید، انتروپاتی شدید با دست رفتن پروتئین و مصرف کمپلمان وابسته به کمپلکس ایمنی، کرایوگلوبینمی و لنفوپنی، C1q کاهش می یابد.

افزایش سطح C1q: افزایش اکتسابی C1q در بیماری کالاآزار، عفونتهای مزمن و بیماریهای التهابی خود ایمن نظیر آرتریت روماتوئید مشاهده می شود.

شرایط نمونه گیری در آزمایش C1q

1. ترجیحاً بیمار ناشتا باشد.
2. خون را در ویال های پلاستیکی بدون ماده ضد انعقاد جمع آوری نمایید.

تست

کاربردهای بالینی آزمایش C1q

1. تشخیص کمبود جزء اول کمپلمان.
2. بررسی بیماران دچار فقدان کمپلمان کل (CH50) نظیر بیماریهای کمپلکس ایمنی.

ملاحظات نمونه گیری در آزمایش C1q

1. خون کامل باید توسط تکنیک های پزشکی مورد قبول جمع آوری شود. حداقل 5 میلی لیتر خون بدون ماده ضد انعقاد توصیه می شود.
2. پس از نمونه گیری خون را روی یخ مرطوب نگاه دارید.
3. خون را به مدت 60 -30 دقیقه در دمای اتاق قرار دهید تا لخته تشکیل شود. سپس توسط سانتریفیوزژ یخچالدار (4oC) سرم را جدا نمایید.
4. سرم را داخل لوله های تمیز انتقال داده و آن را تا زمان آزمایش در فریزر ( ترجیحاً -70oC) نگاه دارید.
5. برای جلوگیری از نتایج نادرست، نمونه گیری و نگهداری نمونه باید به درستی صورت گیر د.
6. پس از جمع آوری نمونه، محل نمونه گیری را از نظر خونریزی یا کبودی بررسی نمایید.

موارد عدم پذیرش نمونه در آزمایش C1q

ذوب و فریز مکرر نمونه مورد قبول نمی باشد.
نمونه حرارت دیده قبل از انجام آزمایش مورد قبول نمی باشد.
استفاده از نمونه همولیز شده، ایکتریک ( زردی) و لیپمیک اجتناب گردد.

خون

شرایط نگهداری نمونه آزمایش C1q

1. بالافاصله پس از جداسازی سرم، آن را در فریزر نگاه دارید.
2. در صورت انجام نشدن تست طی چند روز آینده، سرم را در فریزرهای 70oC- نگاه دارید. در صورت انجام تست طی 24 ساعت آینده آن را در 20oC- نگاه دارید.
3. قبل از انجام آزمایش، نمونه فریز شده را در دمای اتاق قرار دهید و پس از ذوب شدن نمونه آن را به خوبی مخلوط نمایید. از تشکیل کف اجتناب گردد.

عوامل مداخله گر در آزمایش C1q

خون تام در صورتیکه در سرما نگه داشته شود موجب فعال شدن سیستم کمپلمان شده، پروتئین های آن مصرف می شوند و منجر به کاهش کاذب اجزاء سیستم کمپلمان می گردد.
ذوب و فریز مکرر نمونه موجب از بین رفتن کمپلمان و کاهش کاذب آن می گردد.
نمونه سرم همولیز شده، ایکتریک و لیپمیک در نتایج آزمایش ممکن است تداخل نماید.
نمونه ای در دمای اتاق قرار گیرد، به مرور زمان کمپلمان آن مصرف شده و منجر به نتایج کاهش کاذب می گردد.

توضیحات در مورد آزمایش C1q

غلظت C1q ممکن است در بیماران با آنژیوادم اکتسابی، واسکولیت ناشی از کمپلکس ایمنی، غلظت پایین مهار کننده C1 ، سرطان، و یا لنفوم کاهش یابد.
عدم فعالیت و یا فعالیت پایین سطوح عملکردی C1q در حضور سطوح طبیعی آنتی ژن C1q می بایست با یک نمونه سرم جدید تکرار گردد تا غیر فعال شدن C1q در نتیجه نقل و انتقال نادرست نمونه رد گردد.
از آنجایی که پروتئین های کمپلمان در برابر حرارت حساس می باشند، نهایت دقت در نمونه برداری از خون، حمل و نقل و جدا کردن سرم و نگه داری آن باید به عمل آید.