علت ایسکمی روده چیست و چه درمانی دارد؟
ایسکمی روده چیست؟
ایسکمی روده با کاهش جریان خون رسانی به روده توصیف می شود. علت این امر مسدود شدن یکی از رگ های خونی ورودی به این بخش است که معمولاً از نوع شریان می باشد. ایسکمی روده می تواند بر روده کوچک، بزرگ و یا هر دو تأثیر بگذارد.
ایسکمی بیماری بالقوه جدی است که می تواند موجب درد شدید شده و عملکرد این عضو را دشوار نماید. در موارد شدید، قطع جریان خونرسانی به روده موجب آسیب شده و احتمالاً منجر به مرگ میشود.
علائم و نشانه‌ها ایسکمی روده
علائم ایسکمی روده ممکن است ناگهانی (حاد) یا به تدریج (مزمن) بروز نمایند. علائم و نشانه ها ممکن است در یک فرد با فردی دیگر متفاوت باشد.
مهمترین علائم و نشانه های این بیماری به این شرح است:
علائم ایسکمی حاد روده
علائم و نشانه های ایسکمی حاد به این شرح است:
- درد ناگهانی شکم (این درد می تواند خفیف،یا شدید باشد)
- نیاز فوری به اجابت مزاج
- حرکات مکرر روده
- مشاهده خون در مدفوع
- علائم ایسکمی مزمن روده
همچنین بخوانید: شکم درد در مردان نشانه چیست؟
علائم و نشانه‌های ایسکمی مزمن به این شرح است:
- گرفتگی شکم یا حس پر بودن، معمولاً در طی 30 دقیقه پس از خوردن غذا
- درد شکمی که به تدریج تشدید شود
- ترس از خوردن
- کاهش وزن بی دلیل
- اسهال
- تهوع
- نفخ
همچنین بخوانید: مهمترین دلایل لاغری و کاهش وزن بی دلیل چیست؟
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
در صورت بروز علائم ذکر شده می بایست با پزشک در این باره مشورت کنید. اما در صورتی که درد و یا سایر علائم بیمار شدید است، لازم است به صورت اورژانسی با پزشک مشورت نمایید.
علت ایسکمی روده
همان طور که گفتیم ایسکمی روده با مسدود شدن یکی از شریان های اصلی که خون روده بزرگ را تأمین می کنند، ایجاد می شود. این بیماری دلایل مختلفی می تواند داشته باشد. به طور مثال انسداد شریان ناشی از لخته شدن خون یا باریک شدن شریان به دلیل ایجاد رسوبات ناشی از کلسترول از علل شایع ایسکمی به شمار می روند. این عارضه به موارد زیر تقسیم می شود:
ایسکمی کولون (کولیت ایسکمیک)
ایسکمی کولون شایع‌ترین نوع از ایسکمی روده است، این ایسکمی در اثر کند شدن جریان خون رسانی به روده بزرگ رخ می دهد. شرایط مختلفی می توانند باعث این آسیب شوند، که عبارتند از:
- افت فشار خون، این شرایط در اثر نارسایی قلبی، جراحی، تروما یا شوک ایجاد می شود.
- ایجاد لخته خون در شریان اصلی روده بزرگ که خون ورودی به آن را تامین می‌کند.
- بیماری ولولوس یا پیچش روده
- افزایش حجم روده ناشی از بافت اسکار یا تومور
- اختلالات پزشکی مرتبط با خون مانند التهاب رگ های خونی(واسکولیت)، لوپوس یا آنمی سلول داسی شکل
- انقباض عروق خونی با دارو، داروهای قلبی و میگرن
- داروهای هورمونی مثل قرص های ضد بارداری
- مصرف کوکائین یا متامفتامین
- زیاده روی در ورزش
- ایسکمی حاد مزانتر
همچنین بخوانید: نحوه کارکرد قرص ضد بارداری چگونه است؟
ایسکمی حاد مزانتر بر روی روده کوچک تأثیر می گذاشته و شروع ناگهانی دارد. این نوع ایسکمی به علت های زیر ایجاد می شود:
خروج لخته خونی از قلب و حرکت آن در شریان برای مسدود کردن آن، این شریان خون غنی از اکسیژن را به روده منتقل می کند. این شرایط با نارسایی احتقانی قلب، ضربان قلب نامنظم (آریتمی) یا حمله قلبی در ارتباط است.
