علائم و راههای درمان آنسفالیت مغزی در کودکان
آنسفالیت چیست ؟
قبل از اینکه بدانید چطور این بیماری روی کودکتان اثر می گذارد، اجازه دهید که بدانیم بیماری آنسفالیت چیست.
آنسفالیت یک شرایط نادر نورولوژیکی است و در کودکان چند ماهه یا کمتر از یک سال بروز پیدا می کند.
این کار منجر به تورم در بافت مغز می شود که می تواند منجر به تشنج، لرزش، حالت تهوع و استفراغ می شود.
آنسفالیت در کودکان به معنی التهاب و ورم مغز است. 5/0 درصد از هر صد هزار نفر به بیماری نادر ورم مغز یا آنسفالیت دچار می شوند.
بطور معمول این افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، کودکان و افراد مسن یا افرادی که اثر بیماریهایی چون ایدز یا سرطان ضعیف بوده، به آن مبتلا می‌شوند.
هنگام بروز آنسفالیت این بیماری خطرناک بسته به محل بروز آن در مغز، تغییرات شخصیتی، ضعف و دیگر علائم مشاهده می شود.
این بیماری معمولاً حاصل یکی از چند نوع عفونت ویروسی به خصوص سرخک، آبله مرغان، سرخجه، آبله گاوی است، که به همین دلیل گاهی به آن آنسفالیت ویروسی می گویند.
پرستار کودک نقش کلیدی در روند درمان آنسفالیت درکودکان مبتلا به این بیماری ایجاد می کند.
علائم آنسفالیت
علائم بیماری آنسفالیت متفاوت است و به محل التهاب در مغز بستگی دارد اما در بیشتر موارد بیماری با تب، سردرد و خواب آلودگی شروع می شود.
ممکن است چند روز قبل از این علائم، بیمار نشانه های سرماخوردگی مانند آبریزش بینی، سرفه و احساس ضعف داشته باشد.
تهوع، استفراغ، بثورات پوستی، اسهال، درد گردن، کمر و پاها نیز ممکن است وجود داشته باشد. با پیشرفت بیماری، علائم شدیدتر مانند تشنج، فلج اندام ها و تغییرات رفتاری ظاهر می شوند.
علل بیماری آنسفالیت
میکروب ها عامل اصلی بیماری آنسفالیت در کودکان می باشند. گسترش عفونت به روش های گوناگونی است.
HSV یا ویروس تب خال یکی از رایجترین علل بروز آنسفالیت در کودکان است. ویروس تب خال که در اطراف دهان کودک شایع بوده، در صورتی که به مغز برسد بسیار خطرناک و کشنده است.
خبر خوب اینکه آنسفالیت ناشی از این ویروس بسیار کم می باشد.
آنسفالیت آربوویروس
شکل دیگری از آنسفالیت ویروسی، آنسفالیت آربوویروس است که توسط ویروس‌های مختلف و حشراتی چون پشه، انواع ساس و کنه به وجود آمده و منتقل می گردد.
آنسفالیت ناشی از عفونت‌های آربوویروسی، فصلی بوده و بیشتر در فصل تابستان و اوایل پاییز فرد را بیمار می کند. دسته بندی و نامگذاری این عفونت‌ها بر اساس منطقه است. مانند: آنسفالیت سنت لوئیس.
آنسفالیت با درجه خفیف‌تر بیشتر پس از برخی بیماری‌های دوران کودکی چون سرخک، آبله مرغان، اوریون، سرخچه (سرخچه آلمانی) و مونوکلئوزیس و گاهی همزمان با این بیماری‌ها رخ می دهد.
انتشار برخی از این ویروس‌ها با سرفه و عطسه و … مانند ویروس آبله مرغان می باشد.
دلایل بروز آنسفالیت در کودکان
معمولا آنسفالیت در نتیجه عفونت ویروسی ایجاد می شود، اما گاهی اوقات عفونت های باکتریایی هم می تواند باعث این بیماری شوند.
عفونت از طریق تماس انسان به انسان دیگر یا به دلیل نیش حشره یا پشه شیوع پیدا می کند. اگر کودک هر نوع غذای آلوده را مصرف کند این کار می تواند منجر به عفونت شود که می تواند باعث بروز آنسفالیت شود.