انسداد یکی از شریانهای اصلی این بخش که موجب کند و یا متوقف شدن جریان خونرسانی شود. این ایسکمی در اثر رسوب چربی بر روی دیواره شریان ایجاد می شود.قطع جریان خون رسانی ناشی از فشار خون پایین به دلیل شوک، نارسایی قلبی، داروهای خاص یا نارسایی مزمن کلیه.
همچنین بخوانید: مقدار فشار خون نرمال در هر رده سنی چه عددی است ؟
ایسکمی مزانتریک مزمن
ایسکمی مزانتریک مزمن یا آنژین روده، ناشی از ایجاد رسوبات چربی در دیواره شریان (آترواسکلروز) ایجاد می شود. روند این بیماری تدریجی است و تا انسداد کامل 2 یا 3 شریان نیازی به درمان خاصی نخواهد بود. یکی از خطرناک ایسکمی مزانتریک مزمن لخته خون در شریان است که باعث انسداد ناگهانی جریان خون می شود.
ترومبوز وریدی مزانتر
اگر لخته خون در ورید یا رگی که خون فاقد اکسیژن را از روده خارج می کند ایجاد شود، ترومبوز وریدی مزانتر نامیده می شود. این شرایط باعث تجمع خون در روده‌ها، تورم و خونریزی آنها می شود.
همچنین بخوانید: علت ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT) و درمان این عارضه
این بیماری در اثر اختلالات زیر ایجاد می شود :
- عفونت های شکم
- سرطان های دستگاه گوارش
- بیماری هایی مانند کولیت اولسراتیو، بیماری کرون یا دیورتیکولیت
- اختلالاتی که خون را مستعد لخته شدن می کند، مانند اختلال لخته شدن ارثی
- مصرف داروهای هورمونی مانند مصرف داروهای حاوی استروژن
- آسیب های شکمی
همچنین بخوانید: مواد غذایی حاوی استروژن : استروژن در چه غذاهایی وجود دارد ؟
عوامل خطر
عواملی که ریسک ایسکمی را افزایش میدهند، عبارتند از:
آترواسکلروز، یا تجمع چربی در شریان خون و سن، افرادی با بیش از 50 سال سن شانس بیشتری برای ابتلا به ایسکمی روده را دارند.سیگار کشیدن، سیگار و سایر انواع دخانیات های دودی خطر ابتلا به ایسکمی روده را افزایش می دهد.
بیماری مزمن انسداد ریوی و مشکلات قلبی، مانند نارسایی احتقانی قلب، بی نظمی ضربان قلبمصرف داروهای خاص مانند قرص های ضد بارداری، داروهای خاص آلرژی و داروهای میگرنی و بیماری ها و شرایطی که خطر لخته شدن خون را افزایش می دهد، مثل کم خونی سلول داسی و مصرف مواد مخدر مثل کوکائین و ….
همچنین بخوانید: نارسایى قلبى مزمن CHF چیست ؟ آیا نارسایی قلبی درمان میشود ؟
عوارض ایسکمی روده
عوارض ایسکمی روده شامل موارد زیر است :
از بین رفتن بافت روده، اگر جریان خون ورودی به این عضو مسدود شود ، بافت آن بین می‌رود.سوراخ شدن دیواره روده‌ها، این امر منجر به نشت محتویات روده در حفره شکمی و باعث ایجاد عفونت شدید می شود.
زخم یا باریک شدن روده بزرگ، در برخی موارد روده آسیب جدی نمی‌بینند، اما به عنوان بخشی از روند بهبودی، بر روی سطح روده بافت اسکار ایجاد می شود، که این بخش را باریک یا مسدود می کند.در بعضی موارد ، ایسکمی روده کشنده است.
شناسایی و تشخیص بیماری ایسکمی روده
براساس علائم و نشانه های بیمار انجام چندین آزمایش تشخیصی توصیه می شود که عبارتند از:
آزمایش خون، افزایش تعداد گلبول های سفید خون می تواند علامتی برای ایسکمی باشد.تست های تصویربرداری، این به پزشک در مشاهده اندام های داخلی کمک می کند. تصویربرداری ممکن است شامل اشعه ایکس، سونوگرافی، سی تی اسکن و MRI باشد.
آندوسکوپی، این روش شامل قرار دادن یک لوله روشن و انعطاف پذیر، دوربین دار است که از طریق دهان یا روده وارد بدن می شود تا دستگاه گوارش مورد بررسی قرار گیرد.
آنژیوگرافی، این روش شامل تزریق ماده رنگی در سرخرگ است که به مشاهده دقیق سرخرگ ها کمک می کند. آنژیوگرافی همچنین به پزشک اجازه می دهد، با تزریق دارو یا استفاده از ابزارهای ویژه ای شریان را بزرگ نموده و انسداد آن را رفع کنند.
جراحی اکتشافی، در بعضی موارد برای یافتن و برداشتن بافت آسیب دیده ممکن است به جراحی اکتشافی نیاز باشد.
درمان ایسکمی روده
هدف از درمان ایسکمی روده بازگشت گردش خون به دستگاه گوارش است. بسته به علت بیماری و شدت گزینه های درمانی مختلفی در دسترس است:
در مرحله اول ممکن است پزشک مصرف آنتی بیوتیک ها را برای درمان یا جلوگیری از عفونت ها توصیه نماید. درمان بیماری های اساسی مانند نارسایی احتقانی قلب یا نامنظم شدن ضربان قلب نیز اهمیت ویژه ای دارد. به همین ترتیب، عدم مصرف داروهای محدود کننده عروق خونی مانند داروهای میگرنی، داروهای هورمونی و برخی داروهای قلبی نیز توصیه می شود.
اگر روده بزرگ آسیب جدی دیده باشد، احتمالاً به عمل جراحی برای برداشت بافت مرده نیاز خواهد بود، همچنین ممکن است برای برطرف کردن انسداد در یکی از شریانهای روده نیاز به جراحی باشد.
همچنین بخوانید: درمان سر درد های عصبی و میگرن با طب سنتی و گیاهان دارویی
درمان ایسکمی حاد مزانتریک حاد
درمان این ایسکمی شامل جراحی برای از بین بردن لخته خون، درمان انسداد شریان و برداشت قسمت آسیب دیده روده است. درمان همچنین ممکن است شامل مصرف آنتی بیوتیک ها و داروها برای جلوگیری از تشکیل لخته ها، حل شدن لخته ها یا گشاد شدن رگ های خونی باشد.
اگر آنژیوگرافی برای تشخیص مشکل انجام شود، ممکن است با جدا شدن همزمان لخته خون یا باز شدن شریان آنژیوپلاستی امکان پذیر شود. آنژیوپلاستی برای فشرده سازی رسوبات چربی و کشش شریان ها انجام می شود.
همچنین بخوانید: مضرات آنتی بیوتیک ها
درمان ایسکمی مزمن
درمان ایسکمی مزمن شامل بازگشت جریان خون به روده می شود. جراح می تواند شریان های مسدود شده را درمان نموده و یا با درمان آنژیوپلاستی شریان ها را گسترده تر نماید.
ایسکمی ناشی از ترومبوز وریدی مزانتر
اگر روده هیچ نشانه ای از آسیب را نشان ندهد، احتمالاً برای حدود سه تا شش ماه به مصرف داروهای ضد انعقاد خون نیاز است. ضد انعقادها به منظور جلوگیری از تشکیل لخته ها مصرف می شوند.
در صورتی که آزمایشات نشان دهنده اختلال لخته شدن خون باشد، ممکن است به مصرف ضد انعقاد خون تا آخر عمر نیاز باشد. اگر بخش هایی از روده دچار آسیب شده باشد، ممکن است برای برداشتن قسمت آسیب دیده به جراحی نیاز داشته باشید.