معمولا بیماری آنسفالیت شامل نفوذ ویروس یا باکتری به مغز و تورم در بافت مغزی می باشد. تورم سلول های عصبی را از بین می برد و منجر به خونریزی درون مغزی می شود و در نتیجه به مغز آسیب می رساند.
ویروس های زیر می توانند منجر به بیماری آنسفالیت شوند
- سرخک
- هاری
- فلج اطفال
- اوریون
- ویروس نیل غربی
- سرخچه
- ویروس اکو
- سیتومگالوویروس
- ویروس هرپس
راه های تشخیص آنسفالیت
پزشک معمولاً از روی شرح حال و معاینه کودک به وجود آنسفالیت شک می کند؛ محل زندگی و شرح حال، مسافرت اخیر بیمار و سابقه تماس با حیوانات یا نیش پشه می تواند در رسیدن به تشخیص کمک کننده باشد.
مهمترین آزمایش تشخیصی، بررسی مایع مغزی نخاعی است. آزمایش تشخیصی دیگر نوار مغز است که در مراحل بسیار ابتدایی می تواند امواج غیرطبیعی وقوع بیماری را نشان دهد.
انجام سیتی اسکن و ام آر آی مغز نیز به تشخیص کمک می کند.
پیشگیری از آنسفالیت در کودکان
آنسفالیت شامل مشکلات ویروسی یا باکتریایی است و می توانید با تعدادی اقدام احتیاطی لازم از بروز این بیماری جلوگیری کنید. به اقدامات پیشگیرانه زیر توجه کنید:
- تجمع پشه در اطراف محل سکونتتان را از طریق نظافت نواحی و خشک کردن آب راکد کاهش دهید.
- مطمئن شوید که دست هایتان را به ویژه قبل از بغل کردن کودک تان مکرر می شویید. این کار به پیشگیری از ابتلا به هر نوع عفونت کودک تان کمک خواهد کرد.
درمان آنسفالیت در کودکان
در بیشتر موارد آنسفالیت های ویروسی خودبه خود برطرف می شوند و درمان ضدویروسی اختصاصی ندارند.
با این وجود، امروزه برای تعدادی از عفونت های ویروسی مغز، داروی اختصاصی ضدویروسی در دسترس است.
پیش آگهی و عاقبت بیماری، به طبیعت ویروس به ویژه تب خال، سن کودک، وسعت و انتشار ضایعات، شروع هرچه زودتر درمان ضدویروسی اختصاصی از جمله آسیکلوویر وریدی در هرپس (تب خال) و زود شروع کردن درمان بستگی دارد.
پس از ایجاد بهبودی باید اقدامات توان بخشی را برای بیمار شروع کرد تا ضعف و فلج اندام ها به تدریج برطرف شود.
از عواقب ماندگاری آنسفالیت های ویروسی عدم تعادل، صرع، ناشنوایی نسبی یا کامل و اختلالات رفتاری است.
برنامه های درمانی زیادی برای بیماری آنسفالیت و کاهش علائم آن وجود دارد که عبارت اند از:
- داروهای ضد ویروسی
- داروهای ضد باکتریایی
- داروهای استروئیدی برای کودکانی که از تورم شدید بافت مغز رنج می برند
- داروهای ضد تشنج برای کودکان و کودکان نوپا که از رعشه رنج می برند
- داروهای بدون نسخه (OTC) برای کودکان با علائم تب و سردرد
- ممکن است پزشک برای کودک تان داروهای مسکن تجویز کند تا بی قراری و کج خلقی او را درمان کند.
توجه:
مادران شیردهی که دارای ضایعات تبخالی به ویژه در ناحیه لب، دهان و دستان هستند ضمن رعایت کامل موازین بهداشتی باید قبل از شیردهی دست های خود را کاملا با آب و صابون بشویند و هنگام شیردهی از ماسک و دستکش استفاده و از بوسیدن نوزاد خودداری کنند.
مادران دارای ضایعات تبخال از تماس مستقیم این ضایعه با پوست کودک به شدت پرهیز کنند و نباید نوزاد از سینه ای که دارای زخم تبخالی است، تغذیه کند.
